هاری، یک بیماری کشنده

به گزارش جام جم آنلاین از ایرنا، هاری یک بیماری ویروسی قابل پیشگیری با واکسن است که در بیش از ۱۰۰ کشور جهان رخ می‌دهد و ۴۰ درصد از افراد گاز گرفته شده توسط حیوانات مظنون به هاری، کودکان زیر ۱۵ سال هستند.

سگ‌ها عامل بیش از ۹۰ درصد موارد حیوان گزیدگی و انتقال بیماری هاری و مرگ ناشی از آن در انسان هستند. حذف هاری از طریق پیشگیری از گزش سگ و انجام واکسیناسیون سگ‌ها امکان پذیر است.

برخی متخصصان عفونی بر این باورند که هاری یک بیماری ویروسی کشنده‌ بوده و نوعی عفونت ویروسی دستگاه اعصاب مرکزی و قابل انتقال بین حیوان و انسان است که معمولا به واسطه گزش حیوان هار به انسان منتقل می‌ شود و در صورت بروز علائم بیماری در انسان کشنده است.

با توجه به کشندگی بالای این بیماری، در صورت انجام مراحل پیشگیری و درمان بیماری از جمله شست وشوی صحیح محل گزش با آب و صابون و مواد ضدعفونی کننده، واکسیناسیون و تزریق سرم ضد هاری به موقع و کامل می‌توان از ابتلا به هاری پیشگیری کرد.

صابر محرابی متخصص بیماریهای عفونی در این زمینه می گوید: استانهای‌ گلستان، اردبیل‌ و چهارمحال‌ و بختیاری‌ با میزان‌ بروز بین‌ ۳۰۰ تا ۴۰۰ مورد در یکصد هزار نفر، بالاترین‌ میزان‌ حیوان‌ گزیدگی‌ را در کشور دارند و کهگیلویه‌ و بویراحمد با میزان‌ بروز ۲۰۶ تا ۳۰۰ در یکصدهزار نفر در رده‌ بعدی‌ و پس‌از آن‌ استانهای‌ گیلان، مازندران، آذربایجان‌ شرقی‌ و غربی، خراسان، سمنان، لرستان، همدان، کرمانشاه، زنجان‌ و بوشهر با میزان‌ ۱۱۲ تا ۲۰۶ در یکصد هزار نفر در رده‌ بعدی‌ قرار دارند.

وی می افزاید:‌ ویروس‌ هاری‌ از طریق‌ خراش‌ سطح‌ پوست‌ یا مخاط وارد بدن‌ می‌شود و ویروس‌ از طریق‌ اعصاب‌ محیطی‌ به‌ سیستم‌ اعصاب‌ مرکزی‌ می‌رسد و در آنجا تکثیر می‌یابد، سپس‌ از طریق‌ اعصاب‌ به‌ سایر بافت‌ها مانند غددبزاقی، کلیه، ریه، کبد، پوست، قلب‌ و عضلات‌ می‌رسند که‌ باعث‌ بروز علایم‌ بیماری‌ می‌ شود.

محرابی ادامه می دهد: دوره‌ نهفتگی‌ هاری در افراد بین‌ دو تا هشت هفته‌ است‌ ولی‌ کمتر از پنج روز تا یکسال‌ هم‌ می‌تواند باشد، درصورت‌ ابتلای‌ فرد به‌ بیماری‌ بعد از طی دوره‌ نهفتگی‌ علایم‌ اولیه‌ به‌ صورت‌ خستگی، بی‌ اشتهایی، بی‌قراری و گاهی‌ سوزش‌ و خارش‌ در محل‌ گزیدگی بروز می کند.

این پزشک تصریح می کند: در مرحله‌ تحریک‌پذیری‌ علایم‌بی‌قراری، خروج‌ کف‌ از دهان، احساس‌حالت‌ خستگی، ترس‌ از نور و ریزش‌اشک‌ از چشم‌ بروز می‌کند و بیمار به تدریج با افزایش و تشدید انقباضات عضلانی، نخوردن غذا ناتوان شده و سپس‌وارد مرحله‌ اغما شده و در اثر انقباضات شدید عضله قلب و بالاخره فلج دستگاه تنفسی فوت می کند.

