وقتی پدر نیست

این تصویر بسیاری از پدرهای امروزی است. پدرهایی که همیشه نیستند و آنقدر درگیر کار و مشغله‌های زندگی شدند که فراموش کردند پدر خوب بودن یعنی چه؟ اکثر آنها فقط در زمان‌های خاص و کوتاه وقت آزادشان به فرزندان خود می‌پردازند و در بقیه زمانها کودکان را به مادرانشان می‌سپارند. سهم کودکان از داشتن پدرهایشان چقدر است؟

درست است که کودک نیاز به وجود مادر دارد، اما نقش پدر چقدر در زندگی آنها موثر است؟ کمی ‌فکر کنید و‌ از جواب دادن طفره نروید مطمئنا شما هم مثل همه پدران تلاش می‌کنید که میان کار و زندگی خود تعادل برقرار کنید ولی در عمل چقدر توانسته‌اید؟
حضور پدر در خانواده از اهمیت بسیاری برخوردار است. برای این‌که به اهمیت این موضوع بیشتر پی ببرید، کافی است بدانید تصور کودک از پدر چیست. از دید کودکان پدر است که همه چیز را می‌داند و به تمام سوالات آنها پاسخ می‌دهد. اوست که مسوول خانه و عامل ایجاد نظم و ترتیب است.

شاید تصور کودک از پدر کمی‌ اغراق‌آمیز باشد ولی باید به این موضوع توجه داشت که والدین اطلاعات و تجربه‌هایی دارند که کودکان فاقد آنند و محروم کردن آنها از این تجربه‌ها آنها را دچار سردرگمی‌می‌کند. پدرها می‌توانند با نحوه رفتار و برخورد خود تاثیر مستقیمی روی کودکان بگذارند. به طوری که باعث رشد و حتی سقوط شخصیت فرزندان خود شوند.

نقش پدر در احساس امنیت کودک‌

پدر همیشه نقش حامی ‌و پشتیبان کودک را در زندگی ایفا می‌کند. در سایه وجود اوست که همه می‌دانند چه باید بکنند و هیچ‌کس حق تجاوز از حد و حدود را ندارد.

دکتر شهلا نیازی، روانپزشک کودک می‌گوید: وقتی کودک پدر خود را قدرتمند بداند بیشتر احساس امنیت می‌کند. البته منظور از قدرت حل مسائل و مشکلات است. کودکان به پدرهایی نیاز دارند که بتوانند مشکلات و رازهای خود را به آنها بگویند و هنگامی‌که احساس ناامنی می‌کنند و ترس بر آنها غلبه می‌کند به پدران خود پناه ببرند.

نقش پدر در عزت نفس کودک‌

همه ما این حالت را تجربه کرده‌ایم که مورد تایید بودن از طرف پدرانمان برایمان خوشایندتر از مادرانمان بوده است. چون احساس می‌کنیم که تعریف پدر به خاطر دوست داشتن و علاقه زیاد نیست بلکه مبتنی بر واقعیت است به همین خاطر با تعریف او بیشتر به توانایی‌هایمان پی می‌بریم.

دکتر نیازی در این باره می‌گوید: اغلب کودکانی که مورد تشویق و تایید پدر نیستند عزت نفس ندارند و در برقراری ارتباط با دیگران ناتوانند و هیچ‌گونه تمایلی به انجام کارهای جدید نشان نمی‌دهند و دائما در مورد توانایی‌های خود دید منفی دارند و زمانی که با مشکلی روبه‌رو می‌شوند قادر به حل آن نیستند. کودکان حضور پدر را مغتنم می‌دانند و در کنارش احساس غرور می‌کنند. با سخنان او می‌خندند، می‌آموزند و... عشقی که پدر به فرزندش می‌دهد سبب ایجاد شخصیت سالم در او می‌شود.

نقش پدر در یادگیری رفتار

کودکان در مسیر رشد خود تحت تاثیر افراد زیادی قرار می‌گیرند، اما نقش پدر از همه آنها مهم‌تر و موثرتر است. این تاثیر تا سنین نوجوانی ادامه دارد. احمد آذری، کارشناس مسائل اجتماعی می‌گوید: رفتار پدر در سنین کودکی برای فرزند همه چیز است. کودک می‌تواند صحبت کردن، راستگویی، روابط اجتماعی، نشست و برخاست، شیوه غذا خوردن و  رفتار با همسر را از پدر بیاموزد. این موضوع از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا از نظر روان‌شناسان رفتار فرزندان انعکاسی از رفتار پدرانشان است.

