تخریب با چاشنی تحریف
«افشاگری مجری سابق تلویزیون»، این عنوانی است برای بخشی از گفت‌وگوی یک کانال خبری با شخصی که به‌عنوان مجری سابق تلویزیون مطرح می‌شود.تیتری که مخاطب را به‌دنبال خود می‌کشد تا ببیند چه افشاگری عجیبی در این ویدئوی چند‌دقیقه‌ای صورت گرفته است. البته وقتی ویدئو را می‌بینید، شاهد نسبت‌دادن ادعاهایی به رئیس و مدیران رسانه‌ملی می‌شوید که یا کذب‌بودن آنها به سرعت مشخص می‌شود یا اینکه مبتنی بر هیچ سند و مدرکی نیست.
این ادعاها به‌خصوص بخشی از آن که درباره دخالت در روند سالم انتخابات می‌شود، حساسیت‌برانگیز است و بر پایه همین حساسیت عمومی است که دستگاه قضایی با تشکیل پرونده علیه مدعی و احضار مدیر کانال خبری منتشر‌کننده و شخص مدعی برای ارائه اسناد و دلایل بیان موضوع، به ماجرا ورود کرده است. اما جدا از این مورد که کذب‌بودن بخشی از آن با بازنشر صحبت‌های دکتر جبلی در زمان تشییع پیکر شهید سردار سلیمانی آشکار شد، این سوال مطرح است که تعامل صداوسیما با دست‌اندرکاران برنامه‌های مختلف به‌خصوص برنامه‌های سیاسی چگونه است؟ آیا براساس برخی ادعاها رسانه‌ملی به‌دنبال استفاده از آنتن ملی برای پیشبرد اهداف سیاسی یک گروه است و برنامه‌های سیاسی برای خوشایند یک طیف روی آنتن می‌روند و یا اصولا دغدغه اصلی مدیران سازمان، حفظ وحدت ملی و انسجام اجتماعی در چهارچوب سیاست‌های بالادستی نظام است؟
تلاش تلویزیون برای جذب همه مخاطبان
محمدرضا باقری، مجری و کارشناس تلویزیون است که برای بررسی موضوع چگونگی تعامل رسانه‌ملی با دست اندرکاران برنامه‌های تلویزیونی با او به گفت‌وگو پرداختیم. او نخست به تشریح همکاری خود با صداوسیما در سال‌های اخیر پرداخت و گفت:ازسال۹۸دربرنامه‌های گفت‌وگومحورزیادی‌مثل«عصرانه»،«سلام‌صبح‌بخیر»،«جهان‌آرا»و«پرونده ویژه»به‌عنوان مجری حضور داشتم. البته برنامه‌هایی که من در آنها مشارکت داشته‌ام، شامل طیف وسیعی است که الان نام همه‌شان یادم نمی‌آید. در برخی برنامه‌های دیگر البته در مقام سردبیر هم حضور داشتم. اتفاقا جالب این است که همزمان با دوره‌ای که همکار سابق‌مان درباره آن دوره ادعایی مطرح کردند، سردبیر برنامه بودم. هر چند ایشان در ادعای‌شان به دو موضوع مختلف اشاره داشتند.
باقری در رد ادعایی که همکار سابقش مطرح کرده، ادامه داد: ایشان مدعی شده‌اند که در برنامه به ما گفته شده به‌شکلی عمل کنیم که فلان نامزد پیروز انتخابات باشد و در ادعایی دیگر هم نقل قولی از دکتر جبلی را تحریف کردند. البته اینکه برنامه‌ها می‌بایست در چارچوب اهداف ملی تولید شوند، در هر ساختاری طبیعی است؛ این موضوع فقط شامل حال سازمان صداوسیما و حتی فقط کشور ایران نمی‌شود.