محرابی می افزاید: اصلی‌ترین‌ راه‌ سرایت‌ بیماری‌ از طریق‌ گاز گرفتن‌ به‌وسیله‌ حیوانات‌ هار است که‌ درمورد گربه‌ از طریق‌کشیدن‌ پنجه‌ نیز انتقال‌ بیماری‌ انجام می شود و هاری از راه‌ پوست‌ سالم‌ قابل‌ سرایت‌ نیست‌ ولی ‌اگر کوچکترین‌ خراش‌ یا زخمی‌ درپوست‌ وجود داشته‌ باشد در تماس‌ باترشحات‌ آلوده‌ قابل‌ انتقال‌ خواهد بود.

وی ادامه می دهد: افراد باید از آزار و اذیت حیوانات پرهیز کنند زیرا در صورت گزش احتمال ابتلا به هاری وجود دارد، برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری بلافاصله پس از مجروح شدن توسط حیوانات به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی مراجعه شود و در صورت گزش توسط هر حیوانی احتمال خطر ابتلا به بیماری هاری را فراموش نکنید و آن راجدی بگیرید.

این متخصص بیماریهای عفونی می گوید: از تحریک سگ ها و گربه ها بپرهیزید، زیرا شایع ترین موارد حیوان گزیدگی و هاری توسط آنها ایجاد شده وخطر ابتلا به بیماری وجود دارد، در صورت نگهداری سگ و گربه، نسبت به واکسینه کردن آنها اقدام شود.

رییس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این زمینه می گوید: علی رغم تعداد بسیار بالای موارد حیوان گزیدگی، تعداد موارد بروز هاری در انسان و مرگ ناشی از آن در کشور، سالیانه کمتر از ۱۰ مورد است.

محمد مهدی گویا می افزاید: هاری یک بیماری ویروسی قابل پیشگیری با واکسن است که در بیش از ۱۵۰ کشور و منطقه جهان رخ می دهد و سالانه پنج هزار و ۹۰۰ مرگ انسانی به علت ابتلا به بیماری هاری در جهان روی می دهد و ۴۰ درصد از افراد گاز گرفته شده توسط حیوانات مظنون به هاری، کودکان زیر ۱۵ سال هستند.

رییس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه سگ ها عامل بیش از ۹۰ درصد موارد حیوان گزیدگی و انتقال بیماری هاری به انسان ها و مرگ ناشی از آن هستند، تصریح می کند: حذف بیماری هاری و پیشگیری از آن از طریق پیشگیری از گزش سگ و انجام واکسیناسیون سگ ها امکان پذیر است و شست و شوی فوری و کامل زخم با آب و صابون پس از تماس با یک حیوان مظنون به هاری به مدت ۲۰ دقیقه برای هر زخم، بسیار مهم و حیاتی است و می تواند زندگی فرد را نجات دهد.

حیوان گزیدگی در کشور به علت افزایش سگ‌ها رو به افزایش است

رییس اداره بیماری‌های مشترک انسان و حیوان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز به تازگی نسبت به افزایش حیوان گزیدگی در کشور به علت افزایش سگ ها هشدار داد.

بهزاد امیری می گوید: در سالهای اخیر تعداد موارد حیوان گزیدگی در کشور به علت افزایش جمعیت سگ‌ها رو به افزایش است و اگر اقدامی جدی برای کنترل هاری در سگ‌ها و بخصوص کنترل جمعیت سگ‌های بی صاحب انجام نشود هر روز پیشگیری و مقابله با حیوان گزیدگی مشکل‌تر و کنترل بیماری‌هاری دشوارتر می‌شود.

