صداوسیما؛ موتور محرک برای ارتقای ورزش حرفه‌ای

مصطفی محمدی، رئیس مرکز طرح، برنامه و بودجه سازمان صداوسیما در برنامه جام‌ جم که با موضوع حق پخش مسابقات ورزشی و با حضور ساکت، مدیرعامل باشگاه سپاهان اصفهان روی آنتن شبکه یک سیما رفت، توضیحاتی در این باره ارائه کرد. وی در خصوص این که آیا بنای سازمان صداوسیما بر این است که با پرداخت حق پخش مسابقات به فوتبال کمک کند یا خیر، عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین پشتیبان‌های حوزه ورزش در کشور سازمان صداوسیما است. رسانه ملی وظیفه دارد که با انعکاس رویداد‌های ورزشی و با برگزاری برنامه‌های تحلیلی و تبیینی، مشکلات و معضلات را پیگیری کند و کمکی برای برطرف‌کردن آن‌ها باشد. ضمن آن که در سال‌های گذشته نیز این کار را در اندازه توانش و شاید هم در مواقعی بیش از توانش انجام داده است. در حوزه حق پخش، تصور بنده این است که حداقل در ۲۰ سال اخیر، سازمان هیچ مشکلی با پرداخت حق پخش نداشته است، منتها موضوع کمی متفاوت‌تر از این بوده و ابتدا میبایست این امکان برای سازمان فراهم می‌شد و بعد سازمان صداوسیما بابت این رویداد هزینه پرداخت کند. بودجه سازمان صداوسیما، بودجه دولتی است و فصول بودجه در تفاهم بین سازمان صداوسیما و سازمان برنامه و بودجه مشخص میشود، لذا تاکنون در سرفصل‌های بودجه صداوسیما، هیچ سرفصلی برای پرداخت هزینه رویداد نداشتیم. عملا حوزه ورزش می‌خواهد یک رویداد را بفروشد که حتی محصول رسانه‌ای هم نیست. اما سازمان صداوسیما این آمادگی را داشته و دارد که برای کمک به ورزش، با وجود مشکلاتی هم که به وجود آمده است، به این فضا ورود کند. هرموقع سرفصلی تعیین شده یا در قانونی، تکلیفی بر عهده صداوسیما گذاشته شده است یا در برنامه‌ریزی بودجه ردیفی اختصاص داده شده است، سازمان صداوسیما به طور کامل به تعهداتش پایبند بوده و حتی در زمان‌هایی هم جلوتر از تکلیفش عمل کرده است. 

ماجرای حق پخش و تصمیمات 

وی همچنین در خصوص سابقه تاریخی ماجرای حق پخش و تصمیمات صورت‌گرفته در طول این سال‌ها هم تاکید کرد: ابتدای ورود موضوع حق پخش به ادبیات قانونی ما به سال۸۱-۸۰ برمی‌گردد. در مجلس ششم، طرحی در خصوص تامین بخشی از هزینه‌های باشگاه‌ها از طریق صداوسیما مطرح شد. بعد از بحث‌های بسیار زیاد، جمع‌بندی نهایی این شد که سازمان نمی‌تواند مستقیماً بابت حق پخش هزین‌های پرداخت کند. اما به دولت تکلیف شد که ردیفی بابت این موضوع ایجاد و سازمان صداوسیما از محل آن ردیف به ورزش کمک کند. اما این اتفاق هیچ وقت رخ نداد و موضوع تقریبا متوقف ماند تا به دعوا‌های رسانه‌ای و پیگیری‌های باشگاه و امثالهم کشیده شد. در سال ۹۱، موضوعی در خصوص تعلیق فوتبال به علت عدم رعایت بعضی از قوانین فیفا مطرح شد که یکی از آنها، موضوع حق پخش بود. در آن دوره، قراردادی منعقد شد که عملا دولت ردیف بودجه‌ای بابت این موضوع اختصاص دهد و عینا همان مبلغ به حوزه فوتبال منتقل شود. در سال اول آن قرارداد، از محل بودجه‌های دولتی مبلغی واریز شد و عین همان مبلغ به حوزه ورزش پرداخت شد.