وی در تشریح سیاست‌های کلی رسانه‌ملی که به عوامل تولید برنامه‌های مختلف ابلاغ می‌شود، گفت: آنچه که به ما تاکید می‌شد اجرای برنامه در راستای انسجام و وحدت ملی و پرهیز از تفرقه‌گرایی بین مردم و گروه‌ها بود که همچنان تاکید می‌کنم در هر کشوری این امر به‌صورت جدی پیگیری می‌شود. اینجا باید پرسید مگر این خواسته نامناسب است که اگر سازمان صداوسیما مطرح کند بتوان از آن ایراد گرفت؟
همه طیف‌ها به صداوسیما دعوت می‌شوند
مجری و کارشناس تلویزیون درباره تجربه‌ای که در همکاری با سازمان صداوسیما داشته عنوان کرد: در سال‌هایی که در سازمان صداوسیما همکاری داشته‌ام، هیچ‌وقت ندیده و نشنیده‌ام که گفته شود در راستای خصومت یا نفع و ضرر یک گروه، جناح و یا حتی فرد سیاسی خاصی حرکت شود.
باقری به حضور طیف‌های مختلف سیاسی و دیدگاه‌های متنوع در آنتن ملی اشاره کرده، گفت: در تمام این سال‌ها همیشه شاهد حضور احزاب و گروه‌های متفاوت در برنامه‌های مختلف سازمان بودیم، از اصلاح‌طلبان و اصولگرایان گرفته تا منتقدان و موافقان. در بعضی دوره‌ها آن‌هم شاید در زمان‌های حساس، آنتن زنده محدودیت‌هایی داشت، ولی هیچ‌وقت به این معنا نبود که برای شرکت در برنامه‌ها، صداوسیما فقط گروه خاصی را انتخاب کند. این امر هم معمولا مربوط به افرادی می‌شد که اعتماد نظام به واسطه صحبت‌ها و عملکرد آنها در شرایط خاص کمتر می‌شد. تاکید دارم که البته این‌طور نبود که سازمان صداوسیما از دعوت آنها سر باز بزند بلکه خود آن افراد به دلیل مواضعی که داشتند از حضور در آنتن ملی اجتناب می‌کردند.
انصاف را رعایت کنیم
وی با اعلام اینکه «آغوش صداوسیما همیشه باز بوده» اضافه کرد: مثلا برخی آقایان مثل ابطحی، قوچانی و عطریان‌فر چندین بار در برنامه‌های مختلف و حتی برهه‌های حساس حضور پیدا کردند که نشانه این است که نمی‌توان گفت فقط یک طیف سیاسی فرصت حضور در تلویزیون را دارند. هر چند فرصت نمی‌کنم همه برنامه‌های تلویزیونی را دنبال کنم اما از همین تعداد برنامه‌هایی که پیگیری کرده‌ام، می‌توان برداشت کرد که دغدغه‌ها و سلایق مختلف مخاطبان پوشش داده می‌شود. هر چند شاید برخی موضوعات و دغدغه‌ها مغفول مانده باشد که می‌توان برای این امر هم احتمالات مختلف را در نظر گرفت. شاید برنامه‌سازان، مدیران و پژوهشگران باید بیشتر تلاش کنند تا بهتر به تنوع سلایق و دغدغه‌ها پاسخ دهند. شاید آن حوزه‌ها ریسک بالایی برای برنامه‌سازی دارند و شرایط خاصی را می‌طلبند و این باعث شده کمتر کسی به سمت برنامه‌سازی در آن حوزه‌ها رفته باشد. بنابراین اینکه بگوییم صداوسیما کلا نسبت به سلایق جامعه بی‌تفاوت است، انصاف نیست و زحمات کسانی را که سعی در داشتن چندصدایی در رسانه‌ملی دارند نادیده می‌گیرد.
رسانه‌ملی طرف مردم است
باقری در اشاره به تلاش خود برای انتقال صدای مخاطبان از طیف‌های مختلف گفت:همیشه در اجراها وبرنامه‌هایی که مسئولیت داشتم، تلاش کرده‌ام نماینده طیف متنوع و واقعی مخاطبان تلویزیون باشم و واقعیت را بیان کنم، چه مخاطب خوشش بیاید، چه نیاید. اگر بخواهم مثال بزنم، در حوادث سال‌های ۹۸ و ۱۴۰۱ و موضوعات سیاسی و انتخابات، همواره طرف مردم بوده‌ایم، نه حزب یا جناح خاصی. ممکن است برخی مخاطبان انتظار داشتند نتیجه‌گیری خاصی ارائه دهیم اما گاهی تصمیم گرفتیم نتیجه را به مخاطب واگذار کنیم. مخاطبان می‌دیدند که وقتی کلیت نظام و چارچوب‌های ملی در معرض خطر قرار می‌گیرد نباید تعارف کرد و آنها هم با این امر همراهی می‌کردند.
