گذشت آن روزگاری که ما کودک بودیم و عاشق تماشای برنامههای کودک و نوجوان تلویزیون. حتی از تماشای برفک تلویزیون هم لذت میبردیم و تمام تمرکزمان را میگذاشتیم و تصاویر عجیبی را از دل برفکها در ذهنمان خلق میکردیم و شادی این افتخار را با دیگران شریک میشدیم. شاید بتوان گفت بچههای امروز کمی بیحوصله شدهاند و اگر آنچه را که میخواهند دریافت نکنند، به راحتی و با یک اشاره کانال تلویزیون را عوض میکنند. با توجه به این مساله محمد مسلمی یکی از عموهای فیتیلهای به همراه مهران میرصالحی دست به کار شدهاند و برنامهای با عنوان «جمعمون جمعه» را به سفارش معاونت سیما و برای پخش از شبکه دو میسازند که قرار است به زودی روی آنتن برود. فصل اول این مجموعه در ۶۰ قسمت تولید میشود و به معرفی مشاغل مختلف میپردازد. جامجم به پشت صحنه این برنامه رفته و گزارشی تهیه و با عوامل برنامه نیز گفت و گو کرده که در ادامه میخوانید:
مجموعه فرهنگی ستاره شهرداریگروه تولید برنامه «جمعمون جمعه» مدتی است در یک مجموعه فرهنگی واقع در پارک بعثت محدوده پایانه جنوب تهران به نام ستاره شهرداری مستقر شده و چند روزی است ضبط برنامه را آغاز کردهاند. یک سالن چند منظوره ورزشی که به دلیل فضای وسیعی که دارد، به محل ضبط این برنامه تبدیل شده است. برای ورود به این محوطه باید از پلههایی که با داربست تهیه شده استفاده کنید. مقابل در با جوانی مواجه میشویم که پشت یک میز با عنوان «میز بهداشت» نشسته و یک جعبه ماسک هم روی میز دارد. او همچنین مسؤول کنترل اکسیژن خون و تبسنجی است تا در این شرایط سخت و حساس کرونا که هر روز هم جهش پیدا میکند(!) هیچ بیماری وارد سوله نشود. بعد از گذر از این خوان، با میزها و صندلیهای پلاستیکی روبهرو میشویم که برای صرف ناهار آماده میشوند. یک سرسره و چرخ و فلک طلایی رنگ هم گوشه سالن است که با دیدنش خاطرات کودکی را در ذهن تداعی میکند. به گفته یکی از عوامل این سرسره و چرخفلک متعلق به برنامه دیگری است که در اینجا مانده. همچنین دو دروازه فوتسال هم در گوشه دیگری از سالن قرار دارد. به گفته یکی از بچههای تدارکات این سالن چند منظوره است. البته چند سبد بسکتبال هم روی دیوار است که این گفته را تایید میکند. به غیر از جانشین تولید و بچههای تدارکات هنوز فرد دیگری از این گروه وارد لوکیشن نشدهاست. برای ورود به استودیو و اینکه گشتی در آن بزنیم، باید از راهرویی عبور کنیم. با دکور خوشرنگ و لعابی مواجه میشویم که با شش در، در طرفین و یک در در انتهای دکور طراحی شده است.
استودیوی رنگینکمانیمقابل هر شش در که متعلق به یکی از شخصیتهای نمایشی است، پردههای رنگارنگ و بالای آنها نیز تزئینات زیبایی دیده میشود. یکسری پله هم در گوشهای از دکور هست که به طبقه دوم راه پیدا میکند و اطرافش با گلهای رنگارنگ تزئین شده است. در مرکز دکور هم صندلیها و میزی قرار دارد که جایگاه مهمانها و مجری است. اتاقکی هم مقابل آنها هست که به وسیله یک طناب در هوا معلق است و به گفته یکی از عوامل، مربوط به یکی از آیتمهای مجری است که در آن اتاقک شعر میخواند. تعدادی گلدان هم در نقاط مختلف دکور چیده شده و در بخش دیگری هم یک کتابخانه قرار دارد که به آیتم معرفی کتاب توسط یک عروسک به نام «بازم من» مرتبط است. کتابخانه پر از کتابهایی است که مربوط به ادبیات کودک و نوجوان است؛ از جمله: قصه ما مثل شد، حکایتهای کمال، برادران شیردل، مجموعه کتابهای دایرهالمعارف کوچک من، دزدان مقبرهها و...
