ماجراهای شیرین عطا در «چای‌نبات»

این مجموعه تلویزیونی در ۱۰قسمت به تهیه‌کنندگی حامد حامدی‌خواه و کارگردان تلویزیونی رضا حامدی‌خواه در مرکز سیمرغ صداوسیما تهیه شده که گروهی شامل نادر برهانی‌مرند، علی عابدی و هادی عامل‌هاشمی کارگردانی هنری آن را انجام داده‌اند. برگشت تله‌تئاتر به تولیدات تلویزیونی و تیمی بودن کارگردانی هنری این اثر از نکات جالب و مورد توجه چای نبات است که جام‌جم در این خصوص به گفت‌وگویی با علی عابدی، هادی عامل‌هاشمی و نادر برهانی‌مرند پرداخته است. 
   
یک‌گروه، یک پروژه
 هادی عامل‌هاشمی درباره دعوت به پروژه چای نبات‌ به جام‌جم گفت: از طریق یکی از دوستان و همکاران قدیمی‌ به این پروژه دعوت شدم. در واقع، صحبت ‌از همکاری با من در مرکز سیمرغ بود و قرار بود در گروهی که به تولید نمایش‌های آیینی و سنتی ایرانی که بنده همین رشته را در دانشگاه تدریس می‌کنم و در واقع تخصص من است، حضور داشته باشم اما با توجه به این‌که قرار بود کارگردانی چای نبات به‌صورت گروهی انجام شود؛ آقای برهانی‌مرند،علی عابدی و من ترجیح دادیم که در کنار هم باشیم. با وجود آن‌که گروه نمایش‌های آیینی و سنتی تخصصم بود اما من هم تمایل داشتم که کنار آقای برهانی‌مرند باشم و با هم همکاری کنیم، زیرا کارگردانی مشترک را برای بار اول تجربه می‌کردم و ازاین نظر جذاب بود،هرچند که چالش‌های خاص خود را هم داشت. ما به شکل تیم کارگردانی آموزش ندیده بودیم و این کار واقعا دشوار بود.کارگردان هنری چای نبات‌ با اشاره به چالش‌های کارگردانی گروهی ادامه داد:‌ اگر سبقه دوستی بین گروه کارگردانی نبود، کار جمع نمی‌شد. دوستی من و نادر به حدود ۲۰ سال می‌رسد. من در این مدت همواره در کنار نادر کار کرده‌ام، از شاگردی تا دستیاری، تهیه‌کنندگی و مدیر تولیدی؛ باید گفت به مرور کنار آقای برهانی‌مرند رشد کردم. این همکاری باعث شناخت عمیق‌تری از یکدیگر شد و به ما کمک کرد که انتظارات منطقی‌تری از هم داشته باشیم. هر کارگردانی تمایل دارد که خداوندگار اثر خود باشد و همه در پروژه حرف او را گوش کنند و نظرش کلام آخر باشد. در حالی که در یک تیم کارگردانی نظرات مختلفی وجود دارد اما در نهایت کار باید از یک فیلتر به نام کارگردان رد شود. همان‌طور که گفتم هر کارگردانی دوست دارد در کارش اختیار کامل داشته باشد؛ اما ما برای تقسیم کار به توافق رسیدیم. برای مثال، آقای علی عابدی مسئولیت کار روی متن را بر‌عهده داشت. ایشان باید بیشتر روی در آوردن موقعیت‌های کمدی و طنز کار می‌کردند و از آنجا که بین گروه سابقه کار بنده در زمینه تصویر و سینما بیشتر بود، من بیشتر به جنبه‌های ارتباط گروه فنی یعنی تصویر وصدا یا اتاق رژی بر‌عهده من بود. کار با بازیگران، حس‌دادن و میزانسن‌دادن را هم آقای برهانی‌مرند انجام داد . 
   