ضرورت حفظ چارچوب سازمان
این مجری تلویزیون افزود: قبلا در دوره آقای علی‌عسگری در جلسه‌ای به ایشان هم عرض کرده بودم که در همه جای دنیا، حتی ایران، از مجریان و عوامل رسانه‌ای یک تعهدنامه می‌گیرند اما متاسفانه در برخی مواقع این تعهدنامه‌ها ارزش لازم را ندارند و پس از مدتی از آن عبور می‌شود. به طور مثال یک مجری رسانه مطرح جهانی نمی‌تواند خلاف خواسته سازمانی‌اش پستی را در بستر مجازی منتشر کند و این نشان می‌دهد که در دنیا پروتکل‌ها و محدودیت‌هایی وجود دارد که اگر مجری برخلاف چارچوب سازمانی فعالیت کند، اجازه فعالیت در رسانه را نخواهد داشت. چند وقتی است می‌بینیم هر کسی که در تلویزیون فعالیتی ندارد به‌سرعت تبدیل به منتقد یا مخالف می‌شود؛ این مساله‌ای است که باید با تعهدات دقیق‌تر و کنترل بهتر از آن جلوگیری کرد. به نظرم لازم است تعهدات سنگین‌تری لحاظ شود تا فعالیت در فضای مجازی هم هماهنگ با چارچوب‌های سازمان باشد و حاشیه به وجود نیاید.
وی ادامه داد: کسی که می‌خواهد وارد عرصه اجرا شود، باید حتما تعهداتی را بپذیرد و اثبات کند که شرایط سازمان را قبول دارد؛ چه در فضای واقعی و چه در فضای مجازی.نه تنها در طول خدمت، بلکه پس از آن نیز باید به آرمان‌های سازمان وفادار بماند. اخلاقا درست نیست که وقتی با استفاده از امکانات ملی فردی اصطلاحا تبدیل به چهره می‌شود، بعد از اتمام همکاری علیه همان سازمان عمل کند.هر‌چند که تاکید می‌کنم تلویزیون متعلق به همه مردم است و نه فقط یک گروه خاص. اینکه بخواهیم تقسیم‌بندی کنیم و بگوییم مثلا شبکه‌ای فقط مخصوص زنان یا مردان است، اصلا منطقی نیست و حتی در نظر گرفتن چنین تفکیکی مضحک به‌نظر می‌رسد. همه شبکه‌ها متعلق به همه مردم هستند.
صحبت دکتر جبلی را تحریف کردند
باقری عنوان کرد: حدودا ۷ ماه است که برنامه‌ای روی آنتن ندارم و کسی نمی‌تواند مواضعم را به مناسبت‌های موجود ربط دهد. آقای دکتر جبلی و تیم همکاران‌شان در سازمان صداوسیما همیشه به‌دنبال جذب با نگاه حداکثری بوده و هستند. من هم آزادانه می‌گویم که قطعا چنین تلاشی در راس تا ذیل رسانه‌ملی وجود دارد. اینکه آیا در این باره موفق بوده‌اند یا نه قابل ارزیابی است، چرا که دیکته‌ای است که می‌توان از آن غلط گرفت اما اینکه تلاش به چه سمتی بوده حتما به این شکل بوده که برای همه سلایق برنامه‌سازی شود. مجری برنامه‌هایی چون جهان‌آرا تکمیل کرد: صحبت‌هایی که همکار سابق ما داشتند، در واقع برداشت اشتباهی از صحبت‌های آقای دکتر جبلی بود. نقل به مضمون، ریاست سازمان صداوسیما در صحبت‌هایی که داشتند، گفتند تمام آن نگاه‌هایی که در تشییع پیکر حاج قاسم سلیمانی بودند، تمام مردم ایران بودند. آیا کسی می‌خواهد بگوید از تمام نگاه‌های ممکن در تشییع حاج قاسم حضور نداشتند؟ به‌جز منافقینی که با کلیت نظام دشمنی دارند، همه کسانی که در مراسم تشییع شهید حضور یافتند، نشان دادند که در غم از دست دادن سردار ملی ایران شریک و همدرد هستند. چپ، راست، ملی‌گرا، مذهبی و غیرمذهبی، همه مردم بودند. بنابراین، افرادی که این واقعه را محدود یا تحریف کرده‌اند، برداشت نادرستی داشته‌اند. حضور گسترده مردم با تمام سلایق و نگاه‌ها نشان‌دهنده وحدت ملی است و نمی‌توان این را کتمان کرد.
