معلم‌ها به تلویزیون می‌آیند

امروز، 12 اردیبهشت روز معلم نامگذاری شده است، اگر به همین بهانه نگاهی به آثار نمایشی که سال‌های گذشته در تلویزیون تولید می‌شد، بیندازیم متوجه حضور پررنگ و نقش محوری معلم در آنها می‌شویم.

این مساله نه تنها در آثار نمایشی صدق پیدا می‌کرد، بلکه شامل برنامه‌های ترکیبی نمایشی، گفت‌وگومحور، عروسک و حتی انیمیشن می‌شد.

در این باره می‌توانیم به برنامه‌ها و سریال‌هایی همچون سیمای مدرسه، دبیرستان خضرا، بچه‌های مدرسه همت، خاله سارا و... اشاره کنیم، حتی در برنامه عروسکی مانند مدرسه موش‌ها هم معلم محور بود اما به مرور زمان این نقش در آثار تلویزیونی کمرنگ شد و دیگر بسختی آثاری را به یاد می‌آوریم که نقش معلم در آن پررنگ باشد.

گرچه مجموعه‌هایی هم تولید شدند که شغل یکی از شخصیت‌های قصه معلم است، اما این شخصیت‌ها فقط در یک یا دو قسمت حضور پررنگی دارند اما به مرور به حاشیه می‌روند یا حرفه آنها نادیده گرفته می‌شود‌ در حالی که در زندگی امروز، ساخت آثاری که تعلیم و تربیت در آنها نقش پررنگی داشته باشد، از اهمیت زیادی برخوردار است.

این روزها پدرها و مادرها به دلیل مشغله فراوانی که دارند کمتر به چالش‌ها و مشکلاتی که فرزندانشان در مدرسه با آنها روبه‌رو می‌شوند، آگاه هستند و پخش چنین آثاری می‌تواند تلنگری به خانواده بزند تا بیشتر مراقب فرزندان‌شان باشند و مشکلات آنها را تا زمانی که تبدیل به یک آسیب نشده، حل کنند.

تولید و پخش چنین آثاری نه تنها به خانواده‌ها بلکه به بچه‌ها هم کمک می‌کند که معلم خود را همچون دوست بدانند و مشکلاتشان را با آنها در میان بگذارند.

با این اوصاف این سوال را می‌توان مطرح کرد که چرا در سال‌های اخیر تلویزیون به شخصیت معلم و ارتباط او با دانش‌آموزان و مدرسه کمتر پرداخته است؟

محبوبه سمیعی زفرقندی، مدیر گروه کودک و نوجوان شبکه تهران درباره کمرنگ شدن تولیداتی که در آنها نقش معلم محوری باشد، گفت: مسلما ما هم علاقه‌مند به ساخت آثار نمایشی با موضوع معلم و مشکلات بچه‌ها هستیم، اما طبق بخشنامه‌ای که چند سال پیش صادر شده گروه کودک و نوجوان نمی‌تواند آثار نمایشی تولید کند. البته باید تاکید کنم که این بخشنامه به شبکه تهران اعلام شده، ولی نمی‌دانم آیا شامل حال شبکه 2 هم می‌شود یا نه؟ با توجه به این بخشنامه گروه کودک و نوجوان شبکه تهران فقط می‌تواند در بخش تحقیق و نگارش آثار نمایشی کمک کند، اما تولید بر عهده گروه فیلم و سریال است.

وی ادامه داد: به همین دلیل گاهی طرح‌هایی که ما ارائه می‌دهیم در پیچ و خم‌های اولویت تصویب قرار می‌گیرد. به عنوان مثال طرحی با عنوان «کارآگاهان جوان» به شورای معاونت سیما ارائه کردیم. در این طرح به مشکلات بچه‌ها پرداختیم که در یک مجتمع مسکونی زندگی می‌کنند. در این مجتمع معلمی هم حضور دارد که در حل مشکلات آنها نقش بسزایی دارد.

مدیر گروه کودک و نوجوان شبکه تهران با اشاره به بخش مدرسه در برنامه «رنگین کمان» افزود: در این برنامه با
قرار دادن آیتم مدرسه سعی کرده‌ایم به نقش معلم و ارتباط او با شاگردان بپردازیم یا در برنامه «مثبت من» هم به مساله آموزش پرداختیم و لوکیشن هم یک کلاس درس است. ما به این نکته واقفیم که معلم نقش مهمی در رشد کودک و تربیت اودارد و پرداخت به این نقش ضرورت دارد. در گروه کودک و نوجوان شبکه تهران تلاش کردیم با توجه به توانایی‌ها و اختیاراتی که داریم به نقش معلم بپردازیم و در این باره کوتاهی نکردیم. امسال هم به مناسبت روز معلم برنامه رنگین کمان به شکل ویژه پخش می‌شود.

