بحران کاهش جمعیت
گزارش لحظه به لحظه از جمعیت
سازمان ثبت احوال کشور در چند سال اخیر نقش ویژه‌ای در آگاه‌سازی مسئولان و کارشناسان نسبت به خطر سالخوردگی جمعیت در کشور داشته است تا آنجا که می‌توان این سازمان را یکی از خبرسازترین سازمان‌های کشور در این مدت دانست. این روزها این سازمان وضع جمعیتی کشور را رصد کرده و تغییرات و نکات لازم را به مسئولان کشور گزارش می‌دهد. برای این که از شرایط جمعیتی کشور و نحوه کار این سازمان بیشتر بدانیم سراغ علی‌اکبر محزون، مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور رفتیم.
براساس آخرین آمار سازمان ثبت احوال اکنون جمعیت کشور چند نفر است؟
77 میلیون و 800 هزار نفر آخرین آمار حدودی جمعیت کشور است.
با توجه به این عدد وضع جمعیتی کشور چگونه ارزیابی می‌شود؟
رقم کل جمعیت کشور قابل توجه است، اما شاخص‌های دیگری نیز وجود دارد که از این آمار مهم‌تر است. برای نمونه باید بررسی کرد جمعیت چه ساختاری دارد و ترکیب‌های مختلف سنی و نحوه جایگزینی جمعیت را در نظر گرفت تا بتوان از این نکته که جمعیت می‌تواند بقای خود را حفظ کند اطمینان پیدا کرد. البته جمعیت باید ترکیب متوازنی نیز داشته باشد، یعنی جمعیت سنین مختلف به اندازه‌ای باید باشد که نسل‌های مختلف بتوانند یکدیگر را پشتیبانی و حمایت کنند.
این که بگوییم 80 میلیون جمعیت داریم نگرانی‌ها را برطرف نمی‌کند؟
با توجه به این آمار کلی نمی‌توان گفت وضع جمعیت مطلوب است، بلکه باید ترکیب جمعیتی کشور را در نظر گرفت.
ترکیب جمعیتی کشور مناسب است؟
با توجه به این که اکنون در وضعی که به پنجره جمعیتی معروف است قرار داریم باید گفت شرایط مناسب است، اما نکته اینجاست که در آینده با مشکل روبه‌رو خواهیم شد، زیرا جمعیت کشور از مرحله جوانی به میانسالی رسیده است. به عبارت دیگر اکنون میانسالان 40 درصد جمعیت کشور و 31 درصد را نیز جوانان که بین 15 تا 29 سال دارند، تشکیل داده‌اند. بنابراین حدود 71 درصد جمعیت کشور را جوانان و میانسال تشکیل می‌دهند، اما چنین شرایطی دست‌کم تا چند قرن آینده تکرار نخواهد شد.
سال گذشته از رشد امیدوارکننده جمعیت خبر دادید. این رشد هنوز ادامه دارد؟
سال 89 نرخ موالید نسبت به سال 88، 1.1 رشد داشت و سال 90 به 1.4 رسید، اما از سال 91 جهش کوچک و قابل توجهی داشت، چون رشد سالانه آن به 2.9 درصد رسید. رشد این آمار سال 92 نیز به 3.5 درصد رسیده، در حالی که این آمار برای پنج ماه اول امسال نیز نسبت به مدت مشابه 3.8 درصد است.
در حالی که سیاست‌های تشویقی و حمایتی اجرا نشده علت این رشد چیست؟
بیشتر این رشد، حاصل فرزندآوری خانواده‌هایی است که نسبت به خطر تک‌فرزندی آگاه شده‌اند، زیرا با اطلاع‌رسانی‌های انجام شده، خانواده‌ها از معایب تک‌فرزندی آگاه شده‌اند، اما با توجه به جمعیت محدود خانواده‌های تک‌فرزند احتمال می‌رود وضع موقت باشد. بنابراین باید نسل جوان کشور در در زمان مناسب ازدواج کرده و بموقع فرزندآوری کنند.
آمارهای سازمان ثبت احوال هر چند وقت یکبار به روز می‌شود؟
اطلاعات سازمان هر لحظه به روز شده و می‌توان هرم سنی جمعیت را مشخص کرد و اطلاعات لازم را در اختیار مسئولان قرار داد. اکنون اطلاعات با سرعت بیشتری در اختیار سازمان قرار می‌گیرد، چون حدود 700 مرکز که خدمات ثبت احوال ارائه می‌کنند به پایگاه اطلاعاتی سازمان متصل شده‌اند یا در 60 بیمارستان کشور ماموران ثبت احوال مستقر شده‌اند. افزون بر این، تعدادی از آرامستان‌های کشور نیز اطلاعاتشان در لحظه ثبت می‌شود.