تلاش تلویزیون برای جذب همه مخاطبان
محمدرضا باقری، مجری و کارشناس تلویزیون است که برای بررسی موضوع چگونگی تعامل رسانه‌ملی با دست اندرکاران برنامه‌های تلویزیونی با او به گفت‌وگو پرداختیم. او نخست به تشریح همکاری خود با صداوسیما در سال‌های اخیر پرداخت و گفت:ازسال۹۸دربرنامه‌های گفت‌وگومحورزیادی‌مثل«عصرانه»،«سلام‌صبح‌بخیر»،«جهان‌آرا»و«پرونده ویژه»به‌عنوان مجری حضور داشتم. البته برنامه‌هایی که من در آنها مشارکت داشته‌ام، شامل طیف وسیعی است که الان نام همه‌شان یادم نمی‌آید. در برخی برنامه‌های دیگر البته در مقام سردبیر هم حضور داشتم. اتفاقا جالب این است که همزمان با دوره‌ای که همکار سابق‌مان درباره آن دوره ادعایی مطرح کردند، سردبیر برنامه بودم. هر چند ایشان در ادعای‌شان به دو موضوع مختلف اشاره داشتند.
باقری در رد ادعایی که همکار سابقش مطرح کرده، ادامه داد: ایشان مدعی شده‌اند که در برنامه به ما گفته شده به‌شکلی عمل کنیم که فلان نامزد پیروز انتخابات باشد و در ادعایی دیگر هم نقل قولی از دکتر جبلی را تحریف کردند. البته اینکه برنامه‌ها می‌بایست در چارچوب اهداف ملی تولید شوند، در هر ساختاری طبیعی است؛ این موضوع فقط شامل حال سازمان صداوسیما و حتی فقط کشور ایران نمی‌شود.
وی در تشریح سیاست‌های کلی رسانه‌ملی که به عوامل تولید برنامه‌های مختلف ابلاغ می‌شود، گفت: آنچه که به ما تاکید می‌شد اجرای برنامه در راستای انسجام و وحدت ملی و پرهیز از تفرقه‌گرایی بین مردم و گروه‌ها بود که همچنان تاکید می‌کنم در هر کشوری این امر به‌صورت جدی پیگیری می‌شود. اینجا باید پرسید مگر این خواسته نامناسب است که اگر سازمان صداوسیما مطرح کند بتوان از آن ایراد گرفت؟
همه طیف‌ها به صداوسیما دعوت می‌شوند
مجری و کارشناس تلویزیون درباره تجربه‌ای که در همکاری با سازمان صداوسیما داشته عنوان کرد: در سال‌هایی که در سازمان صداوسیما همکاری داشته‌ام، هیچ‌وقت ندیده و نشنیده‌ام که گفته شود در راستای خصومت یا نفع و ضرر یک گروه، جناح و یا حتی فرد سیاسی خاصی حرکت شود.
