جویندگان گنج‌های مجازی

حال اگر قرار باشد با پرداخت بهایی کمتر در درون یک اپلیکیشن امکانات بیشتری را به دست بیاورید چه؟ تجربه نشان داده این مدل بسیار موفق‌تر و پول‌سازتر از اپلیکیشن‌های پولی است و احتمال این‌که کاربران پول خود را به این شکل در بازار اپلیکیشن‌های موبایل خرج کنند، بسیار زیاد است.

این مدل کسب و کار که in app purchase یا خرید درون برنامه نام دارد، مدل بسیار موفقی در کسب و کار نرم‌افزارهای موبایل است و ۷۸ درصد درآمد به دست آمده در اپلیکیشن‌های موبایل را به خود اختصاص داده است. اما جالب این که از ۷۸ درصد بیش از ۷۰ درصد آن فقط برای اپلیکیشن‌های سرگرمی یا همان entertainment هزینه شده است و بازی‌ها با اختلاف چشمگیری قبل از اپ‌های موزیک و فیلم در سکوی نخست درآمدزایی قرار دارند. کشور ما نیز از این قاعده مستثنا نیست و با همه‌گیر شدن تلفن‌های هوشمند در ایران این کسب و کار بسیار پررونق شده، ‌طوری که روزانه مبلغ زیادی صرف پرداخت درون اپلیکیشنی می‌شود.

لذتی باارزش

پرداخت مبلغی برای استفاده از خدمات یک نرم‌افزار رایانه‌ای چیز عجیبی نیست، اما از آنجا که در کشور ما نرم‌افزارهای قفل شکسته و غیر اورجینال پایشان حتی از رایانه‌ها نیز زودتر به خانه‌ها باز شد، این فرهنگ هیچ وقت همه‌گیر نشد که کاربران پرداخت هزینه را برای یک نرم‌افزار اصل، کاری بیهوده تصور نکنند. بندرت پیش می‌آید یک نسخه اورجینال سیستم‌عامل ویندوز یا پک محصولات ادوبی در خانه کاربران ایرانی دیده شود. با ورود گوشی‌های هوشمند به ایران فرهنگ پرداخت نکردن هزینه برای نرم‌افزار به تلفن همراه نیز سرایت کرد، اما مسائلی مانند سهولت در خرید نسبت به نرم‌افزارهای رایانه و احساس نیاز به چنین امکاناتی، باعث شد کاربر ایران نیز به جرگه دست به جیب‌های بازار اپلیکیشن‌های موبایل اضافه شود. اما این پول در ایران صرف چه نوع اپلیکیشن‌هایی می‌شود؟ بررسی درآمد حاصل از فروش سه بازار داخلی اپلیکیشن‌ها نشان می‌دهد سرگرمی‌ها بیشترین سهم از این درآمد را به خود اختصاص داده‌اند. یعنی به‌صورت میانگین بیش از ۹۰ درصد هزینه‌های پرداخت شده برای اپ‌ها تنها به اپلیکیشن‌های سرگرمی یا بهتر بگوییم بازی‌ها اختصاص دارد.

بدون بازی هرگز

علاقه به بازی‌های موبایلی در ایران به حدی زیاد است که در نتایج جستجوی ایرانی‌ها در موتور جستجوی گوگل عبارت بازی در جایگاه چهارم قرار گرفته است. اما این‌که چرا ایرانی‌ها که حاضر نیستند حتی یک ریال صرف خرید سی‌دی اورجینال یک نرم‌افزار کنند، حاضر می‌شوند برای یک بازی موبایلی هزینه‌های زیادی را متقبل شوند، پرسشی است که کاربران بهتر می‌توانند به آن پاسخ دهند.

