صدای معلم از رادیو

به این معنی که این صدا و زمزمه محبت‌آمیز معلم است که طفل گریزپای را حتی جمعه به مکتب می‌کشاند چنانچه صدای آرام و دلنشین رادیو نیز هر شنونده‌ای را مجذوب خود ساخته و پای صدای خویش می‌نشاند.

حالا می‌توان سویه آموزشی و کارکردهای تربیتی معلم را نیز با عملکرد رادیو سنجید تا این تشابه بهتر شود. این قیاس را به تلویزیون ربط نمی‌دهم چون سطح برنامه‌های رادیویی و ساختار آن واجد فرهیختگی بیشتری بوده و حتی مخاطبانش نیز از قشر فرهیخته‌تری هستند و این نسبت رادیو و معلمی را مستحکم‌تر می‌کند.

از سوی دیگر حجم برنامه‌هایی که معاونت صدا امسال به مناسبت شهادت استاد مرتضی مطهری و روز معلم تدارک دیده آنقدر متنوع و متعدد است که نمی‌توان عملکرد صدا را در بزرگداشت مقام معلم و البته تحلیل و تبیین اندیشه‌های شهید مطهری دست‌کم یا نادیده گرفت.

حرفه معلمی رسانه‌ای است که بیش از تصویر بر صدا و سخن گفتن بنا شده و با وجود رشد انواع تکنولوژی‌های آموزشی هنوز هم این صدا و سخن است که محور اصلی آموزش قرار گرفته و از این حیث با رادیو به عنوان رسانه سمعی پهلو می‌زند.

معاونت صدا نیز امسال برنامه‌های متعدد و متنوعی را به مناسبت هفته معلم در نظر گرفته که اگر بخواهیم براساس زبان آمار سخن بگوییم باید به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی معاونت صدا استناد کنیم که گفته همزمان با سالروز شهادت استاد شهید مرتضی مطهری و روز معلم 16 شبکه رادیویی سراسری و تخصصی، با تولید برنامه‌های متنوع آموزشی، تربیتی و نمایشی ضمن تبیین دیدگاه‌های استاد مطهری و بیان فضایل اخلاقی، مبارزاتی و فکری آن شهید بزرگوار به تکریم جایگاه معلم در جامعه و نقش تربیتی و آموزشی آنان خواهند پرداخت.

بررسی دیدگاه‌های استاد مطهری در حوزه‌های عرفانی، تربیتی، خانواده، جوانان، زن واجتماع،ولایت و رهبری، اقتصاد و بیداری اسلامی از جمله موضوعات این برنامه‌هاست. در همین ارتباط شبکه‌های مختلف رادیویی به فراخور مسوولیت‌های خود با هدف گرامیداشت معلمان و قدردانی از زحمات آنان ضمن پرداختن به جایگاه ونقش معلم در جامعه و اثرات تربیتی و آموزشی آنها بررسی موضوعاتی چون معرفی ارزش‌های والای معلمان در قالب برنامه‌های ارشادی، تربیتی و نمایشی، خدمات دولت به معلمان، پیگیری مشکلات معلمان ورزشی مدارس، جایگاه امور تربیتی و ورزشی در ارتقای فرهنگی دانش‌آموزان، جایگاه آموزشی معلم و نقش یادگیری در رشد و تربیت کودکان را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

واقعیت این است که ارزش‌های معلمی بویژه سویه آموزشی آن بشدت با کارکرد اصلی رادیو در مقام یک رسانه نسبت عمیق دارد بنابراین رادیو به‌واسطه دامنه گسترده‌ای که در عرصه عمومی جامعه دارد، مکان خوبی است تا برارزش‌های این شغل و متعاقب آن انگاره‌ها و ایدئولوژیکی که خود شهید مطهری یکی از بهترین استادان آن بوده بیشتر بپردازد.

ضمن این‌که رادیو به عنوان بخشی از رسانه ملی مصداقی از دانشگاه عمومی است و معلمی و دانشگاه در نسبت با رسانه را می‌توان دستمایه این مبحث مهم قرار داد.

جالب این‌که با توجه به تخصص‌گرایی که در شکل‌گیری انواع شبکه‌های رادیویی وجود دارد اما معلم مقام و جایگاهی دارد که حتی رادیو سلامت و رادیو نمایش نیز به این موضوع پرداخته و هر کدام از این شبکه‌های رادیویی با توجه به ماهیت تخصصی خود از یک منظر ویژه به این مساله نگاه می‌کند.

مثلا در رادیو نمایش تولید نمایش‌هایی با موضوع زندگینامه استاد مطهری یا معرفی ارزش‌های والای معلمان در قالب نمایش‌های متنوع ازجمله برنامه‌های این شبکه هستند یا مثلا در رادیو سلامت به معرفی کتاب‌های استاد مطهری در حوزه خانواده و سلامت پرداخته می‌شود و در رادیو قرآن به عرفان از دیدگاه استاد مطهری توجه می‌شود.

جالب این‌که در رادیو ورزش به مناسبت این هفته به تحلیل و بررسی نقش معلمان ورزش در تربیت جسمی و روحی دانش‌آموزان می‌پردازند.

در واقع شبکه‌های مختلف رادیویی امروزه مسائل فرهنگی و آموزشی معلم را در کنار تبیین اندیشه‌های شهید مطهری دستمایه تهیه و تولید انواع برنامه‌ها قرار داده و این جامعیت در عین تخصص‌گرایی از جمله امتیازات رادیو است که می‌تواند در ارتباط با سوژه‌ها و مناسبت‌های دیگر نیز تعمیم بیابد.

واقعیت این است که مناسبت‌های مختلف برای رسانه ملی ظرفیت بالایی از برنامه‌سازی را ایجاد می‌کند که شبکه‌های مختلف رادیو ـ تلویزیونی می‌توانند از آن در جهت تنبه و هدایت و رشد افکار عمومی استفاده کنند.

آنچه در جدول برنامه‌های رادیویی به مناسبت روز معلم قابل توجه است رویکرد تخصصی شبکه‌های رادیو نسبت به یک اتفاق مشترک است.

این حرکت رادیو، یک حرکت فرهنگی و کنش معلم مدارانه است که می‌تواند کمک کند تا جایگاه واقعی معلم و آسیب‌شناسی مسائل آنها مورد تامل و بحث و گفت‌وگو قرار بگیرد تا این بار صدای معلم از رسانه رادیو شنیده شود.

سید رضا صائمی - جام‌جم