وی می افزاید: هاری یک بیماری ویروسی است که علی رغم پیشرفت‌های بزرگ در علوم پزشکی هنوز درمانی برای آن یافت نشده و در صورت ابتلا انسان به بیماری هاری متاسفانه در صد درصد موارد منجر به مرگ می‌شود. هاری در بسیاری از کشورهای دنیا وجود دارد.

وی افزود: از سال ۲۰۰۷ میلادی روز ۲۸ سپتامبر (۷ مهر) مصادف با سالروز فوت لویی پاستور به نام روز جهانی هاری نامگذاری شده است. لویی پاستور دانشمند فرانسوی برای اولین بار واکسن هاری را ساخته و به جامعه بشریت اهدا نمود. برای بزرگداشت خدمات این دانشمند برجسته، سالروز فوت او به عنوان روز جهانی هاری انتخاب شد.

رییس اداره بیماری های مشترک انسان و حیوان وزارت بهداشت گفت: هر ساله به منظور جلب حمایت و مشارکت کلیه اقشار جامعه و همچنین ایجاد تعهد و هماهنگی در سازمان‌ها و نهادهای دولتی و عمومی غیر دولتی برای مقابله با بیماری هاری شعاری برای روز جهانی هاری در نظر گرفته می‌شود.

وی افزود: شعار روز جهانی هاری در سال ۲۰۲۰ «پایان هاری، با همکاری و واکسیناسیون» انتخاب شده است. انتخاب این شعار نشان‌دهنده اهمیت همکاری‌های بین بخشی و واکسیناسیون در پیشگیری و کنترل هاری است.

امیری در خصوص بیماری هاری توضیح داد: بیماری هاری در واقع نوعی عفونت ویروسی دستگاه اعصاب مرکزی و قابل انتقال بین حیوان و انسان است که معمولاً به واسطه گزش حیوان هار به انسان منتقل می‌شود و در صورت بروز علائم بیماری در انسان متاسفانه همیشه (۱۰۰ درصد) کشنده است.

مرگ سالانه ۵۹ هزار نفر به علت بیماری هاری در جهان

وی اضافه کرد: ولی خوشبختانه علی‌رغم کشندگی بالای این بیماری، در صورت انجام کلیه مراحل پیشگیری و درمان بیماری از جمله شتشوی صحیح محل گزش با آب و صابون و تزریق سرم و واکسیناسیون به موقع و کامل می‌توان از ابتلا به هاری پیشگیری کرد.

امیری حقایق کلیدی در مورد بیماری هاری را چنین تشریح کرد: هاری یک بیماری ویروسی قابل پیشگیری با واکسن است که در بیش از ۱۰۰ کشور جهان رخ می‌دهد. سالانه ۵۹ هزار مرگ انسان به علت ابتلا به بیماری هاری در جهان روی می‌دهد.

رییس اداره بیماری‌های مشترک انسان و حیوان وزارت بهداشت افزود: ۴۰ درصد از افراد گاز گرفته شده توسط حیوانات مظنون به هاری کودکان زیر ۱۵ سال هستند. سگ‌ها عامل بیش از ۹۰ درصد موارد حیوان گزیدگی و انتقال بیماری هاری و مرگ ناشی از آن در انسان هستند. حذف هاری از طریق پیشگیری از گزش سگ و انجام واکسیناسیون سگ‌ها امکان پذیر است.

وی بیان داشت: شستشوی فوری و کامل زخم با آب و صابون پس از تماس با یک حیوان مظنون به هاری به مدت ۲۰ دقیقه برای هر زخم، بسیار مهم و حیاتی است و می‌تواند زندگی را نجات دهد.

