تلویزیون در سال‌های گذشته با چه برنامه‌هایی خانواده‌ها را دورهم جمع می‌کرد؟

نکاتی شبیه این، جایی ثبت نشده ولی در خاطرات جمعی خیلی از افراد هست. در روزگاری که هنوز شبکه‌های تلویزیونی محدود بود و البته سرگرمی‌ها هم چندان گسترده نبود، برنامه‌های زیادی در خاطر مردم مانده‌اند. در این میان بعضی از برنامه‌ها بیشتر از بقیه محبوب شدند و همه را درگیر خودشان کردند. این مطلب مروری است بر چند برنامه پرطرفدار سال‌های دور.

سریال خارجی: «سال‌ های دور از خانه»

سال‌ های دور از خانه یا همان اوشین که بعد از سال‌ها اسمش در محاورات روزانه مانده و گاهی به عنوان صفت برای افراد رنج‌دیده و زحمتکش استفاده می‌شود.

این مجموعه تلویزیونی ژاپنی در دهه 60 از تلویزیون پخش می‌شد و داستان آن درباره دختری به نام اوشین بود که خاطرات سخت و تلخ سال‌های قبل زندگی‌اش را تعریف می‌کرد البته این سریال فقط در ایران معروف نبود و حدود 60 کشور جهان آن را پخش کردند. در سال‌هایی که هنوز به این اندازه سر و کله سریال‌ های خانوادگی ایرانی پیدا نشده بود، تم خانوادگی سریال و قصه زنی سختی‌کشیده برای مردم بسیار جذاب بود.

مسابقه‌: «مسابقه هفته»

یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های تلویزیون در دهه 70 با اجرای منوچهر نوذری مسابقه هفته بود. برنامه‌ای که با سوال‌های اطلاعات عمومی‌اش، دانش 15 شرکت‌کننده‌اش را می‌سنجید و به دانسته‌های مخاطبان در خانه هم چیزی اضافه می‌کرد؛ ولی دلیل ماندگاری این برنامه بخش اطلاعات عمومی آن نبود.

بیش از همه اینها این مجری شوخ و حاضرجواب برنامه بود که برنامه را زنده می‌کرد و باعث می‌شد خانواده‌ها پنجشنبه شب‌ها سراغ تلویزیون و شبکه یک بروند و این برنامه را ببینند.

سریال ایرانی: «روزی روزگاری»

یکی از مهم‌ترین سریال‌ها و ماندگارترین کاری که امرا... احمدجو ساخته، روزی روزگاری است. سریال سال 70 و 71 از شبکه یک پخش شد ولی بعد از 30 سال هنوز هم بازپخش آن را می‌توان در تلویزیون دید و لذت برد. ژاله علو، زنده‌یادخسرو شکیبایی، محمود پاک‌نیت و محمد فیلی در این سریال بازی می‌کردند. محبوبیت آن به قدری زیاد بود که در سال‌های بعد خیلی از بزرگ‌ترها شکیبایی و پاک‌نیت را به اسم مرادبیک و حسام‌بیک می‌شناختند. قصه آن هم درباره راهزن معروفی بود که در یک نزاع مجروح می‌شود و همین باعث ورودش به فضا و سبک زندگی دیگری و تحول عمیق او می‌شود.

سریال نوجوان: «قصه‌ های مجید»

برنامه محبوبی که اوایل دهه 70 از شبکه یک پخش شد. کتابی که سریال از روی آن ساخته‌شده جایزه بهترین کتاب سال را گرفته و این یعنی اصل کار درست است. داستان‌های هوشنگ مرادی‌کرمانی روایت پسربچه‌ای به نام مجید در شهر کرمان بود. اما در نسخه تلویزیونی ساخته کیومرث پوراحمد ما در هر قسمت در اصفهان همراه مجید بودیم. چه کرمان، چه اصفهان، مهم این بود مجید نوجوانی بود شبیه نوجوان‌های همان‌ سال‌ها، در جایی دور از پایتخت و شبیه خیلی از بچه‌های سراسر ایران. زندگی‌ مرفهی نداشت، با مادربزرگ و معلم‌هایش چالش داشت، سربه‌هوا بود و مهم‌تر از همه باورپذیر.

در سال‌های نزدیک‌تر

در این سال‌های اخیر هم برنامه‌هایی بودند که بتوانند برای ساعاتی همه را دورهم جمع کنند. واقعیت این است که برنامه ساختن در این سال‌ها سخت‌تر از قبل شده. اینترنت، گوشی هوشمند و تبلت رقیب‌های سرسخت تلویزیون هستند. از طرفی دسترسی به فیلم و سریال‌های خارجی هم مزید بر علت شده تا کار برای برنامه‌سازان سخت‌تر شود. چون مخاطب تعارف ندارد و باید برنامه آنقدر مورد تاییدش باشد که برای ساعتی دست از سرگرمی‌های دیگر بکشد.

پایتخت: سریالی که تا به حال شش فصل آن ساخته و آنقدر بازپخش‌هایش از تلویزیون پخش شده که بعید است ایرانی‌ای با آن آشنا نباشد. از همان فصل اول سریال، سنگ بنا درست گذاشته شده‌بود و آنقدر شخصیت‌پردازی‌ها درست و هوشمندانه بود که توانست در فصل‌های بعدی هم مخاطب را همراه خود کند. خانواده معمولی واقعا معمولی هستند و یک دلیل مهم باورپذیری‌شان همین است که عین خودمان هستند. مثل خیلی از سریال‌ها از یک فضای خیالی و بی‌نام نیامده‌اند. در یک شهر ، با لهجه و پیشینه مشخص زندگی می‌کنند و اتفاقاتی که از آن حرف می‌زنند برایمان ملموس است.

خندوانه: رامبد جوان هنوز هم برنامه می‌سازد و به همراه عروسک محبوبش مخاطب را کم‌وبیش پای تلویزیون نگه می‌دارد. برنامه‌ای به تهیه‌کنندگی سید‌علی احمدی، کارگردانی و اجرای رامبد جوان که تا به حال هشت فصل آن پخش شده. آیتم‌های جذاب و خلاقانه برنامه، شادبودن آن، طنز و موسیقی که به لطف محمد بحرانی، نیما شعبان‌نژاد و... در برنامه وجود داشت و دارد، از عوامل مهم موفقیت آن است.

کلاه قرمزی: چند هفته پیش در همین ضمیمه از کلاه قرمزی نوشتیم. از معجزه ایرج طهماسب و حمید جبلی که برنامه‌شان در طول سال‌ها توانست محبوبیتش را حفظ کند. هفت برنامه تلویزیونی کلاه قرمزی برای نوروز که در فاصله سال‌های 88 تا 97 پخش شد، توانست بچه‌ها و بزرگ‌ترها را همزمان پای تلویزیون بنشاند.

مینا نوری - خبرنگار / ضمیمه چاردیواری روزنامه جام جم