حمید یکی از کاربران تلفن‌های هوشمند است که ید طولایی در پول خرج کردن برای بازی دارد. او می‌گوید: «مانند هر تفریح دیگری بازی‌های موبایلی نیز وقت شما را پر و برای شما لذت خلق می‌کند. لذتی که برای بیشتر به دست آوردن‌اش باید بهای آن را بپردازید.» محمد که خود در زمینه توسعه اپلیکیشن‌ها فعالیت می‌کند، معتقد است: «حس رقابت در بازی‌های آنلاین و به دست آوردن رکورد‌های بالاتر دلیل اصلی این ولخرجی است و کاربران حاضرند برای یک پله بالاتر بودن از دیگر رقبای خود هزینه‌های زیادی صرف کنند.»

پیام نیز به‌عنوان یک خوره بازی موبایلی می‌گوید: «شما با این کار برای خود زمان می‌خرید؛ اتفاقی که در دنیای واقعی به‌هیچ‌وجه امکان‌پذیر نیست. شما در بازی‌های موبایلی باید زمان زیادی را صرف انجام آن کنید تا بتوانید به جایگاه دلخواه خود برسید. زمانی که می‌تواند در زندگی روزمره شما تاثیرگذار باشد، اما وقتی بدانید می‌توانید با دست به جیب شدن یک روز، یک هفته و حتی ماه‌ها برای خود زمان بخرید، حتما این کار را خواهید کرد.»

چیزی که مشخص است بازی‌های موبایلی با توجه به این‌که برای کاربران لذت‌آفرینی می‌کنند از محبوبیت بیشتری برخوردارند و حربه ثبت رکورد‌های هر کاربر به‌صورت آنلاین و مقایسه آن با دیگر کاربران باعث شده فضای رقابتی شدیدی بین کاربران به وجود بیاید؛ رقابتی که باعث به وجود آمدن یک بازار داغ در ایران شده است.

نبرد قبایل؛ پیشتاز بی‌رقیب

تقریبا غیرممکن است در جمع دارندگان تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها، صحبتی از اتک، کلن، وار و البته بازی اعتیادآور و بسیار محبوب «نبرد قبایل» یا همان «کلش آو کلنز» (Clash of Clans) نباشد. کاربران ایرانی تلفن‌های هوشمند که اهل بازی‌های موبایلی هستند، به جرات بیشترین زمان را به این بازی محبوب اختصاص می‌دهند. اما نکته مهم در مورد بازی کلش آو‌ کلنز فقط محبوبیت آن نیست، بلکه پول‌های هنگفتی است که صرف پیشرفت در این بازی می‌شود. کاربران ایرانی نیز برای خرید جم یا همان الماس‌های سبز رنگ این بازی هزینه‌های زیادی می‌کنند. به اعلام سایت الکسا، ایران با ۷/۷ درصد از کل بازدیدکنندگان سایت supercell که سازنده این بازی و سرورهای آن است، بعد از آمریکا و هند در جایگاه سوم قرار گرفته است. بعد از ایران، کویت و آفریقای جنوبی در جایگاه چهارم و پنجم قرار دارند. با چنین حجمی از استقبال بعید نیست کاربران نیز حاضر باشند برای باقی‌ماندن در این رقابت دست به جیب شوند. اما داستان هنگامی جذاب‌تر می‌شود که عبارت «خرید جم کلش آو کلنز» جایگاه هفدهم را در بین نتایج جستجوی گوگل در ایران دارد که نیاز زیاد کاربران برای خرید این الماس‌های درخشان را نشان می‌دهد.

بازار مکاره پر جنب و جوش

از آنجا که به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های موجود، برای خرید از بازارهای رسمی گوگل و اپل باید از پروکسی استفاده کرد، آمار دقیقی درباره میزان هزینه ایرانی‌ها در این بازی ثبت نشده، اما وجود ده‌ها سایت فارسی زبان که به فروش این الماس‌ها می‌پردازند گواه همه چیز است. شروین، مدیر یکی از سایت‌های فروش کارت‌های هدیه اپل و گوگل می‌گوید که از اواخر سال ۲۰۱۴ فروش به شکل چشمگیری بالا رفته و تقریبا ۳۰۰ درصد رشد داشته است. به گفته او، کاربران اپل پیش از این نیز در ایران گیفت‌کارت می‌خریدند، اما بازار اندروید کاملا کساد بود. حالا با همه گیر شدن این بازی فروش کارت‌های گوگل نیز افزایش یافته است، اما هنوز هم کاربران اپل دو برابر اندرویدی‌ها هزینه می‌کنند.