باقری به حضور طیف‌های مختلف سیاسی و دیدگاه‌های متنوع در آنتن ملی اشاره کرده، گفت: در تمام این سال‌ها همیشه شاهد حضور احزاب و گروه‌های متفاوت در برنامه‌های مختلف سازمان بودیم، از اصلاح‌طلبان و اصولگرایان گرفته تا منتقدان و موافقان. در بعضی دوره‌ها آن‌هم شاید در زمان‌های حساس، آنتن زنده محدودیت‌هایی داشت، ولی هیچ‌وقت به این معنا نبود که برای شرکت در برنامه‌ها، صداوسیما فقط گروه خاصی را انتخاب کند. این امر هم معمولا مربوط به افرادی می‌شد که اعتماد نظام به واسطه صحبت‌ها و عملکرد آنها در شرایط خاص کمتر می‌شد. تاکید دارم که البته این‌طور نبود که سازمان صداوسیما از دعوت آنها سر باز بزند بلکه خود آن افراد به دلیل مواضعی که داشتند از حضور در آنتن ملی اجتناب می‌کردند.
انصاف را رعایت کنیم
وی با اعلام اینکه «آغوش صداوسیما همیشه باز بوده» اضافه کرد: مثلا برخی آقایان مثل ابطحی، قوچانی و عطریان‌فر چندین بار در برنامه‌های مختلف و حتی برهه‌های حساس حضور پیدا کردند که نشانه این است که نمی‌توان گفت فقط یک طیف سیاسی فرصت حضور در تلویزیون را دارند. هر چند فرصت نمی‌کنم همه برنامه‌های تلویزیونی را دنبال کنم اما از همین تعداد برنامه‌هایی که پیگیری کرده‌ام، می‌توان برداشت کرد که دغدغه‌ها و سلایق مختلف مخاطبان پوشش داده می‌شود. هر چند شاید برخی موضوعات و دغدغه‌ها مغفول مانده باشد که می‌توان برای این امر هم احتمالات مختلف را در نظر گرفت. شاید برنامه‌سازان، مدیران و پژوهشگران باید بیشتر تلاش کنند تا بهتر به تنوع سلایق و دغدغه‌ها پاسخ دهند. شاید آن حوزه‌ها ریسک بالایی برای برنامه‌سازی دارند و شرایط خاصی را می‌طلبند و این باعث شده کمتر کسی به سمت برنامه‌سازی در آن حوزه‌ها رفته باشد. بنابراین اینکه بگوییم صداوسیما کلا نسبت به سلایق جامعه بی‌تفاوت است، انصاف نیست و زحمات کسانی را که سعی در داشتن چندصدایی در رسانه‌ملی دارند نادیده می‌گیرد.
رسانه‌ملی طرف مردم است
باقری در اشاره به تلاش خود برای انتقال صدای مخاطبان از طیف‌های مختلف گفت:همیشه در اجراها وبرنامه‌هایی که مسئولیت داشتم، تلاش کرده‌ام نماینده طیف متنوع و واقعی مخاطبان تلویزیون باشم و واقعیت را بیان کنم، چه مخاطب خوشش بیاید، چه نیاید. اگر بخواهم مثال بزنم، در حوادث سال‌های ۹۸ و ۱۴۰۱ و موضوعات سیاسی و انتخابات، همواره طرف مردم بوده‌ایم، نه حزب یا جناح خاصی. ممکن است برخی مخاطبان انتظار داشتند نتیجه‌گیری خاصی ارائه دهیم اما گاهی تصمیم گرفتیم نتیجه را به مخاطب واگذار کنیم. مخاطبان می‌دیدند که وقتی کلیت نظام و چارچوب‌های ملی در معرض خطر قرار می‌گیرد نباید تعارف کرد و آنها هم با این امر همراهی می‌کردند.
ضرورت حفظ چارچوب سازمان
این مجری تلویزیون افزود: قبلا در دوره آقای علی‌عسگری در جلسه‌ای به ایشان هم عرض کرده بودم که در همه جای دنیا، حتی ایران، از مجریان و عوامل رسانه‌ای یک تعهدنامه می‌گیرند اما متاسفانه در برخی مواقع این تعهدنامه‌ها ارزش لازم را ندارند و پس از مدتی از آن عبور می‌شود. به طور مثال یک مجری رسانه مطرح جهانی نمی‌تواند خلاف خواسته سازمانی‌اش پستی را در بستر مجازی منتشر کند و این نشان می‌دهد که در دنیا پروتکل‌ها و محدودیت‌هایی وجود دارد که اگر مجری برخلاف چارچوب سازمانی فعالیت کند، اجازه فعالیت در رسانه را نخواهد داشت. چند وقتی است می‌بینیم هر کسی که در تلویزیون فعالیتی ندارد به‌سرعت تبدیل به منتقد یا مخالف می‌شود؛ این مساله‌ای است که باید با تعهدات دقیق‌تر و کنترل بهتر از آن جلوگیری کرد. به نظرم لازم است تعهدات سنگین‌تری لحاظ شود تا فعالیت در فضای مجازی هم هماهنگ با چارچوب‌های سازمان باشد و حاشیه به وجود نیاید.
