سهم کوچک دانش‌بنیان‌ها در تلکـام

در این نمایشگاه 220 شرکت و واحد تولیدی داخلی و حدود 95 شرکت خارجی یا نمایندگان آنها از 22 کشور جهان حضور داشتند. نمایشگاه امسال از نظر فضای نمایشگاهی و حضور شرکت‌های خارجی رشد قابل توجهی داشت و همکاری بخش دولتی و خصوصی در حوزه‌های مختلف بیشتر به چشم می‌آمد. برخلاف سال گذشته در نمایشگاه امسال خبری از صف‌های طولانی دریافت سیمکارت رایگان نبود و طرح‌ها و سرویس‌های جدید اپراتورها بیشتر جلب توجه می‌کرد. در حاشیه این نمایشگاه نشست‌های تخصصی و کارگاه‌های آموزشی متنوعی برگزار شد و آخرین دستاوردها در حوزه مخابرات و ارتباطات معرفی شد.

ارائه آخرین دستاوردهای صنعت ICT و فرصتی برای تعامل شرکت‌های خصوصی و دولتی در عرصه مخابراتی یکی از اهداف مهم این نمایشگاه است و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند نقش مهمی در رسیدن به این اهداف ایفا کنند، اما حضور شرکت‌های دانش‌بنیان پررنگ نبود و فضای مناسبی هم به معدود شرکت‌هایی که حضور داشتند اختصاص داده نشده بود؛ موضوعی که با وجود حمایت‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از این شرکت‌ها جای تأمل و بررسی دارد.

نرم‌افزار بومی برای اعتلای زبان فارسی

تولید و توسعه نرم‌افزار در حوزه پردازش متن، گفتار و تصویر با استفاده از تکنیک‌های هوش مصنوعی برای اعتلای زبان فارسی در کشور اهمیت بسیاری دارد. شرکت دانش‌بنیان گاتا، فعالیت خود را روی پروژه‌های نرم‌افزاری در زمینه هوش مصنوعی و امنیتی و سیستم‌های پردازش متن، تصویر و گفتار بنا کرده است. یکی از اهداف مهم این شرکت ارائه خدمات به معلولان و تکمیل نیازهای نرم‌افزاری برای پویایی بیشتر جامعه است.

مهدی گلزارنیا، مدیرعامل این شرکت درباره فناوری به کار رفته در این نرم‌افزار به جام‌جم می‌گوید: «زمینه‌های کاری ما پردازش سیگنال و پردازش زبان طبیعی و سیستم‌های تبدیل متن به گفتار است و در حال حاضر سیستم‌های بازشناسی گفتار را داریم. سیستم تبدیل متن به گفتار اولین سیستمی است که وارد گوشی‌های همراه شد و بعد از آن بهبود یافت و صدای طبیعی پیدا کرد. سیستم بازشناسی گفتار، امکان تشخیص هویت گوینده، تبدیل گفتار به متن، تشخیص دستور و جست‌وجو در فرمان‌های صوتی را دارد. منظور از صدای طبیعی این است که صدایی که از ماشین پخش می‌شود رباتیک نباشد و شبیه به انسان صحبت کند. الان سیستمی طراحی کرده‌ایم که می‌تواند مطابق صدای گوینده‌ای که انتخاب می‌شود صحبت کند. بازشناسی گفتار نیز به این معناست که سیستم، شنیده‌ها را از نویزهای مختلف محیطی تفکیک کرده و صوت را به متن تبدیل کند. سیستم این توانایی را دارد که حتی در محیطی با نویز بالا، دنبال صدای خاصی بگردد. سیستم تبدیل عکس به نوشته هم برنامه بعدی است. به این ترتیب می‌توان آرشیو مجلات و روزنامه‌های نسخ قدیمی را به متن تبدیل کرد.»

گلزارنیا درباره مزیت‌های این سیستم می‌افزاید: «ما فقط یک رقیب در دنیا در زبان فارسی داریم و آن امکانات سایت گوگل است. این نوع سیستم‌ها وابسته به آموزش هستند و هرچه حجم اطلاعات صوتی بیشتر داده شود، بیشتر یاد می‌گیرد. ما سعی کردیم حجم داده‌ها را بالا ببریم و الگوریتم‌ها هم آماده است. مزایای سیستم ما این است که انعطاف‌پذیر بوده، حجم پایینی دارد و دقت آن نیز نسبت به حجم مناسب است. به همین دلیل در حال نزدیک شدن به تنها رقیب خود در زبان فارسی هستیم.»