علی زارعان، مدیر گروه خردسال و کودک شبکه 2 در باره آثار نمایشی با محور معلم گفت: در دوره‌ای آموزش و تربیت در اولویت بود. به همین دلیل شخصیت معلم در آثار تولید شده زیاد بود که از میان آنها می‌توانیم به مجموعه‌هایی همچون دبیرستان خضرا، بچه‌های مدرسه همت و حتی مدرسه موش‌ها اشاره کنیم. در واقع چینش شخصیت‌ها به گونه‌ای بود که آموزش در اولویت یک اثر نمایشی باشد، اما در دوره‌ای این توجه کمرنگ شد و جامعه ناخودآگاه متمایل به گونه طنز شد و به همین دلیل طنزهای هر شبی در اولویت تولید شبکه‌ها قرار گرفت. در این آثار طنز شخصیت معلم وجود نداشت، چون شأن معلم والاست و با توجه به این جایگاه ارزشمند و تاثیرگذار نباید با شخصیت او شوخی کرد.

وی با اشاره به تولید مجموعه «دفتر آقای مدیر» در شبکه 2 گفت: این مجموعه آموزشی در حال حاضر مراحل تحقیق و نگارش را سپری می‌کند. داستان این مجموعه در دفتر مدیری اتفاق می‌افتد که در این دفتر مشکلات معلمان و بچه‌ها بررسی می‌شود. در گروه نوجوان هم مجموعه‌ای با عنوان «دبیرستان» در مرحله تحقیق و نگارش است. همچنین سریال «امروز و فردا» هم به تهیه‌کنندگی داوود قچاق تهیه می‌شود.

سریال امروز و فردا که قرار است ماه رمضان پخش شود به مفاهیم دینی می‌پردازد که در آن معلم نقش تاثیرگذاری دارد.مدیر گروه خردسال و کودک شبکه 2معتقد است با توجه به افقی که گروه کودک شبکه 2 برای آینده دارد تولید مجموعه‌هایی که فضای آن آموزشی باشد، معلم در آنها نقش معلم‌محوری داشته باشد و به مشکلات دانش‌آموزان پرداخته شود، افزایش می‌یابد.

زارعان در ارتباط با مشارکت کمرنگ آموزش و پرورش با صدا و سیما در سال‌های اخیر گفت: مسلما در ساخت چنین تولیداتی باید نهادهای موازی همچون آموزش و پرورش هم کمک کنند، اما بنا به دلایلی این مشارکت از سوی آموزش و پرورش در سال‌های اخیر کمرنگ شده است. ما بارها با روابط عمومی آموزش و پرورش تماس گرفتیم، اما متاسفانه هنوز به نتیجه مشخصی نرسیدیم. این در حالی است که برای رشد و تکامل کودکان آموزش و پرورش و صدا و سیما باید هم نفس با یکدیگر باشند تا آثار متنوعی در این باره تولید شود.

امیر محمدی مدیر گروه اجتماعی شبکه یک سیما هم با اشاره به این نکته که محور برنامه‌های تربیتی و آموزشی تلویزیون دینی و اسلامی است، گفت: شاید یکی از دلایلی که باعث شده فکر کنید تولید آثاری که معلم در آنها نقش محوری دارد، کم شده به این خاطر است که حجم تولیدات سیما بالا رفته است و از سوی دیگر با توجه به تخصصی شدن شبکه‌های تلویزیونی ساخت آثاری با موضوع تربیت، مدارس و... بر عهده شبکه 2 و آموزش است که در این شبکه‌ها هم آثار متنوعی با مضمون آموزش و تربیت تولید می‌شود.

وی درباره این‌که چرا در سال‌های اخیر آثار ماندگاری با موضوع معلم و مدرسه ساخته نشده است، گفت: به نظرم
این طور نیست و تولیدات کمتر نشده است اما اصحاب رسانه این آثار را یا نمی‌بینند یا آنها را کلیشه و تکراری قلمداد می‌کنند در حالی‌که برنامه‌سازان تلاش می‌کنند در همه آثار خلاقیت و نوآوری داشته باشند.

مدیر گروه اجتماعی شبکه یک گفت: قرار است سری دوم مجموعه «آسمان همیشه ابری نیست» را تولید کنیم. با توجه به آسیب‌شناسی که از سری اول داشتیم در سری دوم بیشتر به مشکلات دانش‌‌آموزان می‌پردازیم. تصمیم داریم برنامه «سیمای مدرسه» را هم احیا کنیم و آن را در قالب و ساختاری جدید تهیه کنیم. همچنین تصمیم بر این است که در فصل تابستان در آثار نمایشی که برای سیمای خانواده تهیه می‌شود، به مضامین تعلیم و تربیت بیشتر توجه شود.