در گوشهای دیگر از دکور هم فضایی به عنوان آتلیه طراحی شده که از مهمانها در پایان هر برنامه عکس یادگاری گرفته خواهد شد. آن هم با یک دوربین قدیمی که قدمت زیادی دارد و کنار یک ساعت زیبا قرار دارد. در این بین یکی از عوامل فنی را میبینیم که از نردبان بلندی بالا رفته و مشغول تنظیم نورهاست. چند میز کوچک هم در بخش دیگری از دکور وجود دارد که روی همه آنها شمع و پروانه و سیب مشترک است.
این برنامه با چهار دوربین و یک کرین تصویربرداری میشود که البته چراغ دوربینها تا آمدن تصویربردارها خاموش است. کنار در انتهایی استودیو سنگ چین و با چراغهای کوچک تزئین شده است.
در پشت صحنه هم یک میز کارگردانی، میز صدا و میز نور قرار دارد. این برنامه هفت بازیگر کوتاه قامت دارد که شش نفر آقا و یکنفر خانم است که از راه رسیده و لباس یک شکل پوشیده و گریم شده برای دورخوانی با کارگردان وارد استودیو میشوند. در این بین طراح صحنه نیز با قلممو روی دیوار اتاقک کار میکند.
یک برنامه سراسر موزیکالبازیگران هم کمکم از راه میرسند و در اتاقهای بالایی گریم میشوند و لباسهای یکرنگ و یک شکل میپوشند و وارد استودیو میشوند. تصویربرداران هم آمدهاند و دوربینها و گوشیهایشان را بررسی میکنند. صدای موسیقی شنیده میشود و یکی از عوامل متن شعری را که قرار است بازیگران به همراه کوتاه قامتها بخوانند مقابلشان میگیرد و مسلمی و همکارانش در تمرینها با نگاهکردن به آن شعر میخوانند. فضای مفرح و شادی در استودیو حاکم است و عوامل پشت دوربین را هم به وجد میآورد. شعر دیگری را به همین منوال تمرین میکنند و نوبت به ضبط پلاتوی ابتدایی میرسد. مسلمی به طبقه بالا میرود و بازیگران هم هر کدام پشت درها پنهان میشوند. کوتاه قامتها هم در طبقه پایین هر کدام در نقطهای ایستادهاند و منتظر. مسلمی متنی را میخواند و از پلهها پایین آمده و با کوتاهقامتها دیالوگ برقرار میکند. موضوع برنامه خبرنگار است و به همین دلیل متن نمایش و آیتمها نیز مرتبط با این موضوع است.
حتی قرار است یک خانم خبرنگار به همراه فرزندش مهمان برنامه باشند که هنوز وارد استودیو نشدهاند. مسلمی یکی یکی بازیگران را معرفی کرده و هر کدام از آنها با یک حرکت مختص به خودش مقابل دوربین میآید. صدای موسیقی شنیده میشود و لاله صبوری با سبدی که پر از سیب است به سمت همکارانش میرود و هر کسی یک سیب برمیدارد و همزمان با پخش موسیقی آنها دستهجمعی شعر میخوانند.
«یه سر و دو گوش» مهربانیوسف کرمی را این اواخر با مجموعه «نون خ» به خاطر داریم،بازیگری که نقش آقا معلم را با طنازیاش شیرین بازی کرد. وی درباره حضورش در این برنامه میگوید: «من در این برنامه و در بخش نمایشی کار نقش «یه سر و دو گوش» را بازی میکنم که یکی از شخصیتهای ثابت نمایشی است و گریم بسیار خاصی و سنگینی دارم. یعنی سنگینترین گریم کار را من دارم و امیدوارم بچهها ببینند و دوستش داشته باشند.»
وی در ادامه درباره ویژگیهای این شخصیت توضیح میدهد: «من تا به حال چنین نقشی را با این ویژگیها تجربه نکرده بودم. جالب اینکه برخلاف چهره و ظاهری که دارد بسیار شخصیت مهربانی است. به هر حال با توجه به تجربه و نگاهی که آقای مسلمی به عنوان کارگردان در این کار دارد، فکر میکنم بچهها این شخصیت را دوست داشته باشند چون همانطور که گفتم برخلاف چهره و اسمش اصلا ترسناک نیست و بسیار هم مهربان است.»