در نیمه اول سال چند ولادت در کشور به ثبت رسیده است؟
در پنج ماه اول سال 626 هزار و 911 ولادت در تمام کشور به ثبت رسیده است. در این میان 323 هزار و 21 نفر پسر و 303 هزار و 890 نفر دختر بوده‌اند. به بیان دیگر در مقابل هر 106.2 پسر یکصد دختر متولد شده است. این در حالی است 482 هزار و 568 مورد ولادت در مناطق شهری و 144 هزار و 343 ولادت نیز در مناطق روستایی ثبت شده است.
کدام استان‌ها بیشترین و کمترین ولادت را داشته‌اند؟
استان البرز با رشد 8.4 درصدی بیشترین آمار ولادت را در این مدت در اختیار داشته، قم با 8.3 درصد و آذربایجان غربی نیز با 7.9 درصد بیشترین رشد را داشته است. در مورد کمترین ولادت‌ها نیز خراسان شمالی با منفی 4.9 درصد، کهگیلویه و بویراحمد با منفی 2.3 درصد و استان زنجان با منفی 1.5 درصد کمترین میزان ولادت را داشته‌اند؛ در حالی که استان تهران نیز با میانگین رشد 5.1 درصدی از میانگین رشد کشوری که 3.8 درصد است، رشد بالاتری دارد.
در این مدت، آمار وفات چگونه بوده است؟
در پنج ماه گذشته 162 هزار و 229 واقعه فوت ثبت شده و می‌توان گفت نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یک درصدی داشته است. دراین میان 115 هزار و 770 واقعه وفات در مناطق شهری و 46 هزار و 459 مورد نیز در مناطق روستایی ثبت شده و 86 هزار و 450 مورد مربوط به مردان و 75 هزار و 542 مورد زنان بوده است. البته از این آمار237 مورد فوت به عللی مانند سوختگی یا مجهول‌الهویه بودن جنسیت یا هویت‌شان مشخص نشده است.
چه تعداد ازدواج و طلاق در نیمه نخست سال به ثبت رسیده است؟
در این مدت 288 هزار و 183 واقعه ازدواج در کشور ثبت شده در این میان 244 هزار 549 مورد در شهرها به ثبت رسیده که نسبت به مدت مشابه خود کاهش 4.6 درصدی داشته است. درباره طلاق نیز باید گفت در این بازه زمانی 62 هزار و 69 مورد طلاق ثبت شده که 56 هزار 986 مورد آن در روستاها اتفاق افتاده است.
کدام استان‌های کشور جمعیت سالخورده بیشتری دارند؟
جمعیت افراد 60 سال به بالای ده استان از میانگین کشوری که 5.7 درصد است، بالاتر است. به این شکل که استان‌های گیلان با 8.1 درصد، مرکزی 7.4 درصد، خراسان جنوبی 7.3 درصد، آذربایجان شرقی 7.1 درصد، همدان 6.8 درصد، مازندران 6.7 درصد، سمنان 6.6 درصد، اصفهان 6.5 درصد، زنجان 6.5 درصد و تهران با 6.1 درصد بیشترین جمعیت سالمندی بالاتر از میانگین کشوری را دارند.
مهدی آئینی / گروه جامعه
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
استبداد و اغتشاش آمریکایی برای چپاول ملت‌ها
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
نشانه‌های هراس آمریکا از نفوذ ایران در منطقه
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
ائتلاف عربی-اسلامی علیه تهدیدات منطقه‌ای
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
نتانیاهو آب در هاون می‌کوبد
گفت و گو
سیر تا پیاز حواشی کشتی در گفتوگوی اختصاصی «جامجم» با عباس جدیدی مطرح شد
تابلوی ورودممنوع جلوی تیم ملی
حسن فضلا...، نماینده پارلمان لبنان در گفتوگو با جامجم:
خواب تلآویو در سوریه تعبیر نخواهد شد
دختر خانواده: اگر مادر نبود، پدرم فرهنگ جولایی نمیشد
پای حرفهای یک خانواده رادیویی
درگفت‌وگو با رئیس دانشکده الهیات دانشگاه الزهرا ابعاد بیانات رهبر انقلاب درخصوص تقلید زنان از مجتهد زن را بررسی کرده‌ایم