محمدی گفت: در سال‌های بعد و با تغییر دولت، این اتفاق متوقف شد تا ابتدای برنامه ششم. در برنامه ششم، بندی تصویب شد که درآمد‌های مسابقات ورزشی توسط سازمان صداوسیما و وزارت ورزش و جوانان در سازوکاری، تا انتهای سال اول برنامه تقسیم شود. از همان موقع جلسات متعددی بین سازمان صداوسیما با وزارت ورزش، فدراسیون فوتبال، سازمان لیگ و باشگاه‌های پرسپولیس، استقلال، تراکتور و سپاهان برگزار شد، اما به الگوی مشخصی نرسیدیم تا در بودجه سال ۹۹، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، بندی با متن ثابت آمد بنا بر این که تمام درآمد‌های ناشی از پخش مسابقات توسط سازمان صداوسیما و وزارت ورزش و جوانان، به حساب خاصی در خزانه واریز و با نسبت ۷۰ درصد سازمان صداوسیما و ۳۰ درصد وزارت ورزش عودت شود. در سال‌های ۹۹، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، تکلیف قانونی که بر عهده سازمان بود، به صورت کامل انجام شد، ولی به دلایل مختلف دولت وقت از عددی که ما واریز کرده بودیم، حتی سهم خود صداوسیما را هم برنگرداند. از سوی دیگر، تکلیفی که وزارت ورزش داشت تا درآمد‌های حوزه‌های مختلف ورزشی را احصا کند و از باشگاه‌ها و فدراسیون بگیرد و وازیر کند و بازپرداخت شود، هیچ قسمتی را انجام نداد. دوستان هم دلیلی داشتند که می‌گفتند آن الگوی نهاد عمومی غیردولتی است و ما نمی‌توانیم این کار را کنیم، اما قانون درخواست متفاوتی داشت. در سال ۱۴۰۲ و بعد از این که سه سال حوزه ورزش به تکلیف خود عمل نکرد و از طرفی هم عودت درآمد‌هایی که سازمان واریز کرده بود، انجام نشد، در بودجه تصمیم گرفتند این الگو را ادامه ندهند و از ابتدای برنامه هفتم یک الگوی بهتری انتخاب کنند که این وضعیت ایجاد نشود.

صداوسیما یک رسانه خدمت عمومی است

محمدی درباره الگوی بهینه در لایحه برنامه هفتم برای حق پخش مسابقات ورزشی هم تاکید کرد: در لایحه‌ای که دولت محترم پیشنهاد داده است، در ماده ۷۵ پیشنهادی برای حق پخش آمده که ظرف مدت شش ماه پس از ابلاغ قانون، آییننامه‌ای توسط سازمان صداوسیما و وزارت ورزش نوشته، و میزان حق پخش و چگونگی تامین و تقسیم بین ذینفعان مشخص شود. از نظر شکلی، اقدام خوبی است، ولی برای این که بعد به مشکل نخورد، با دوستان مختلف در دولت و مجلس صحبت کردیم و بزرگواری عزیزان در دولت، به خصوص معاون محترم اول رئیس‌جمهور، دوستان سازمان برنامه و شخص آقای رئیسی، رئیس‌جمهور محترم، حتماً کمک خواهد کرد که این مساله حل شود. ضمن آن که کمیسیون‌های فرهنگی و تلفیق مجلس و شخص جناب قالیباف، ریاست محترم مجلس نیز عزم برطرف‌کردن این موضوع یک بار برای همیشه را دارند. متن جایگزین هم با اصلاحاتی، در کمیسیون فرهنگی تصویب شد و امیدواریم در صحن مجلس هم به تصویب برسد. در برنامه ششم تصریح شد که پرداخت هرگونه وجهی به ورزش حرفه‌ای ممنوع است و همین بند باعث شده بود که سازمان صداوسیما به طور مستقیم نمی‌توانست وجهی پرداخت کند، علاوه بر این که بودجه‌ای هم برای این موضوع دیده نشده بود. در برنامه هفتم نیز مجدداً همین مورد پیش‌بینی شده است. صداوسیما یک رسانه خدمت عمومی است. رسانه‌ها و شبکه‌های خارجی، قاعده‌شان این است که مبتنی بر درآمد، کار انجام میدهند. مثلاً نمیروند تمام مسابقات جام جهانی را بخرند. حساب می‌کنند کدام مسابقه در کشورشان هوادار دارد و خوب دیده میشود و هزینه کرده و همان مسابقه را خریداری میکنند. چون می‌خواهند از آن مسابقه و با حق اشتراکی که از بیشتر مردم میگیرند، کسب درآمد کنند.