وی ادامه داد: کسی که می‌خواهد وارد عرصه اجرا شود، باید حتما تعهداتی را بپذیرد و اثبات کند که شرایط سازمان را قبول دارد؛ چه در فضای واقعی و چه در فضای مجازی.نه تنها در طول خدمت، بلکه پس از آن نیز باید به آرمان‌های سازمان وفادار بماند. اخلاقا درست نیست که وقتی با استفاده از امکانات ملی فردی اصطلاحا تبدیل به چهره می‌شود، بعد از اتمام همکاری علیه همان سازمان عمل کند.هر‌چند که تاکید می‌کنم تلویزیون متعلق به همه مردم است و نه فقط یک گروه خاص. اینکه بخواهیم تقسیم‌بندی کنیم و بگوییم مثلا شبکه‌ای فقط مخصوص زنان یا مردان است، اصلا منطقی نیست و حتی در نظر گرفتن چنین تفکیکی مضحک به‌نظر می‌رسد. همه شبکه‌ها متعلق به همه مردم هستند.
صحبت دکتر جبلی را تحریف کردند
باقری عنوان کرد: حدودا ۷ ماه است که برنامه‌ای روی آنتن ندارم و کسی نمی‌تواند مواضعم را به مناسبت‌های موجود ربط دهد. آقای دکتر جبلی و تیم همکاران‌شان در سازمان صداوسیما همیشه به‌دنبال جذب با نگاه حداکثری بوده و هستند. من هم آزادانه می‌گویم که قطعا چنین تلاشی در راس تا ذیل رسانه‌ملی وجود دارد. اینکه آیا در این باره موفق بوده‌اند یا نه قابل ارزیابی است، چرا که دیکته‌ای است که می‌توان از آن غلط گرفت اما اینکه تلاش به چه سمتی بوده حتما به این شکل بوده که برای همه سلایق برنامه‌سازی شود. مجری برنامه‌هایی چون جهان‌آرا تکمیل کرد: صحبت‌هایی که همکار سابق ما داشتند، در واقع برداشت اشتباهی از صحبت‌های آقای دکتر جبلی بود. نقل به مضمون، ریاست سازمان صداوسیما در صحبت‌هایی که داشتند، گفتند تمام آن نگاه‌هایی که در تشییع پیکر حاج قاسم سلیمانی بودند، تمام مردم ایران بودند. آیا کسی می‌خواهد بگوید از تمام نگاه‌های ممکن در تشییع حاج قاسم حضور نداشتند؟ به‌جز منافقینی که با کلیت نظام دشمنی دارند، همه کسانی که در مراسم تشییع شهید حضور یافتند، نشان دادند که در غم از دست دادن سردار ملی ایران شریک و همدرد هستند. چپ، راست، ملی‌گرا، مذهبی و غیرمذهبی، همه مردم بودند. بنابراین، افرادی که این واقعه را محدود یا تحریف کرده‌اند، برداشت نادرستی داشته‌اند. حضور گسترده مردم با تمام سلایق و نگاه‌ها نشان‌دهنده وحدت ملی است و نمی‌توان این را کتمان کرد.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جنبش مردمی سوریه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
زمان دیپلماسی برای حمایت از مقاومت
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
نقش ویژه اهالی اندیشه، رسانه و هنر در مقابله با تهدیدات نرم
گفت و گو
دکتر مرندی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «جام‌جم» به تشریح ظرفیت‌های دوران گذار جهانی برای کشورمان پرداخت
فرصت تاریخی عبور از تحریم
گفت‌وگو با بهمن نامورمطلق، استاد دانشگاه شهید بهشتی