افکار غیرمنطقی یا سم ذهن

انسان وقتی اتفاقی را تجربه می‌کند فکری به ذهنش خطور و به دنبال آن احساسی را تجربه و سپس رفتار می‌کند.

گام اول ما برای درمان، آگاهی از افکار منفی است که برخی از آنها عبارتند از:

ـ همه افراد باید من را دوست ‌بدارند و به من احترام بگذارند.

ـ استفاده بیش از حد از باید و الزام در ذهن.

ـ تفکرات همه یا هیچ و اعتقاد به این‌که باید یا همه چیز درست پیش برود یا اگر کمی غلط باشد نهایت فاجعه است.

ـ کسانی که خطا و اشتباه می‌کنند، باید بشدت مورد تنبیه و سرزنش قرار گیرند.

ـ اگر وقایع و حوادث آن‌طور که من می‌خواهم پیش نرود، اوج ناراحتی، گرفتاری و بدبختی را برای من به دنبال خواهد داشت.

ـ اعتقاد به این‌که بدبختی و ناخشنودی که فرد تجربه می‌کند به‌وسیله‌ عوامل بیرونی ایجاد شده و انسان، توانایی کنترل غم و اندوه و اختلال‌های روانی و عاطفی خود را ندارد.

ـ لازمه‌ احساس ارزشمندی، وجود بیشترین لیاقت، شایستگی و فعالیت شدید است.

ـ اجتناب و دوری از مشکلات زندگی و مسئولیت‌های شخصی، آسان‌تر از مواجه‌شدن با آنهاست.

ـ تجارب و وقایع گذشته و تاریخچه‌ زندگی، تعیین‌کننده‌ مطلق رفتار کنونی فعلی افراد است.

ـ برای هر مشکلی، فقط یک راه‌حل درست و کامل وجود دارد و اگر به آن دست ‌نیابیم، بسیار وحشتناک و فاجعه‌آمیز خواهد بود.

ـ وقایع خطرناک و ترس‌آور، موجب نهایت نگرانی خواهند شد و فرد همواره باید تلاش کند تا امکان به وقوع پیوستن آنها را به تأخیر بیندازد.

ـ اگر فرد در فرآیند درمان، این افکار را شناسایی کند، می‌تواند به تغییر فکر برسد و در نهایت رفتار او نیز تغییر و آرامش بیشتری را تجربه خواهد کرد.

وقتی اتفاق ناخوشایندی برای شما پیش می‌آید لازم است مشخص کنید که در آن لحظه چه فکری از ذهن شما عبور می‌کند که آنقدر احساس ناراحتی دارید و همچنین پس از شناسایی فکر، احساسی را که در آن زمینه به شما دست می‌دهد نیز ثبت کنید و مثلا تعیین کنید که با خشم یا غم با آن روبه‌رو شده‌اید سپس رفتاری را که برگرفته از آن احساس و رفتار است، نیز شناسایی کنید.

این فرآیند به شما کمک می‌کند که گام اول را بدرستی طی کنید و بتوانید ویروس‌های ذهن خود را شناسایی کنید و حتی در همین مرحله نیز چون آگاهی شما افزایش می‌یابد معمولا حال بهتری خواهید داشت، اما مداخله اصلی پس از شناسایی، جایگزین کردن افکار منطقی است.

فرد سالم بیش از آنچه به گذشته‌‌ توجه دارد، به زمان حال و وضع موجود توجه می‌کند و باور دارد که برای حل مشکلات تنها یک راه‌حل وجود ندارد.

پس از جایگزین کردن افکار منطقی لازم است احساس خود را و رفتاری را که به دنبال آن بروز می‌دهید، ثبت کنید.

این کار نیاز به وقت گذاشتن دارد بنابراین در فرآیند تغییر و درمان بهتر است صبور باشیم و مقاومت نکنیم.

دکتر مهرنوش دارینی - روان‌شناس و مشاور