طرح‌های در حال اجرا و پیش روی رگولاتوری

دکتر صادق عباسی شاهکوه، معاون بررسی‌های فنی و صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در نشست خبری این سازمان در روز نخست نمایشگاه تلکام درباره طرح ترابردپذیری گفت: «ترابردپذیری از نظر اجرایی عملیاتی شده و می‌توانیم بگوییم پروژه موفقیت‌آمیزی بوده است. هدف اصلی ما از ترابردپذیری این بود که به مردم این امکان را بدهیم تا مانعی سر راه جابه‌جایی اپراتورها نداشته باشند. اکنون هم مردم امکان انتخاب دارند و اپراتورها باید تلاش کنند خدمات بهتری ارائه دهند. روزهای اول حدود 500 تقاضا در روز داشتیم، اما در حال حاضر روزانه 4000 تقاضا ثبت می‌شود و تقاضا به صورت افزایشی بالا می‌رود. تاکنون حدود 20 هزار جابه‌جایی موفق داشته‌ایم، چون بخشی از تقاضاها به دلایلی که در مصوبه مشخص شده است، رد می‌شود. البته هنوز تبلیغات وسیعی صورت نگرفته است و مردم به این اطمینان نرسیده‌اند که جابه‌جایی مشکلی به وجود نمی‌آورد. برای بسیاری از مشترکان هم هنوز خدمات اپراتورها تفاوت آنچنانی ندارد و نیاز به تغییر اپراتور را حس نمی‌کنند.»

عباسی شاهکوه در ادامه درباره تخصیص سرشماره به اپراتورهای مجازی اضافه کرد: «سرشماره 0999 را برای اپراتورهای مجازی تخصیص داده‌ایم که تقریبا شامل ده میلیون شماره می‌شود، اما هنوز سرشماره واگذار نشده است. این سرشماره‌ها در بلوک‌های صد هزار تایی واگذار می‌شود و اولین اپراتورها بین سرشماره‌ها حق انتخاب خواهند داشت، با این وجود محدودیتی هم برای واگذاری تعداد شماره بیشتر نداریم.»

اپراتورهای مجازی و دارای ماهواره

معاون بررسی‌های فنی و صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی درباره اپراتورهای مجازی گفت: اپراتور مجازی تلفن همراه اپراتورهایی هستند که با اجاره تجهیزات لازم برای اپراتوری تلفن همراه از اپراتورهای سه‌گانه فعلی، خدمات موبایل، سرویس‌های ارزش افزوده در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و اینترنت اشیا ارائه می‌دهند.

عباسی همچنین از آماده بودن چارچوب‌های پروانه اپراتورهای دارای ماهواره خبر داد که نیاز به هماهنگی با سازمان فضایی ایران دارد و پس از آن طرح نهایی اعلام می‌شود. اپراتور ماهواره‌ای برای راه‌اندازی و ساخت ماهواره ملی نیاز کشور است. این اپراتورها قرار است نقطه مداری در اختیار بگیرد و امور ماهواره‌ها را مدیریت کند و پس از آن به بهره‌برداران خدمات ماهواره‌ای، سرویس‌دهی خواهد کرد. این اپراتور از مهر سال گذشته قرار بود پس از مطالعات مقدماتی و تعیین چارچوب‌ها ظرف 6 ماه وارد بازار ارتباطات کشور شود.

امکانی برای ویدئوکنفرانس‌ با امنیت بالا

ویدئوکنفرانس در سازمان‌ها پیچیدگی‌ها و درصد خطای بالا و نیاز به پشتیبانی سنگینی دارد. شرکت دانش‌بنیان طرح و توسعه اتصال یکپارچه راهکارهایی برای رفع این مساله در سازمان‌های دولتی و خصوصی ارائه کرده است و روی امنیت و مخابرات تمرکز دارد. «ویدئو کیک» محصول بومی این شرکت در حوزه مخابرات است که راهکار نوین و ساده‌ای برای حل مسائل از نظر امنیت ارائه کرده و استانداردهای ملی را دریافت کرده است.