کرمی از جذابیتها و چالشی که در این کار با آن روبهرو بوده میگوید: «کار برای بچهها همیشه برای من جذاب و لذتبخش بوده چون باعث میشود وقتی برای بچهها کار میکنی سرزنده و شاداب باشی. به این خاطر که کودک درون فعال و زنده میشود؛ البته هر کاری سختیهای خودش را دارد اما کار برای بچهها لذتبخش و جذاب است و از خستگی کار میکاهد. در این کار هم با وجود اینکه اولین تجربه من در یک کار کودک است اما من به شخصه لذت میبرم؛ البته در تئاتر تجربه داشتم اما در تلویزیون نخستین تجربه من است. از آنجا که آقایمسلمی هم بسیار آدم با تجربهای در این زمینه است، مطمئنم که خروجی خوبی دارد و بچهها شخصیتها و در کل برنامه را دوست خواهند داشت.
وی در پایان هم متذکر میشود: «یکی دیگر از دلایلی که باعث شد این کار را دوست داشته باشم این بود که ابعاد دیگری از بازیگریام را میتوانم در این کار نشان بدهم و مخاطب بازیای از من میبیند که در کارهای دیگر ندیده است. بازیام اینجا خیلی تفاوت دارد و امیدوارم بتوانم در راهی که قدم گذاشتهام موفق باشم.»
فقدان یک هنرمند توانمندزنده یاد علی سلیمانی یکی از بازیگران اصلی بخش نمایشی این برنامه بود که به همراه سایر بازیگران بخش های نمایشی «جمعمون جمعه» را اجرا می کرد. اما با فقدان او گروه باید به فکر چاره ای بود و به دنبال بازیگر دیگری برای جایگزینی زنده یاد سلیمانی می کرد. به گفته محمد مسلمی کارگردان حدود ۲۰ قسمت از این مجموعه ۶۰ قسمتی با حضور این بازیگر ضبط شد. اما اتفاقی که برای او افتاد و این اواخر به دلیل کرونا این بازیگر توانمند را از دست دادیم باعث شد که گروه به فکر جایگزینی برای سلیمانی باشند.
مسلمی، کارگردان برنامه در این باره بیان میکند: از دست دادن علی سلیمانی عزیز برای من و همه همکاران و دوستانی که او را می شناختند و در این برنامه همکاری داشتند غم بسیار بزرگ و سنگینی بود. ما ۲۰ قسمت با این بازیگر دوست داشتنی کار کردیم و کلی خاطره با هم داریم. اما ناچار شدیم در ادامه از دوست دیگری دعوت به همکاری کنیم. بهرام سروری نژاد که قطعا برای او هم سخت بود که جایگزین علی عزیز شود. بنابراین ما ادامه برنامه را با حضور این بازیگر ضبط می کنیم که قرار است در پاییز برنامه روی آنتن برود.
بچهها باید با مشاغل آشنا شوندمحمد مسلمی کارگردان و مجری برنامه درباره ویژگیهای «جمعمون جمعه» توضیح میدهد:
جمعمون جمعه ادامه همان برنامهای است که در ایام نوروز پخش شد؟بله فصل دوم همان برنامه است که البته در نوروز بیشتر عیدانه و گفتوگومحور بود اما در سری جدید به مشاغل میپردازیم و بیشتر کار بهصورت نمایشی است. درباره مشاغل مختلف تحقیقاتی انجام شده تا بچهها با شغلهای قدیم و جدید بیشتر آشنا شوند.
روی مشاغل خاصی هم تاکید دارید؟نه سعی کردیم به همه مشاغل در حد بضاعت برنامه بپردازیم. یعنی از کارمند بانک گرفته تا دامدار و سلمانی و مدیر نساجی و... برای اینکه بچهها با زیر و بم این مشاغل بیشتر آشنا شوند، ما در هر قسمت از تاریخچه و سختیهای آن حرفه میگوییم. همچنین مهمان برنامه هم یکی از افرادی است که در همان شغل فعالیت میکند و به اتفاق فرزند یا خواهرزاده و برادرزادهاش به برنامه میآید.
