وای فای هواپیما چطور کار می‌کند و چه محدودیت‌هایی دارد؟

گرچه سرعت آن هنوز آن طور که باید رضایت‌بخش نیست ولی بهتر از قطع دسترسی کامل به اینترنت است. در این گزارش انواع سرویس‌ های وای‌ فای هواپیما و اینترنت در طول پرواز (IFC)، سازوکار و محدودیت‌های آنها و چشم‌انداز این فناوری‌ها و از همه مهم‌تر امنیت آنها را بررسی می‌کنیم.

هواپیما چطور به اینترنت وصل می‌شود؟

تا یک دهه قبل، وای‌ فای هواپیما به اینترنت ماهواره‌ای متکی بود. این نوع اتصال پهنای باند بسیار کمی داشت. در این سیستم، اینترنت از طریق ماهواره‌های در حال گردش در مدار زمین به گیرنده‌ای در هواپیما مخابره و از طریق وای‌فای در هواپیما برای مسافران هات‌اسپات می‌شد.

در واقع هواپیما به نزدیک‌ترین ماهواره متصل‌شده و در طول پرواز، اتصال از ماهواره‌ای به ماهواره‌‌ای دیگر عوض می‌شود. اما عیب بزرگ این نوع اتصال این بود که به دلیل پهنای باند بسیار کم، نمی‌توانند از ترافیک چندانی پشتیبانی کنند.

تنها کاری که مسافران می‌توانستند با این اینترنت انجام دهند، ارسال پیام‌های متنی بود. سرانجام در نهایت اما به دلیل پهنای باند کم سیستم‌ های اینترنتی ماهواره‌ ای، خطوط هواپیمایی تصمیم گرفتند از سیستم هوا‌به‌زمین (ATG) برای مخابره‌ اطلاعات استفاده کنند.

در این سیستم‌ها، هواپیما اینترنت را از نزدیک‌ترین دکل‌های مخابراتی روی زمین دریافت می‌کند و به‌صورت هات‌اسپات ازطریق وای‌ فای، درون هواپیما به‌اشتراک می‌گذارد. هواپیما در طول حرکت، از یک دکل مخابراتی به دکل مخابراتی دیگر وصل می‌شود.

گفته می‌شود سرعت این نوع اینترنت در حد اینترنت همراه نسل سوم است و مسافران با این سرعت می‌توانند صفحات وب را باز و از اپلیکیشن‌های اینترنتی گوشی‌های هوشمند خود استفاده کنند.

محدودیت‌ های وای‌ فای در پروازها

اکنون که خطوط هواپیمایی از سیستم‌های اینترنتی هوا به زمین و دکل‌های مخابراتی روی زمین استفاده می‌کنند؛ یک عیب بزرگ دیگر نیز در آنها نمایان شده است. این نوع اینترنت بر فراز اقیانوس‌ها و دریاها در دسترس نیست.

سیستم‌های ماهواره‌ای هم که چنین محدودیتی ندارند،‌ پهنای باندشان بسیار ضعیف است و اگر همزمان تعداد زیادی از مسافران به وای‌فای هواپیما متصل شوند، عملا نمی‌توان استفاده‌ چندانی از این نوع اینترنت برد. البته ناگفته نماند که سیستم‌های وای‌فای هواپیما بسیار گران‌قیمت هستند، بنابراین برای خطوط هواپیمایی به‌صرفه نیست که سریعا چنین سیستم‌هایی را به‌روز کنند.

در نتیجه، این سیستم‌ها همیشه از فناوری روز عقب هستند. ما معمولا گوشی‌های‌مان را نهایتا هر یکی‌دو سال یک‌بار عوض می‌کنیم؛ ولی سیستم‌های وای‌فای هواپیما هر پنج تا ۱۰ سال یک‌بار تعویض می‌شوند.

امنیت پروازها

از مدت‌ها قبل بارها اعلام شده بود که وای‌فای هواپیما را به چشم وای‌فای کافی‌شاپ و هتل نگاه کنید و اگر اطلاعات محرمانه‌ای در دستگاه خود دارید، بهتر است از وای‌فای هواپیما استفاده نکنید؛ زیرا این امکان وجود دارد که اطلاعات شما به‌سرقت برود. اما چرا و چگونه؟ قبل از این‌که به این موضوع بپردازیم، جالب است بدانید که بر اساس تحقیقات انجام‌شده از طرف یک شرکت بریتانیایی مخابرات ماهواره‌ای Inmarsat ؛ 80درصد از مردم، چنانچه در سفرهای هوایی امکان دسترسی به سیستم وای‌فای را داشته باشند، از آن استفاده می‌کنند.