بازگشت تله‌تئاتر به قاب تلویزیون
عامل‌هاشمی درخصوص برگشت تله‌تئاتر به تلویزیون و سابقه ورود هنرمندان به این عرصه توضیح داد: به‌شخصه بسیار خوشحال بوده و هستم که بعد از سال‌ها، تله‌تئاتر به تلویزیون برگشت. اغلب دوستانی که از شهرستان‌ها به تهران آمدیم، با همین تله‌تئاترها به کار وارد شدیم. در نهایت، با وجود چالش‌هاومشکلات، ازاین‌که بعد ازسال‌ها دوباره به تلویزیون برگشتم، خوشحالم. گروه ما به‌عنوان یک تیم حرفه‌ای سعی کرد تمام داشته‌های خود را به کار گیرد و به نظرم چای نبات اثر قابل‌قبولی خواهد بود. هر چند، امیدوارم که تولیدات قوی‌تری در تلویزیون داشته باشیم.این کارگردان وجود مراکزی مثل «سیمرغ» و «سیما فیلم» را لازم دانست و تکمیل کرد:‌ باید مراکزی مثل سیمرغ یا سیما فیلم را در کنار سازمان صداوسیما داشته باشیم تا تولیدات قوی‌ و به‌روز به تلویزیون آورده شود. ما سه کارگردان هنری کنار هم ،به صورت تیمی و کاملا حرفه‌ای تلاش کردیم تا چیزی را جلو دوربین بیاوریم که با ذهنیت تئاتری ما همخوانی داشته باشد. با این حال، همه گروه با تمام وجود تلاش کردند و امیدوارم تماشاگران از دیدن کار لذت ببرند. 
   
تقسیم کار برای روایت قصه
علی عابدی، دیگر کارگردان این مجموعه درباره روند شکل‌گیری ایده تله‌تئاتر چای نبات و چگونگی دعوت به پروژه، در گفت‌و‌گو با جام‌جم مطرح کرد: از طرف گروه تئاتر‌تلویزیونی مرکز سیمرغ، برای کارگردانی از ما دعوت کردند. تلاش کردیم براساس ساختار مدنظر گروه تئاتر‌تلویزیونی مرکز سیمرغ، کار را پیش ببریم. کارگردان هنری این برنامه ادامه داد: تیم کارگردانان هنری که به سرپرستی نادر برهانی‌مرند و همراهی ‌هادی عامل‌هاشمی و بنده بوده، ‌براساس ساختار آثار ارائه ‌شده، داستان را بررسی کرده و طبق ایده‌ای که در ذهن داشتیم، کار را شروع کردیم. عطا، شخصیت اصلی داستان، قهرمانی است که به دیگران کمک می‌کند اما این قضیه برای او، خانواده و حتی افراد درگیر با موضوع دردسرهایی می‌آفریند که سوژه اصلی قرار گرفته‌اند. وی در مورد انتخاب بازیگران و طراحی صحنه توضیح داد:‌ بازیگران را براساس شناختی که از آنها داشتیم انتخاب کردیم. طراحی صحنه نیز به‌گونه‌ای انجام شد که ترکیبی از تئاتر و تلویزیون باشد و به واقع‌گرایی نزدیک شود. ما به‌دنبال بازیگرانی بودیم که چهره‌های تکراری و کلیشه‌ای نباشند و شخصیت‌هایی را انتخاب کردیم که برای مردم تازگی داشته باشند.چای نبات از مجموعه سه نفره در تیم کارگردانان هنری بهره‌مند است. عابدی درخصوص همکاری تیمی کارگردانان هنری این اثر عنوان کرد: هریک ازکارگردانان هنری، در بخش خاصی فعالیت می‌کردیم. من بیشتر روی متن‌ها و سیر داستانی پروژه تمرکز داشتم، در حالی که دیگر کارگردان‌ها به بازی‌ها و تحلیل شخصیت‌ها می‌پرداختند. این تقسیم کار به ما کمک کرد تا هماهنگی لازم را داشته باشیم. این کارگردان و فعال حوزه تئاتر، اولین تجربه کارگردانی هنری تئاتر‌تلویزیونی خود را جذاب دانست و بیان کرد: به‌عنوان کسی که اولین‌بار در یک مجموعه نمایشی تلویزیونی کارگردانی می‌کردم، آن هم به صورت تیمی، این تجربه برایم جذاب و آموزنده بود. مدیریت اعمال سلایق هر یک از کارگردانان و جلوگیری از تداخل در امور یکدیگر از جمله چالش‌های این پروژه بود. با تمام این وجود توانستم در زمینه کارگردانی هنری و هدایت بازیگران تجربیات ارزشمندی کسب کنم. از آنجا که تله‌تئاتر سال‌ها بود درتلویزیون مورد توجه قرار نگرفته بود، عابدی برگشت تلویزیون به تولید این دست آثار را مثبت ارزیابی و اضافه کرد:‌ تیم کارگردانی چای نبات به‌دنبال پیاده‌سازی سبک خاصی از تله‌تئاتر نبود. مابیشتر سعی کردیم کارهای‌مان طبیعی وغیرتصنعی به نظربرسد،هدف‌مان این بود که اثری تولید کنیم که میزانسن خیلی به چشم نیاید و احساس نشود طراحی‌ها تصنعی و جلوی دوربین در حال انجام است. امیدواریم به این شکل ارتباط بیشتری با مخاطب برقرار کرده باشیم. وی در پاسخ به تلاش‌ برای نزدیکی این تله‌تئاتر، به اثری متفاوت گفت:‌ با توجه به محدودیت‌های تلویزیون در تولید تله‌تئاتر نمی‌توانستیم روی تکنیک‌های حرفه‌ای کارگردانی مانور دهیم. به‌عنوان مثال در تلویزیون از یکسری زوایای خاص دوربین استفاده نمی‌شود، ما هم سعی نکردیم خیلی از این کارکرد فنی استفاده کنیم. 
   