علی خانی، مدیرعامل شرکت درخصوص طرح برگزیده شانزدهمین جشنواره خوارزمی به جام‌جم می‌گوید: «طرح ما رتبه سوم پژوهش‌های کاربردی کشور را کسب کرده است و نوآوری ما در این بود که محدودیت در زمینه استفاده از سیستم‌های مرتبط نداشتیم و سرور ما با همه دستگاه‌های قدیمی و جدید سازگار است.»

وی افزود: پلتفرم سامانه ارتباط یکپارچه اتصال که همه ارتباطات سازمانی را تحت پوشش قرار می‌دهد و ویدئو کیک در حال حاضر تجاری شده است. نام این محصول از اصطلاح (Piece of Cake) گرفته شده است و پایانه کاربری ما هم سخت‌افزاری و هم نرم‌افزاری ارائه شده است. با این محصول سازمان‌ها به صورت ایمن می‌توانند به سرور ایرانی وصل شوند و از امکانات استفاده کنند.

خانی در پایان می‌گوید: «ما محدودیت‌های ذهنی را در نظر نگرفتیم و در نمایشگاه‌های بین‌المللی شرکت و روی بحث تحقیق و توسعه کار کردیم. فضای کسب و کار حمایت آنچنانی ندارد و دردسرهای استفاده از معافیت‌های مالیاتی زیاد است. وزارت ارتباطات از این طرح‌ها حمایت و پشتیبانی می‌کند، اما طرح‌ها به نگاه ملی نیاز دارد.»

دستاوردهای ایرانی در تلکام 2016

در بخش‌های دیگر نمایشگاه تلکام دستاوردهای بومی مثل سامانه ثبت تخلف و سرعت‌سنجی هوشمند و سیستم کنترل ترافیک، آنتن‌های بی‌تی‌اس 6 پورت و 4 پورت با فرکانس‌های 900 تا 2700 هرتز، تلویزیون بر بستر اینترنت، تجهیزات انتقال و ادغام داده‌ها، نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای مخابراتی و ارتباطی، انوع فناوری‌های ارتباطات کابلی و ماهواره‌ای و سیستم دریافت و ارسال ماهواره‌ای به چشم می‌خورد. بسیاری از این دستاوردها پیش از این در کشورهای پیشرفته ساخته می‌شد، اما اکنون کار طراحی و ساخت آنها در داخل کشور انجام می‌شود. شرکت‌های دولتی و خصوصی با حمایت از این تولیدات داخلی هم می‌توانند هزینه‌ها را پایین آورند و هم باعث می‌شوند ارز کمتری از کشور خارج شود.

برای مثال سرویس‌های رسانه تعاملی نیازهای فرستنده‌های رادیویی و تلویزیونی و آنتن‌های مختلف را با فناوری‌های ساخت داخل پوشش می‌دهد. شبکه تعاملی و یکپارچه ملی ایران با امکاناتی مثل بانکداری، فروشگاه، محتوا روی تلفن همراه (OTT)، تبلیغات هوشمند برای شرکت‌های خصوصی از نمونه طرح‌های داخلی است.

حضور پررنگ‌تر شرکت‌های خارجی

نمایشگاه ایران تلکام 2016 نمونه‌ای از تعامل بالای شرکت‌های داخلی و خارجی و همچنین حضور پررنگ شرکت‌های خارجی بود که رشد 19 درصدی نسبت به سال گذشته داشت. شرکت‌های خارجی با ارائه انواع سامانه‌ها، تجهیزات و خدمات مخابراتی مثل آنتن‌های مختلف و کابل‌های مخابراتی، فناوری ارتباط و تجهیزات ماهواره‌ای سنجش از دور و سامانه‌های ارتباط کابلی، در این نمایشگاه حضور داشتند. فناوری اندازه‌گیری ارتباطات رادیویی، شبکه وای‌فای و ارتباطات بیسیم از دیگر زمینه‌های مشارکت بخش‌های خارجی در نمایشگاه بود.

اینترنت اشیا (IOT) مفهوم جدیدی در دنیای فناوری و ارتباطات است که قابلیت ارسال داده از طریق شبکه‌های ارتباطی را برای هر چیزی فراهم می‌کند. اینترنت اشیا شبکه وسیعی است که امکانی برای اتصال اشیا در هر زمان و مکانی را برای کاربر به وجود می‌آورد. خدمات متنوع و کاربردهای چشمگیر اینترنت اشیا و زندگی هوشمند از دستاوردهایی بود که در بخش خارجی نمایشگاه در ابعاد مختلف به نمایش گذاشته شد.

سپیده شعرباف