درباره بخش نمایشی برنامه هم توضیح میدهید؟این کار هفت شخصیت نمایشی دارد که توسط هفت بازیگر درباره مشاغل مختلف نمایش اجرا میکنند و به نوعی مهمان و مجری را هم درگیر نمایش خودشان میکنند. در کنار آنها نیز هفت بازیگر کوتاهقامت داریم که در آیتمهای دیگر برنامه حضور دارند.
شما سالهاست که برای بچهها برنامه میسازید. با توجه به سختیای که برنامهسازی برای بچهها دارد هنوز هم انرژی و انگیزه دارید؟تخصص و کار و عشق من کار برای بچههاست. بیشتر فعالیتهایی که هم انجام دادم برای بچهها بوده. گرچه برنامهسازی برایشان کار راحتی نیست اما علاقه و عشق من کار برای آنهاست؛ بنابراین تا زمانی که هستم دوست دارم همچنان برای بچهها برنامه بسازم و برایشان بازی کنم.
فکر میکنید با این برنامه چقدر میتوانید تاثیرگذار باشید و مخاطبانتان را راضی نگه میدارید؟من فکر میکنم بچههای ما باید با مشاغل مختلف آشنا شوند. چون از هر کودکی میپرسی میخواهی چکاره شوی فقط چند شغل را نام میبرد. یا میخواهند خلبان شوند یا دکتر و مهندس. متاسفانه نمیدانند شغلهای دیگری هم هست که میتوانند به آنها فکر کنند. شاید هم به آنها فکر میکنند اما نمیدانند چگونه به آنها ورود پیدا کنند. اما در این برنامه تا حدودی با مشاغل مختلف آشنا میشوند. حتی نمایشهایی هم که توسط دوستان بازیگر اجرا میشود، مرتبط به همان شغلی است که مهمان برنامه هم بر همان اساس انتخاب شده است. چون حرف زدن بهطور مستقیم برای بچهها تاثیری را که نمایش روی آنها دارد ایجاد نمیکند.
از آنجا که شما در کنار اجرا، کارگردانی برنامه را هم برعهده دارید، درباره آیتمهای مختلف برنامه هم توضیح میدهید؟ما در این برنامه سه آیتم نمایشی ثابت داریم؛ از جمله حسن کچل و مادرش که در این آیتم حسن کچل دوست دارد همه مشاغل را به نوعی تجربه کند که در نهایت همیشه هم به بنبست میخورد. در یکی دیگر از بخشهای برنامه شخصیتی به نام «یه سر و دو گوش» داریم که بانمکیها و ماجراهای خودش را دارد. شخصیت دیگری به نام «جمع بند» داریم که تنهاست ولی به قول خودش میگوید من یک بند کامل هستم. او در این بخش ترانهای را مرتبط با آن شغل میخواند. تیپهای دیگری مثل عطار و پادشاه و آتشنشان و ... هم داریم. کوتاهقامتها هم در بخشهای مختلف حضور دارند و بازی میکنند. از آنجایی که موسیقی بخش مهمی از کار ما هم است، ما با پنج نفر از دوستان آهنگساز در این برنامه همکاری میکنیم. از جمله آقایان سعید ذهنی، دکتر چراغعلی، نیما عظیمینژاد، شهرام نیکیار و عبد آتشانی. همچنین با پنج شش نفر از شاعران خوب کشور همکاری داریم.
پیشبینیتان از استقبال بچهها چیست؟ فکر میکنید بتوانند با برنامه ارتباط برقرار کنند؟بچهها معمولا کارهای نمایشی و موزیکال را دوست دارند. از طرفی من معتقدم مخاطب متوجه کاری که زحمت برایش کشیده شده باشد، میشود و با آن ارتباط میگیرد. ضمن اینکه ما برای ساخت و بخش نویسندگی این برنامه تحقیق کردیم. از بازیگران دوستداشتنی و خوبی هم دعوت به همکاری کردیم. چون دوست داشتیم دوستانی را به برنامه دعوت کنیم که تجربه تئاتر داشته باشند. امیدواریم شخصیتهایی را که در این برنامه خلق کردیم هم دوست داشته باشند. فقط مشکل زمان داریم که در شرایط کرونا و گرما کار سختتر میشود.
کرونا نگذاشت بچهها در برنامه حضور داشته باشندمهران میرصالحی، تهیهکننده برنامه درخصوص شکلگیری کار و اینکه چقدر جای چنین برنامهای برای مخاطب نوجوان در تلویزیون خالی بود، میگوید: خیلی سعی کردیم بچههای فیتیلهای را در این برنامه دورهم جمع کنیم که بهدلیل مشغله کاری آقایان فروتن و گلی این اتفاق نیفتاد. البته در سری قبل که در ایام نوروز پخش شد این دو عزیز بهعنوان مهمان در برنامه حضور پیدا کردند و خوشبختانه مخاطبان استقبال خوبی از برنامه نوروز داشتند. همین مساله باعث شد برنامه را با رویکرد جدید و آیتمهای مختلف ادامه بدهیم. بنابراین با آقای مسلمی کار را آغاز کردیم.
وی ادامه میدهد: با توجه به تحقیقاتی که در این زمینه داشتیم متوجه شدیم بحث معرفی مشاغل برای مخاطبان بسیار حائزاهمیت است و باید به آن بهصورت ویژه پرداخته شود. بنابراین ما به اندازه بضاعتمان به این بحث ورود پیدا کردیم. البته در بحث معرفی مشاغل معمولا کلیشهای برخورد شده است. ما سعی کردیم با ساختار دیگری بیشتر سراغ مشاغلی برویم که عمدتا تا بهحال کمتر به آنها پرداخته شده یا این مجال برای پرداختن به آنها نبوده. یعنی یا بچهها شناختی از آن مشاغل ندارند یا شناخت کمی دارند، بنابراین تمرکزمان را روی کارشناسها و تکنیسینها گذاشتیم.
میرصالحی همچنین توضیح میدهد: ما یک دوره پژوهش چهار پنج ماهه داشتیم تا مشاغل مختلف را بررسی کرده و برای برنامه انتخاب کنیم. بنابراین به طرح برنامه رسیدیم که فصل اول آن در ۶۰ قسمت تولید میشود و احتمالا این روند ادامه پیدا کرده و فصلهای بعدی این برنامه را هم بسازیم. البته همه چیز به استقبال مخاطبان برمیگردد. اگر بتوانند با برنامه ارتباط بگیرند و دوست داشته باشند تولید فصلهای بعدی را ادامه خواهیم داد.
این تهیهکننده از علاقهاش به حوزه کتاب میگوید و عنوان میکند: سعی کردیم در این برنامه هم به کتاب و کتابخوانی بپردازیم. بنابراین بخشی را طراحی کردیم که در آن بخش به بچهها کتاب معرفی کنیم.
وی در پاسخ به این سؤال که مخاطب برنامه بیشتر چه گروه سنی را شامل میشود بیان میکند: هدف اصلی ما در جمعمون جمعه برنامهسازی برای مخاطبان نوجوان است. اما فکر میکنم با توجه به آیتمهای مختلفی که داریم، مخاطبان دیگر را نیز در برنامه خواهیم داشت.
میرصالحی درباره عنوان برنامه هم میگوید: چندین عنوان را برای برنامه در نظر داشتیم اما جمعمون جمعه به لحاظ مفهومی عنوان درستتری برای برنامه است و حس مثبت و خوبی به مخاطب میدهد.
وی در پایان درباره تعامل مخاطبان با برنامه نیز توضیح میدهد: قطعا دوست داشتیم بچهها در برنامه حضور داشته باشند اما به علت کرونا این اتفاق میسر نبود. با این حال بخشی از کار به نوعی طراحی شده که بچهها با برنامه تعامل داشته باشند و خودشان به نوعی عضوی از برنامه باشند تا این ارتباط به صورت دو طرفه باشد و فقط بیننده و مخاطب برنامه نباشند. بهعنوان مثال برای ما داستاننویسی کنند و ... .