تجربه‌ای نو
عابدی با اشاره به تجربه حضور در تیم کارگردانی این تله‌تئاتر تاکید کرد:‌ به‌عنوان کسی که برای باراول مجموعه‌ای تلویزیونی را کارگردانی می‌کردم و پیش از این تنها تجربه کارگردانی تئاتر را درکارنامه داشتم این کارهم جذابیت‌های خاص خودش را برایم داشت و در حیطه کارگردانی، هدایت بازیگران و مجموعه عواملی که در تصویر مؤثرند ‌به کسب تجربه‌های زیادی برایم منجر شد که امیدوارم بتوانم از این پس بهتر و بیشتر از این تجربه‌ها استفاده کنم. این پروژه در نوبه خود برای من جذاب بود، زیرا همان‌طور که گفتم، تجربه‌ای نو در زمینه کارگردانی تئاتر‌تلویزیونی را برایم به همراه داشت. لازم به ذکر است، آقایان نورالدین جوادیان، میثم رازفر و هومن اردکانی و خانم رویا فلاحی چهار بازیگر اصلی این مجموعه هستند‌ و درهر قسمت نیز یک یا دو مهمان به نمایش اضافه می‌شوند. البته تمام اتفاقات و سیر داستانی این اثر در یک فضای آپارتمانی رخ می‌دهد. 

یک اتفاق شیرین
نادر برهانی‌مرند، نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر، از کارگردانان مجموعه نمایشی چای نبات است که این روزها روانه آنتن شبکه دو سیما شده‌است.وی که در کارنامه هنری خود کارگردانی چند نمایش تلویزیونی را ثبت کرده درخصوص رویکرد تلویزیون به تولید تئاتر‌تلویزیونی گفت: هنوز هم بسیاری ازماخاطرات شیرین پخش تله‌تئاتررا درذهن مرورمی‌کنیم و شکل‌‌گیری دوباره نمایش تلویزیونی، اتفاق مبارکی است که باید آن را غنیمت شمرد. وی ادامه داد: نمایش تلویزیونی چای نبات را بیشتر باید در فضای سیتکام و مجموعه نمایشی اپیزودیک دید و به نظرم این اثر را نباید به‌عنوان تله‌تئاتر به معنای رایج آن دانست.با این حال من و دوستان کارگردانم تلاش کردیم متفاوت‌تر از چیزی که به این اسم رایج است، کار کنیم. برهانی‌مرند افزود: از این‌که مرکز سیمرغ روی مجموعه‌هایی از این دست سرمایه‌گذاری جدی می‌کند، خوشحالم و فکر می‌کنم تلویزیون به نمایش‌های کوتاه نیاز دارد از این رو مطمئنم در درازمدت شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود.