چرخه تکامل سیب

 البته اپل به مخفی کردن روندها و چگونگی فعالیت‌هایش هم مشهور است. بنابراین نمی‌توانیم به طور دقیق بدانیم که فرآیند طراحی و توسعه محصول در این شرکت معظم دقیقا چگونه پیش می‌رود که اینقدر موفقیت‌آمیز بوده است.

با وجود این، آدام لشینسکی در کتاب «درون اپل» نگاهی دقیق و مفصل به این روند کرده که می‌‌تواند ایده خوبی از چند و چون طراحی و تولید محصولات جدید توسط کاپرتینویی‌ها به ما بدهد.

طراحان قدر

اپل برای این‌که طراحان آزادی عمل لازم را در ایده‌پردازی و خلق محصولات مورد نظرشان داشته باشند قدرت، اختیار و آزادی عملی برای آنها درنظر گرفته که در کمتر شرکتی می‌توانید نظیرش را پیدا کنید! تیم طراحی اپل که پس از جدایی جاناتان آیو افسانه‌ای تحت نظر اوانز هنکی (Evans Hankey) و الن دای (Alan Dye) فعالیت می‌کند، مستقیما به مدیر عملیات گزارش می‌دهد. یعنی آنها نیاز و لزومی به پاسخگویی‌ به بخش‌های مالی، تولید یا... شرکت ندارند. آنها این قدرت را دارند که بودجه خودشان را تنظیم کنند و می‌توانند روندهای مرسوم در سایر سازمان‌ها را نادیده بگیرند.

در قلب این دپارتمان طراحی، استودیوی طراحی صنعتی قرار دارد که کارمندان محدودی از شرکت اجازه دسترسی به آن را پیدا می‌کنند. اپل اهمیت فراوانی برای پروتوتایپ‌ها یا پیش‌نمونه‌های محصولات مختلف قائل است و این پروتوتایپ‌ها در استودیوی طراحی صنعتی شرکت ساخته و بررسی می‌شود.

اما یکی از مهم‌ترین نکات بخش طراحی در اپل، عملکرد مستقل آنها به‌خصوص زمان کار روی یک محصول جدید است. در این موارد، علاوه بر استقلال کاری مرسوم، شرکت حتی می‌تواند تدابیر فیزیکی برای جداسازی افراد درنظر بگیرد تا اعضای تیم طراحی قادر به تماس با سایر کارمندان اپل هم نباشند!

تصمیم و بررسی

هنگامی که یک تیم توسعه محصول در اپل مشغول به کار می‌شود، سندی به نام «روند محصول جدید اپل» (Apple New Product Process یا ANPP) به اعضای آن داده می‌شود.

در این سند تمام مراحل طراحی به صورت دقیق و با جزئیات ذکر شده است: مراحلی که تیم طراحی محصول باید طی کنند، چه کسی در چه مرحله‌ای و در چه بخشی باید فعالیت داشته باشد، چه کسی مسؤولیت تحویل محصول نهایی را بر عهده دارد و تخمین زمان‌بندی توسعه و تکمیل محصول چگونه باید انجام شود.

تیم مدیریت اپل به طور منظم دوشنبه‌ها جلسه‌ای هفتگی تشکیل می‌دهند تا تمام محصولاتی را که در آن زمان در فاز طراحی قرار دارند بررسی کنند. شاید به نظر مردم عادی، اپل همیشه در حال طراحی محصولات پرشمار جدید برای حفظ موقعیت خود باشد اما برعکس، یکی از دلایل اصلی موفقیت اپل این است که شرکت در آن واحد روی صدها محصول جدید کار نمی‌کند بلکه، منابع محدود سازمان به جای آن‌که صرف انبوهی از پروژه‌های کوچک‌تر شود، روی چند پروژه محدود که انتظار موفقیت بیشتری از آنها می‌رود متمرکز می‌شود.

اگر محصولی به هر دلیل نتواند در یک جلسه بررسی شود، به طور خودکار در رأس صورتجلسه هفته بعد جای می‌گیرد. در عمل یعنی هر کدام از محصولات اپل حداقل یک بار در هر دو هفته بررسی می‌شود. این کار تأخیر در تصمیم‌گیری را بسیار کاهش می‌دهد و کمک می‌کند شرکت به سرعت در طراحی محصولاتش پیش رود.

گروه تأمین

مدیران برنامه مهندسی (EPM) و مدیران تأمین جهانی (GSM) در اپل با هم دپارتمانی را تشکیل می‌دهند که با نام «مافیای ای‌پی‌ام» (EPM Mafia) شناخته می‌شود! کار آنها وقتی شروع می‌شود که محصولی از فاز طراحی به فاز تولید می‌رود.

همان‌طور که احتمالا حدس زده‌‌اید، این افراد را معمولا در چین، جایی که اپل اغلب محصولاتش را با همکاری غول‌هایی چون Foxconn تولید می‌کند، می‌توانید پیدا کنید.

با وجود انتقادهایی که به این روند تولید انبوه محصولات اپل در چین می‌شود، این شرکت‌ نمی‌تواند به این راحتی از چرخه تأمین منابع مادی و انسانی در این کشور و سودی که عایدشان می‌شود جدا شود و محصول خود را به‌طور کامل در آمریکا بسازد.

عبارت مافیای ای‌پی‌ام ممکن است کمی ترسناک به نظر برسد، اما کار این گروه در واقع اطمینان‌ از این است که محصولات به شکلی درست، در زمان درست و با قیمت درست به بازار عرضه شوند. آنها ممکن است اختلافاتی هم داشته باشند، اما اصلی که همیشه به آن پایبندند فعالیت در راستای حفظ کیفیت و عملکرد محصول است.

تکرار کلیدی

مانند تمام شرکت‌های موفق دیگر، روند طراحی محصول در اپل با آغاز تولید آن به اتمام نمی‌رسد. در واقع، اپل روند طراحی خود را حین تولید نیز تکرار می‌کند: وقتی پیش‌نمونه محصولی ساخته شد، آزمایش و بازرسی می‌شود، سپس تیم طراحی آن را بهبود می‌دهد و دوباره ساخته می‌شود. این چرخه ممکن است ۴ تا ۶ هفته به طول بینجامد و در طول توسعه یک محصول هم چندین‌بار تکرار شود.

یکی از کلیدی‌ترین نکات در چرخه تکرار این است که با شروع ساخت محصول در خط تولید، مافیای ای‌پی‌ام نمونه‌های تصادفی یا تمامی این نمونه‌های تولیدی را تحویل گرفته و به خود شرکت در آمریکا می‌برد تا آنها را بررسی و آزمایش کند تا روند تولید بهبود یابد.

این روش بسیار هزینه‌بر و زمانبر است، اما یکی از دلایلی است که کیفیت محصولات اپل را بین کاربران شهره کرده است. یکی از امنیتی‌ترین قسمت‌ها در اپل، بخشی است که این پیش‌نمونه‌ها را دریافت و جعبه‌گشایی می‌کند. همان‌طور که می‌توان حدس زد، این امنیت بالا برای جلوگیری از درز مشخصات نهایی محصول به بیرون است. اصولا وقتی شما نمونه‌ای درز کرده از محصولات آینده اپل را در اینترنت می‌بینید، اطلاعات آن از این قسمت شرکت بیرون نیامده، بلکه به احتمال قوی از خط تولیدی در چین به دست ما رسیده است!

برنامه عرضه

مرحله پایانی در روند توسعه محصولات اپل، چگونگی عرضه آنها به بازار است. وقتی محصولی تا آنجا که امکان داشت بهبود یافت و آماده رسیدن به دست کاربران شد، وارد برنامه‌ای می‌شود که «قوانین مسیر» یا Rules of the Road نام دارد.

در این برنامه تمام مسؤولیت‌ها و فعالیت‌هایی که باید پیش از عرضه تجاری محصول انجام شود به‌طور دقیق برای کارکنان شرکت توضیح داده شده است.

در اختیار داشتن این برنامه مسلما کار را برای مسؤولان عرضه محصول به بازار بسیار راحت‌تر می‌کند، چرا که تمام گام‌های لازم در آن تشریح شده‌اند.

به این ترتیب اپل اطمینان حاصل می‌کند که تمام گام‌های مسیر توسعه محصول به‌دقت و درستی و طبق استانداردهای این شرکت پیش‌رفته است و همین یکی از عوامل اصلی موفقیت طولانی‌مدت اپل در بازار بسیار رقابتی محصولات دیجیتال به‌شمار می‌رود.

محمود صادقی - محقق سیستم‌های تعاملی / ضمیمه کلیک روزنامه جام جم