افزایش عمر با تغییر سبک تغذیه

مسائل بسیاری سفره و لقمه‌ای را که در دهان می‌گذاریم مورد تهدید قرار داده است. همین لقمه کوچکی که صحبتش رفت اگر بی‌حساب و کتاب وارد بدن شود، پس از چندی می‌تواند در اندام‌های داخلی بدن اخلال ایجاد کند.

برای مبارزه و پیشگیری از آلودگی‌های رایج، این الزام بهداشتی وجود دارد. رهبر معظم انقلاب نیز در بخشی از سیاست‌های کلی سلامت به ضرورت «اصلاح سبک زندگی در عرصه تغذیه» اشاره فرموده‌اند. معظم له در بخش دیگر از سیاست‌های ابلاغی به «آگاه‌سازی مردم از حقوق و مسئولیت‌های اجتماعی خود و استفاده از ظرفیت محیط‌های ارائه مراقبت‌های سلامت برای رشد معنویت و اخلاق اسلامی در جامعه» نیز سخن گفته‌اند که به اعتقاد نگارنده این سطور پاشنه آشیل بحث است.

برای اثبات دیدگاه خویش به قرآن کریم رجوع می‌کنم، عنوان غذا یا تغذیه با این‌که کلمه‌ای عربی محسوب می‌شود در قرآن وجود ندارد، اما مطلب مذکور به منزله این نیست که بگویم معجزه جاودان رسول اکرم‌(ص) به این موضوع بی‌توجه بوده است، بلکه تقریبا تمام اصول و فروع آن را با ایجاز هنرمندانه‌ای بیان کرده است. حتما آیه مشهور سوره اعراف را شنیده‌اید، آنجا که می‌فرماید: بخورید و بیاشامید، ولی اسراف نکنید.

این آیه بیانگر نکته جالبی است؛ آن هم «اندازه خوردن» است. خداوند متعال فرموده است بخورید و بیاشامید، ولی در این خوردن و آشامیدن از حد نگذرید، دقت در این فرموده بیان علمی و مبتنی بر اصول ایمنی تغذیه در قرآن را مشخص می‌کند، چرا که پروردگار متعال بنابر تفاوت متابولیسم بدن هر فرد نسبت به فرد دیگر و تفاوت نیازها، کمیت غذا و نوشیدنی را به خود انسان‌ها محول کرده است.

در جای دیگر نیز می‌فرمایند که آدمی بر نفس خود بسیار بینا و داناست‏. بنابراین خداوند انسان را در کیفیت غذا مخیر می‌کند. با این اشاره قرآنی و یادآوری پیچیدگی‌های امروزی تقلبات غذایی، طمع سیری‌ناپذیر قاچاقچیان این محصولات و احتمالا کمبود نیرو و منابع انسانی در حوزه نظارت فرآورده‌های غذایی می‌خواهم بگویم واگذاری صددرصد امور ایمنی غذا و ضوابط و قوانین جاری آن به متصدیان دولت کارکرد خود را از دست داده است.

رویکرد جدید در حفظ ایمنی غذایی اعتقاد راسخ به یکی از حقوق اساسی مردم یعنی دانستن و آگاهی است، آن هم در عصر ارتباطات و جامعه اطلاعاتی که براساس آگاهی و دانایی استوار است. بدیهی است در این میان، آگاهی دادن و اطلاع رسانی به مردم در زمینه سلامت و بهداشت، ابتدایی‌ترین حق مردم خواهد بود.

بنابراین سازمان غذا و دارو در راستای ماموریت‌های خود، همواره تمام توان خود را در امر اطلاع‌رسانی صحیح و شفاف به مردم به کار گرفته است تا خود آنها مخیر به انتخاب باشند. در بررسی سند چشم‌انداز 20 ساله کشور و برنامه‌های توسعه جمهوری اسلامی ایران به نکات مهمی در این خصوص توجه شده که مبنای برنامه ‌ریزی برنامه‌های این سازمان است.

تقویت نهضت نرم‌افزاری، یکی از محورهای سیاست کلی برنامه توسعه و چشم‌انداز 20 ساله است که یکی از مصادیق آن در حوزه مسئولیت سپرده شده به این سازمان، «آموزش و فرهنگسازی الکترونیک» خواهد بود. در برنامه توسعه، مشخصاً به نقش آموزش و فرهنگسازی در گسترش ارتباطات و تحقق جامعه اطلاعاتی اشاره می‌کند. اطلاع‌رسانی مناسب برای تحقق ویژگی‌های مورد نظر در افق «چشم‌انداز» یکی دیگر از مواردی است که به آن اشاره شده است.

از طرفی با ابلاغ سیاست‌های کلی سلامت و این که خوشبختانه مبارزه با آلاینده‌ها از اولویت‌های دولت است، آموزش و ارتقای فرهنگ سلامت یک ضرورت به نظر می‌رسد که به وسیله «چراغ راهنمای تغذیه‌ای»، در دسترس مردم قرار خواهد گرفت.

این چراغ‌ها با توجه به شعار «ایمنی غذا از مزرعه تا بشقاب» و نام برگزیده سال توسط بهداشت جهانی که بر «ایمنی غذایی» و ضرورت افزایش سلامت غذای مردم تأکید دارد، نقش مهمی خواهد داشت.

درج «چراغ راهنمای تغذیه‌ای» در بسته‌های فرآورده‌های غذایی این امکان را فراهم می‌آورد تا اطلاعات لازم در زمینه افزایش سطح سواد سلامت مردم، از زبان کارشناسان و متخصصان حوزه سلامت با شیوه‌های قابل نفوذ در اذهان قرار گیرد. خاستگاه این طرح تکیه بر انتخاب مردمی دارد.

سازمان غذا و دارو به عنوان یکی از اصلی‌ترین متولیان سلامت بر این باور است، چنانچه بتوان هم فرهنگ پیشگیری از حوادث و بیماری‌ها را در جامعه ارتقا داد و هم فرهنگ مربوط به معیارهای سلامت را در تمام تصمیم‌گیری‌ها لحاظ کرد، بی‌تردید با حفظ سلامت مردم، جلوی بسیاری از هزینه‌ها نیز گرفته خواهد شد.

تا آنجا که برخی متخصصان معتقدند با تغییر سبک زندگی و ترویج عادات صحیح غذایی، می‌توان طول عمر مردم را تا ده سال افزایش داد و این مطلب بسیار مهمی است که باید همواره در اذهان متولیان سلامت نگاه داشته شود.

محمد هاشمی ‌/‌ سخنگوی سازمان غذا و دارو