تلفن موشـکی

در چنین شرایطی اصلا عجیب نیست هر تغییری در تلگرام با یک هیاهو و جنجال همراه باشد. این دقیقا همان اتفاقی بود که با فعال شدن سرویس تماس صوتی تلگرام در ایران شاهد آن بودیم. هفته گذشته و در شرایطی که نزدیک به یک ماه بود این سرویس برای بعضی کشورهای دیگر فعال شده بود، این بار نوبت به ایران رسید تا از مکالمه صوتی بهره ببرد، اما اختلال در همان ساعت‌های ابتدایی باعث شد خیل عظیمی از اخبار و واکنش‌ها فضای مجازی و سایت‌های خبری را پر کند.

تلگرام هم شوکه شد

شاید چند دقیقه از همه‌گیر شدن خبر راه‌اندازی سرویس تماس صوتی تلگرام نگذشته بود که تعداد زیادی از کاربران در ایران از مشکلاتی در خصوص این سرویس خبر دادند و راه‌اندازی این سرویس را با مشکل عنوان کردند. پیگیری چند نفر از کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی به واکنش حساب رسمی تلگرام منجر شد تا در پستی رسمی از مختل شدن سرورهای این سرویس به دلیل استقبال گسترده کاربران خبر دهد. این در حالی بود که تلگرام علاوه بر به‌روزرسانی برای جلوگیری از این ازدحام به روشی روی آورده بود که هر کاربر تنها با تماس کاربر دیگر دسترسی به این سرویس برایش فراهم خواهد شد. البته این مشکل در کمتر از یک ساعت برطرف شد تا کاربران ایرانی در ادامه با چراغ قرمز دیگری روبه‌رو شوند.

چراغ قرمز قضایی

در 24 ساعت اولیه فعال‌سازی تلگرام در ایران سروصدای زیادی بین کاربران ایجاد شد. به طوری که به یک مسابقه سرعت تبدیل شده بود و هر کاربری سعی می‌کرد قبل از دیگری فعال شده و اولین تماس را با دوستانش بگیرد. این مسابقه سرعت در یک گلوگاه دیگر هم با مشکل روبه‌رو شد؛ اپراتورهای تلفن همراه. داستان از این قرار بود که کاربرانی که از سرویس‌های ADSL استفاده می‌کردند، مشکلی برای تماس نداشتند، اما کاربرانی که از اینترنت همراه بهره می‌برند، امکان برقراری ارتباط صوتی تلگرام را نداشتند. همین کافی بود تا بار دیگر کاربران ایرانی سراغ پاول دورف، موسس تلگرام بروند. واکنش پاول دورف به شایعه فیلتر شدن تماس صوتی در ایران یک پست به این شرح بود: «این قابلیت برای کاربران ایرانی فعال شده، اما به نظر می‌رسد محدودیت‌هایی از طرف ارائه‌کنندگان اینترنتی برای تماس صوتی تلگرام اعمال شده است.»

واکنش توییتری موسس تلگرام باعث شد مسئولان ایرانی نیز ساکت نمانند و در مورد حواشی به وجود آمده واکنش نشان دهند. در قدم اول روابط عمومی وزارت ارتباطات ایجاد هر گونه محدودیت برای این سرویس را از سوی این وزارتخانه تکذیب کرد، اما در ادامه صحبت‌های فرنقی‌زاد، نکته‌ای وجود داشت که توپ را به زمین اپراتورها می‌انداخت، چرا که روابط عمومی وزارت ارتباطات با وجود تکذیب محدودیت از طرف وزارتخانه، اپراتورها را در ارائه خدماتشان مختار دانست. بعد از وزارتخانه نوبت اپراتورهای ایرانسل و همراه اول بود که در پیامی جداگانه دست خود را از هر گونه محدودیت کوتاه بدانند و بحث فیلترینگ را به شرکت ارتباطات زیرساخت و کمیته تعیین مصادیق مجرمانه ارجاع دهند، اما بعد از گذشت چند ساعت، کاربران از رفع این مشکل هنگام استفاده از اینترنت اپراتورهای همراه خبر دادند. حال نوبت وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بود که واکنش نشان بدهد. محمود واعظی که پیش از راه‌اندازی این سرویس در ایران هم خبر از بررسی آن داده بود، فعال شدن تماس صوتی در ایران را با هماهنگی این وزارتخانه عنوان کرد و گفت: «سیاست ما همواره این بوده که خدماتی را که مورد نیاز مردم است و به لحاظ اقتصادی لطمه‌ای به کار دیگران نمی‌زند، آزاد بگذاریم.»

با گذشت دو روز از تمام این ماجراها، تماس صوتی تلگرام باز از دسترس خارج شد، اما این بار خبری از اختلال و از کار افتادن شبکه نبود و یک حکم قضایی برای بیش از 20 شرکت ارائه‌کننده خدمات اینترنتی این سرویس را از دسترس کاربران خارج کرده بود. حکمی که حداقل با گفته‌های وزیر کاملا مغایرت دارد. حال باید منتظر ماند و دید سرنوشت نهایی این سرویس چه خواهد شد.