با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که سیستم‌های امنیتی حفاظت از داده‌ها در حین پروازها چندان قوی نیستند و به همین دلیل تاکید دارند که مسافران هنگام اتصال به اینترنت در هوا، مراقب داده‌های خود باشند.

چرا اطلاعات در پروازها به راحتی سرقت می‌شود؟

بدیهی است که دسترسی به وای‌ فای رایگان در سفرها برای مسافران تجاری و گردشگری جذاب است، اما اگر به برخی اقدامات احتیاطی توجه نشود، ممکن است که استفاده از چنین سیستمی بهای سنگینی برای مسافران به دنبال داشته باشد. زیرا شبکه‌های وای‌فای در ارتفاعات چندهزار پایی یکی از اهداف اصلی هکرها هستند؛ چون بسیاری از این سیستم‌ها گاه از ابتدایی‌ترین محافظت‌های امنیتی نیز برخوردار نیستند.

چطور از اطلاعات خودمان در پروازها محافظت کنیم؟

اتصال خودکار را غیرفعال کنید
اگر زیاد از وای‌فای عمومی استفاده می‌کنید، ممکن است تلفن‌تان به طور خودکار به هر شبکه‌ای که باز باشد وصل شود؛ حتی اگر قصد اتصال نداشته باشید. خاموش‌کردن اتصال خودکار وای‌فای می‌تواند در حفظ امنیت اطلاعات‌تان به شما کمک کند.

به حساب‌های حساس وارد نشوید
اگر به یک شبکه عمومی وای‌فای متصل هستید، به هیچ حسابی که اطلاعات حساس‌تان در آنجا نگهداری می‌شود وارد نشوید. زیرا اگر هکرها این شبکه‌ها را هدف قرار دهند، می‌توانند اطلاعات شما را هم به دست آورند.

به اینترنت رسمی شرکت هواپیمایی یا شرکت رسمی ارائه‌دهنده خدمات متصل شوید
اطمینان حاصل کنید که به اینترنت وای‌فای پرواز متصل شده‌اید؛ نه هر شبکه‌ای که طوری طراحی‌شده که رسمی به نظر برسد و در واقع هدفش سرقت اطلاعات شما است.

هنگام واردکردن اطلاعات اعتبار وبسایت را بررسی کنید
قبل از واردکردن اطلاعات حساس خود مانند اطلاعات بانکی یا داده‌های شخصی، مطمئن شوید که آن وبسایت یا درگاه پرداخت پول، دارای یوآر‌ال با پیشوند «HTTPS» است. حرف «s» در این عبارت به این معنی است که این وبسایت امن بوده و داده‌های شما رمزگذاری شده است.

چشم‌انداز این تکنولوژی کجاست؟
با وجود تمامی محدودیت‌های وای‌فای هواپیما و دسترسی به اینترنت در طول پرواز، پیشرفت‌های خوبی در این زمینه رخ داده است.

امروزه با رفع نواقص در سیستم‌های ماهواره‌ای این سیستم‌ها مجددا به بازی برگشته و جای سیستم‌های زمینی را در تأمین اینترنت هواپیماها گرفته‌اند. در حال‌حاضر، بسیاری از هواپیماها از آنتن‌های کوباند (KU-band) برای اتصال به ماهواره‌ها استفاده می‌کنند اما رفته‌رفته این آنتن‌ها جای خود را به آنتن‌های کاباند (KA-band) می‌دهند که سرعت بیشتری دارند.

علاوه بر این، آنتن‌های جدید کم‌حجم‌تری نیز اخیرا تولید شده که اثر کمتری روی مصرف سوخت هواپیماها می‌گذارند؛ درنتیجه، هزینه‌ عرضه‌ وای‌فای به مسافران را برای شرکت‌های هواپیمایی کاهش می‌دهد و امکان ارائه این سرویس با قیمت ارزان‌تر را ممکن می‌کند.

زهرا حسینی - خبرنگار / ضمیمه کلیک روزنامه جام جم