پیشگیری از گرفتگی عضلات به‌ وقت روزه‌ داری

گرفتگی عضلانی که تحت دو عنوان کرامپ و اسپاسم در این زمان حادث می‌شود، به‌علت کاهش جریان مایعات بین بافت عضلانی و غشای اطراف آن که «فاشیا» نام دارد و همچنین کمبود موادمعدنی مانند کلسیم، پتاسیم، منیزیم و سدیم و ویتامین‌هایی مانند ویتامینD و ویتامین‌های گروه B بروز یابد.

گرچه کرامپ معمولا شب‌ها اتفاق می‌افتد و در افراد سالم و بدون سابقه مشکلات عصبی اسکلتی- عضلانی دیده می‌شود، کوتاه‌مدت است و با یک کشش ساده و استفاده از آب زیاد و مکمل‌های حاوی منیزیم برطرف می‌شود. این عارضه بیشتر عضلات پشت ساق‌پا، جلو و پشت ران، شکم و کف پا را درگیر می‌کند.

در صورت بروز مکرر و شدید کرامپ‌ها، استفاده از داروهای شل‌کننده و ضدتشنج هم راهکار مؤثری به‌شمار می‌رود اما اسپاسم با سابقه مشکلات اسکلتی-عضلانی و دستگاه عصبی بروز می‌یابد که بیمار سابقه ضربه یا آسیب فیزیکی را گزارش می‌کند و در عضلات اطراف ستون فقرات گردنی، پشتی و کمری نسبت به عضلات ساق و ران شایع‌تر است و البته زمان گرفتگی عضلات هم طولانی است اما آنچه باعث بروز یا عود اسپاسم در زمان روزه‌داری می‌شود هم در اختیار قرار نگرفتن آب کافی برای ماهیچه‌هایی است که قبلا هم سابقه اختلال در عملکرد را داشته‌اند.

استفاده‌نکردن از قهوه و چای پررنگ که دفع آب را بیشتر می‌کنند و استفاده از سبزیجات و میوه‌های تازه که حاوی املاح و ویتامین‌ها هستند در وعده‌های سحری و افطار و شام بسیار توصیه می‌شود.

کمبود منیزیم که در جذب کلسیم و پتاسیم نقش مهمی دارد از مهم‌ترین علت‌های گرفتگی عضلات است. املاح و ویتامین‌هایی که ذکرشد باعث عملکرد صحیح و سالم عضلات و اعصاب آنها می‌شود و در صورت کمبود، انتقال پیام به آنها و مکانیسم انقباض‌شان دچار اختلال می‌شود.

مغزهای مختلف، غلات و سبزیجات می‌توانند کمبود منیزیم را برایتان جبران کنند.

مشورت با فیزیوتراپیست‌ها برای آموزش تمرینات کششی و نحوه آزادسازی عضلاتی که در غلاف یا فاشیای خود گیر کرده و دچار گرفتگی شده‌اند هم راهکار مؤثر دیگری برای رهایی از این مشکل شایع است.

ورزش‌ها در زمان روزه‌داری باید ملایم و همراه با تمرین‌های کششی و انعطاف‌پذیری باشد که باعث بروز کرامپ یا اسپاسم نشود.

پیاده‌ روی و دویدن آرام به‌مدت نیم‌ساعت می‌تواند تمرین مناسبی برای روزهایی باشد که بدن شما به علت روزه‌ داری ممکن است از آب و املاح کافی برخوردار نباشد.

دکتر پرهام پارسانژاد - فیزیوتراپیست / روزنامه جام جم