هیاهو برای هیچ

بگذارید ماجرا را از سوی دیگری نگاه کنیم. در حال حاضر طبق آمارها به طور میانگین هر کاربر ایرانی حدود کمتر از یک دقیقه از تماس صوتی تلگرام استفاده کرده است. این آمار با توجه به عطش اولیه بسیار ناچیز و تعجب‌برانگیز است، اما دلیل آن چیست؟ تماس صوتی تلگرام، به هیچ وجه ویژگی جدیدی نیست. حتی قبل‌تر از این که سر و کله تلگرام در ایران پیدا شود، اپلیکیشن وایبر این قابلیت را در اختیار کاربرانش قرار داده بود. سرویس‌های دیگری مانند گوگل دو، فیس‌تایم آدیو اپل، واتس‌اپ، اسکایپ و ده‌‌ها اپلیکیشن دیگر این قابلیت را دارند و اگر فرض را بر تماس صوتی رایگان بگذاریم می‌توان به این نتیجه رسید که هیچ کدام از کاربران احتیاجی به سرویس صوتی تلگرام نداشته‌اند، اما ضریب نفوذ بالای تلگرام در ایران باعث شده بود این ماراتن 24 ساعته با بالاترین سرعت دنبال شود.

رمضانعلی سبحانی‌فر، رئیس کمیته ارتباطات و فناوری ارتباطات مجلس طور دیگری به این ماجرا نگاه می‌کند و دلیل اشتیاق کاربران به چنین سرویس‌هایی را کند بودن سرعت فناوری بومی در روی آوردن به سرویس‌های جدید در ایران می‌داند: «اگر امروز هم تلگرام صوتی در ایران ارائه نشود، بزودی سرویس‌های دیگری بازار اپراتورها را تهدید خواهد کرد. روند بازار موبایل به سمت کاهش درآمد مکالمه و افزایش درآمد دیتاست و ارائه سرویس‌های جدید به درآمد اپراتورها کمک خواهد کرد.»

امنیت به زبان ساده

شرکت تلگرام که پیش از این مانور زیادی روی بحث امنیت سرویس‌های خود داده بود باز هم تمرکز اصلی را روی این موضوع قرار داده، چطور از این امنیت مطلع شویم؟

ظاهرا راهی برای اثبات این ادعا وجود ندارد. آن هم برای اپلیکیشنی که سرورهای آن در دسترس نیست. اما ماجرا به نقل از صاحبان تلگرام خیلی ساده است. زمانی که یک تماس صوتی برقرار می‌شود در بالای کادر تماس چهار آیکون شبیه آیکون‌های ایموجی برای هر دو طرف برقرارکننده تماس ظاهر می‌شود. این آیکون‌ها نشان‌دهنده امنیت تماس شما هستند. طوری که اگر برای هر دو طرف آیکون‌هایی مشابه ظاهر شده باشند این تماس امن بوده و مشکلی برای آن وجود ندارد.

همچنین تلگرام برای امنیت حریم خصوصی افراد نیز امکانی قرار داده تا افراد بتوانند تماس‌های صوتی را به دلخواه خود محدود کنند. شما می‌توانید در بخش privacy and security، یکی از حالت‌های Nobody (حالت یکطرفه)، My Contacs (تنها شماره‌های موجود در دفترچه تلفن) یا حالت آزاد برای همه را انتخاب کنید تا دیگر مشکلی با تماس‌های افراد متفرقه نداشته باشید.

تماس با تلگرام چند؟

یکی از هیجان‌انگیزترین مسائل در مورد تماس صوتی تلگرام برای کاربران ایرانی رایگان بودن آن است، اما واقعا این تماس‌های صوتی برای شما رایگان می‌افتد؟ جواب منفی است. در واقع درست است که شما هزینه‌ای درخصوص ارتباط صوتی پرداخت نمی‌کنید، اما باید هزینه اینترنت مصرفی را برای برقراری این تماس پرداخت کنید. البته نمی‌توان برای هر تماس با تلگرام نرخ دقیقی از مصرف اینترنت در نظر گرفت، چراکه کیفیت تماس صوتی در این مقدار تاثیرگذار است، اما به طور میانگین در آزمایشی که با اینترنت قابل قبول و به مدت یک دقیقه صورت گرفته، حدود 360 کیلوبایت حجم اینترنت مصرف شده که شامل 200 کیلوبایت صدای ارسالی و 160 کیلوبایت صدای دریافتی است. نتیجه این آزمایش نشان می‌دهد تماس صوتی با تلگرام مقدار کمی به‌صرفه‌تر از تماس با موبایل بوده، اما به هیچ وجه رایگان محسوب نمی‌شود.

همچنین تلگرام تنظیماتی را در اختیار کاربران قرار داده که می‌توانند این مصرف را کنترل کنند. شما می‌‌توانید با رفتن به بخش تنظیمات تلگرام وارد Data and Storage Settings شده و گزینه Use Less Data را فعال کنید. این فعال‌سازی باعث می‌شود صدای ارسالی از 200 کیلوبایت به 160 کیلوبایت کاهش پیدا کند تا مصرف مقداری پایین بیاید. البته به تبع آن شما شاهد کاهش کیفیت صدا نیز خواهید بود.

آرش جهانگیری

ضمیمه کلیک جام‌جم