امیری هدف کلی در برنامه کنترل هاری طبق اعلامیه سازمان جهانی بهداشت را حذف تمامی موارد مرگ انسانی در اثر ابتلا به بیماری هاری ناشی از گزش سگ تا سال ۲۰۳۰ اعلام کرد و درباره آمار حیوان گزیدگی و موارد فوت ناشی از ابتلا بیماری هاری در ایران، گفت: در سال گذشته (۱۳۹۸) ۲۳۴ هزار و ۱۶۱ مورد حیوان گزیدگی در کل کشور رخ داده که با ارائه خدمات شبانه روزی در حدود ۷۰۰ واحد بهداشتی ،درمانی و پیشگیری هاری در سراسر کشور و انجام اقدامات مدیریت مواجهه با حیوان گزیدگی و پیشگیری پس از مواجهه، نظام سلامت کشور قادر بوده که از ابتلا و مرگ حتمی تعداد زیادی از افرادی که توسط حیوانات هار گزیده شده‌اند، پیشگیری کند.

وی افزود: به علت دقت و حساسیتی که در اجرای برنامه کشوری کنترل و پیشگیری از هاری اعمال می شود، با وجود تعداد بسیار بالای موارد حیوان گزیدگی، تعداد موارد ابتلا به بیماری هاری در انسان و مرگ ناشی از آن در کشور در سنوات گذشته همواره کمتر از ۱۰ مرگ و در سال گذشته ۶ مورد بوده است.

رییس اداره بیماری های مشترک انسان و حیوان وزارت بهداشت گفت: متاسفانه در سنوات اخیر تعداد موارد حیوان گزیدگی در کشور به علت افزایش جمعیت سگ‌ها (نه تنها در سطح روستا بلکه در سطح شهرها) رو به افزایش بوده و اگر اقدامی جدی و اصولی برای کنترل هاری در سگ ها و بخصوص کنترل جمعیت سگ‌های بلاصاحب انجام نشود هر روز پیشگیری و مقابله با حیوان گزیدگی مشکل تر و کنترل بیماری هاری و تحقق هدف جهانی که همانا حذف بیماری هاری انسانی ناشی از گزش سگ تا سال ۲۰۳۰ می‌باشد دشوارتر می‌شود.

وی تصریح کرد: طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت بطور میانگین هزینه خدمات پیشگیری از هاری پس از هر مورد گزش انسان توسط حیوان ۵۰ دلار برآورد شده است. در ایران به ازای پیشگیری و درمان هر مورد حیوان‌گزیدگی شدید، فقط بابت خرید واکسن و سرم ضد هاری برای یک دوره کامل واکسیناسیون، ۲۵۲ یورو هزینه می‌شود و از این بابت وجهی از گیرنده خدمت دریافت نمی‌شود و این خدمات به صورت رایگان ارائه می‌ شود. به همین علت حیوان‌گزیدگی هر ساله هزینه بسیار زیادی را به سیستم سلامت تحمیل می‌ کند.

وی توصیه‌های پیشگیری و کنترل حیوان گزیدگی و بیماری هاری را چنین تشریح کرد: از نزدیک شدن به سگ‌های ولگرد و بدون صاحب بپرهیزید زیرا بیشترین موارد حیوان گزیدگی انسان‌ها توسط سگ‌ها روی می‌دهد. از آزار و اذیت و نزدیک شدن به حیوانات پرهیز کنید زیرا سایر حیوانات اهلی و وحشی نیز می‌توانند آلوده به ویروس هاری باشند و در صورت گزش احتمال ابتلا به بیماری هاری وجود دارد.

امیری افزود: در صورت بروز گزش و یا تماس با حیوانات که منجر به مجروح شدن و یا خراش پوستی گردید، بلافاصله به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کند. پنجه کشیدن گربه (به علت لیسیدن پنجه) همانند گاز گرفتگی محسوب می‌شود و نیازمند درمان پیشگیری هاری است.

رییس اداره بیماری‌های مشترک انسان و حیوان وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: شست وشو محل حیوان گزیدگی با آب و صابون اولین قدم جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری هاری است. در صورت نگهداری سگ و گربه، نسبت به واکسینه کردن سالانه آنها اقدام کنند.