وی گفت: چند نکته ویژه وجود دارد. نکته اول این که حق پخش مسابقات ورزشی که فوتبال هم یکی از آن‌ها است، چقدر است؟ عملاً باید فدراسیون‌ها و وزارت ورزش عدد آن را مشخص و به یک جمع‌بندی برسند. برای صداوسیما تفاوتی نمی‌کند و هر عددی ممکن است باشد. ارزشگذاری به این رویداد را چه کسی میتواند انجام بدهد. اگر زمانی صداوسیما، تلویزیون تجاری بود، مبتنی بر درآمد‌ها ارزشگذاری می‌کردیم، ولی الان رسانه خدمت عمومی هستیم. یعنی فدراسیون‌ها و وزارت ورزش می‌توانند به جمع‌بندی برسند که حوزه ورزش و حق پخش ۱۰۰ میلیارد ارزش دارد یا ۱۰۰۰ میلیارد یا ۱۰ هزار میلیارد. معادل آن را برای ما باید لحاظ کنند و صداوسیما نیز به ازای تعداد بازی‌هایی که پخش میکند، از همان محل که تاکید داریم جدا از بودجه صداوسیما باشد، پرداخت کند. بودجه صداوسیما کاملاً دولتی است. دلیل درخواست جداکردن این بحث از بودجه هم این است که هم ورزش و هم باشگاه‌ها ببینند که چقدر بابت این موضوع پول داده می‌شود و ما تکلیف داشته باشیم عینا همان مبلغ را پرداخت کنیم. این اتفاقی است که به صورت کلان مورد نظر دوستان در مجلس و دولت قرار گرفته و امیدواریم با عزم و کمک دولت و مجلس، در صحن مجلس هم تصویب شود و خیال ورزش و فوتبال راحت شود. در نتیجه پیشنهادی که ما به دوستان داده‌ایم این است که ردیف بودجه مستقلی بابت حق پخش سالانه و با عددی که فدراسیونها، وزارت ورزش و سازمان برنامه و بودجه تفاهم میکنند، ایجاد شود و در اختیار سازمان صداوسیما قرار گیرد و صداوسیما هم به ازای بازی‌های پخش‌شده و با الگوی توزیعی که خود فدراسیون و در حقیقت وزارت ورزش تعیین میکند، در اختیار باشگاه‌ها قرار بدهد. اگر محل بودجه دقیق معلوم شود، فرصت شش‌ماهه هم احتیاج نیست و از روز اول تصویب برنامه این موضوع عملیاتی می‌شود. آن موقع دولت محترم می‌تواند نوید بدهد که یک موتور محرک خیلی خوب برای ارتقای ورزش حرفه‌ای ایجاد کرده است. امیدواریم که اتفاق خوبی بیفتد و ما بتوانیم با عملیاتی‌کردن این موضوع و با حمایت‌های دولت و مجلس، به توسعه ورزش قهرمانی نه‌فقط در فوتبال بلکه در تمام رشته‌های ورزشی کمک کنیم و حرکتی رو به جلو و در شأن ملت ایران در حوزه ورزش صورت پذیرد.