آرزو نیز که یک وبسایت برای فروش جم کلش راه‌انداخته، می‌گوید: «اکنون نزدیک به سه ماه است فروش سایت افت ۱۰ درصدی داشته، اما باز هم روزانه دست کم ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان از سایت جم خریده می‌شود و کاربران بسیار راحت برای این بازی خرج می‌کنند. آرین از کاربران high level این بازی می‌گوید: «تا به حال نزدیک به یک میلیون برای این بازی هزینه کرده‌ام و کاربرانی را می‌شناسم که فقط در یک شب بیشتر از پنج میلیون جم خریده‌اند تا بتوانند به دیگران برسند.»فارغ از رقمی که برای این بازی در ایران پرداخت می‌شود، مشخص است که مدل درون پرداختی این بازی و همچنین چت درون گروهی و بازی منطقه‌ای باعث شده کاربران بدون هیچ مشکلی برای این بازی دست به جیب شوند. اتفاقی که پیش از این برای هیچ بازی دیگری در ایران نیفتاده بود و به نوعی کلش آو کلنز شروع‌کننده فرهنگی با عنوان پرداخت درون نرم‌افزاری در ایران است. کسب و کار‌های مربوط به این بازی در ایران فقط به خرید جم ختم نمی‌شود و حتی کاربران، حساب‌های کاربری خود را نیز خرید و فروش می‌کنند.

بساط ایرانی‌ها هم داغ است

به یمن وجود مدل کسب و کار پرداخت درون اپلیکیشنی و همچنین حضور پدیده‌هایی مانند بازی نبرد قبایل، اکنون کاربران ایرانی نشان داده‌اند حاضرند برای لذت بیشتر هزینه بیشتری نیز خرج کنند. همین مساله باعث شده عناوین زیادی از بازی‌های موبایلی ایرانی که مدل درآمدی خود را بر پایه پرداخت درون شبکه‌ای تعریف کرده‌اند، وارد بازار شود. نکته جالب این است که شاید این بازی‌ها رقیبی جدی‌ برای کلش آو کلنز محسوب نشوند، اما با وجود این کاربران ایرانی حاضرند برای این بازی‌ها نیز دست به جیب شوند. بازی‌هایی مانند سالار، خروس جنگی، ویراژ و... که به‌صورت رایگان عرضه می‌شوند، درآمد درون نرم‌افزاری قابل توجهی دارند.

بنابر آمارهای نه‌چندان رسمی، بازی‌های موبایلی ایرانی روزانه بین دو تا پنج میلیون تومان درآمد دارند که یک موفقیت برای صاحبان این کسب‌وکارها محسوب می‌شود. در چنین فضایی، توسعه‌دهنده ایرانی نیز برای این‌که بتواند درآمد بیشتری را عاید خود کند، محصول بهتری را روانه بازار می‌کند تا کاربران بیشتری جذب آن شوند. همین مساله باعث به وجود آمدن استارت‌آپ‌های ریز و درشتی در ایران شده که بساط سرگرمی موبایلی کاربران را تامین خواهند کرد. اتفاقی که صرف‌نظر از بر باد رفتن پول‌های بی‌زبان، می‌تواند بستر خوبی برای تولید کسب و کارهای جدید و پیشرفت اپلکیشین‌های فارسی باشد.

آرش جهانگیری / کلیک (ضمیمه یکشنبه روزنامه جام جم)