یک تجربه بصری تازهلاله صبوری یکی دیگر از بازیگران بخش نمایشی این برنامه است که از عدم واکسیناسیون هنرمندانی که مشغول کار در پروژههای مختلف هستند گلهمند است. او در خصوص ویژگیهای این برنامه میگوید: من یکی دو سال قبل با تیم آقای مسلمی مجموعه «دو قلوها» را کار کردم که برایم دلنشین بود. در «هشتگ خاله سوسکه» هم با ایشان همکاری داشتم و کاملا با فضای کاریشان آشنا هستم اما تجربه بازی در برنامهای با این سروشکل و فرم نداشتم. به نظرم خیلی تجربه خوب و لذتبخشی است. چون به عنوان بازیگر همزمان هم لذت یک کار تئاتری را میبری آن هم در ایام کرونا که ما از همه چیز دور بودیم به خصوص تئاتر که کرونا بلای بسیار بزرگی سر آن آورد و هم شادی و طراوت یک کار خیلی خوب کودک را در جمعمون جمعه تجربه میکنیم. یعنی همه چیز را توامان دارد.
وی ادامه میدهد: جمعمون جمعه جزو کارهایی است که هم بازیگران آن از حضورشان در کار لذت میبرند و هم بینندههایی که قرار است به تماشای آن بنشینند و این حس خوشایندی است. بنابراین تصورم این است که این برنامه قطعا با موفقیت مواجه خواهد شد. چون ما با یک تجربه بصری تازه برای مخاطب کودک و نوجوانمان روبهرو هستیم.
صبوری در پایان هم عنوان میکند: من در زمینه نویسندگی هم فعالیت میکنم. بنابراین با توجه به تجربه و شناختی که دارم میدانم این کار تمام عناصری که باعث میشود نظر بچهها جلب شود را دارد. تعداد بازیگران زیاد است اما تعداد کاراکترها کم است و بچهها میتوانند قصهها را دنبال کنند. ترکیب رنگی که در دکور استفاده شده و زحمتی که برای بخش موسیقی کار کشیده شده باعث میشود بچهها این کار را دوست داشته باشند.
توانایی بازیگریام را محک میزنممهسا ایرانیان بیشتر با استندآپ کمدیهایش در «خندوانه» به شهرت رسید. اما او از سال ۸۷ در عروسکگردانی و صداپیشگی عروسک فعالیت میکرد. وی یکی از بازیگران این برنامه است: «در بخش نمایشی برنامه هرکدام از بازیگران بهجای چند شخصیت بازی میکنند. من هم جزو بازیگرانی هستم که به جای شخصیتهای مختلفی بازی میکنم و کاراکتر ثابتی ندارم. ممکن است یکبار نقش پیرزن داشته باشم و یکبار به جای شاهدخت یا دختر همسایه و... در کل تنوع بازیام در این برنامه زیاد است و یکی از جذابیتهایش برای من همین نکته است.»
او که سالهاست در زمینه کار کودک فعالیت میکند، معتقد است: «من از ابتدا که با قصهگویی و صداپیشگی وارد این حرفه شدم همیشه کار برای بچهها را دوست داشتم چون جذابیتهای خاص خودش را دارد. در تئاتر هم زیاد تجربه کار کودک دارم. در سینما هم تجربه داشتم اما با این شکل و فرمت برنامه تلویزیونی میتوانم بگویم نخستینبار است که حضور در چنین برنامهای را تجربه میکنم و تجربه لذتبخشی است چون بهخاطر ویژگیهایی که این برنامه دارد بهنوعی خودم و تواناییام را با این کار محک میزنم چون به جای چند شخصیت در یک برنامه نمایش اجرا میکنم؛ بنابراین تجربه جالبی است و فکر میکنم برای مخاطبان هم جذاب باشد. ضمن اینکه شنیدم یکی از معیارهای انتخاب بازیگر برای کارگردان این بوده که بازیگران تجربه تئاتری داشته باشند و بتوانند از پس این کار برآیند. همه دوستانی هم که به عنوان بازیگر در این برنامه حضور دارند، بازیگر تئاتر هستند در کنار اینکه تجربه کار در تلویزیون و سینما را هم دارند.»
ایرانیان پیشبینی خوبی از استقبال مخاطبان دارد: «همانطور که توانایی ما در این کار و توانایی بازیگران به چالش کشیده میشود و همین موضوع برایشان لذتبخش است، فکر میکنم مخاطبان هم برنامه را دوست داشته باشند. به هر حال هم فضای کار به لحاظ موزیکال بودن شاد است و هم نمایشها و کاراکترهایی که وجود دارد.»