این کارشناس مسائل اجتماعی می‌گوید: فرزندان به شغل و رفتار و ارتباطات اجتماعی پدر بسیار حساسند در حالی که این حساسیت به مادران تحصیلکرده کمتر است. هر چقدر پدران در تربیت فرزندان خود هماهنگ و همگام باشند فرزندان از تعادل روحی و شخصیتی بیشتری برخوردار می‌شوند. او ادامه می‌دهد بی‌توجهی پدران باعث می‌شود کودکان بدون توجه به ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی بزرگ شوند. در حالی که متخصصان جرم‌شناسی معتقدند حضور پدر در خانواده مهم‌ترین عامل پیشگیری از انحراف به حساب می‌آید. اگر پدران نسبت به روحیه فرزندان خود آگاه باشند و کودک شرایط رشد مناسبی را طی کند، رفتارهای پر خطر او در سال‌های آینده کاهش می‌یابد.

نقش پدر به عنوان شکل‌دهنده  شخصیت‌فرزندان‌

پدر اولین مردی است که در زندگی کودک شناخته می‌شود، بنابراین تصور از مرد برای کودک پدرش است. این مفهوم در میان دختران و پسران متفاوت است و حضور کم‌رنگ پدر تاثیرات جدایی روی آنها می‌گذارد. برای مثال برخی از گزارشات نشان داده است که دختران خانواده‌هایی که در آن مادر تسلط بیشتری داشته است در دوره نوجوانی و بزرگسالی در ارتباط با مردان و تشکیل خانواده بیشتر دچار مشکل شده‌اند.

دکتر نیازی در این باره می‌گوید: در این خانواده‌ها فرزند تمایل بیشتری به الگو قرار دادن مادر نشان می‌دهد و این مشکلاتی را بخصوص برای پسران به وجود می‌آورد. این کودکان در اوایل دوران کودکی به دلیل نداشتن الگوی مناسب نقش مردانه با مادری روبه‌رو هستند که رفتارهای مردانه را تشویق نمی‌کند در نتیجه آنها پسرهایی می‌شوند که از سوی همسالان خود به خاطر نداشتن رفتار مردانه هنگام بازی یا در محیط مدرسه طرد می‌شوند. اینجاست که کودک بشدت دچار تعارض جنسیتی شده و بین آنچه که از مادر‌آموخته و آنچه از همسال‌های خود می‌بیند تفاوت وجود دارد.

پدر و سلامت کودکان در بزرگسالی‌

تحقیقات نشان داده است افرادی که در سنین بزرگسالی همراهی و روابط عمیق با دیگران دارند در کودکی وقت بیشتری را با پدر خود گذرانده‌اند. کودکانی که از تربیت بیشتر پدر برخوردارند در بزرگسالی دارای توانایی‌های بیشتری هستند. آنها افراد منطقی، سازگار و مسوول بار می‌آیند.
شاید در روزگاران گذشته پدر فقط نان‌آور خانواده بود، اما امروز با تغییرات گسترده در جوامع نیازها و نقش‌ها  تغییر کرده است، اما متاسفانه یکی از عوامل ضعف خانواده‌های امروزی کاهش نقش پدر به دلیل مشغله کاری یا هر وضعیت دیگری در خانواده است. پدرهایی که منبع بی‌پایان مهر و محبت و دانایی‌اند، پدرهایی که دوست همیشگی فرزندانشان هستند، پدرهایی که با تمام وجود تلاش می‌کنند که مردان و زنانی را تربیت کنند که در آینده به آنها افتخار کنند، نباید فراموش کنند که تامین نیاز مادی برای فرزندشان کافی نیست.

کودکان شما بیش از هر چیز نیاز به حضور فعال شما دارند حضوری با احساس و موثر برای آن‌که حرف‌های آنها را گوش کنید، برای راهنمایی، برای محبت کردن، حتی گاهی برای تنبیه کردن! آنها دوست دارند پدرانشان را در کنار خود حس کنند؛ برای یادگیری قوانین زندگی، برای دوست داشتن.

پدر خوبی باشید 

به درس‌های کودکان رسیدگی کنید و در جریان کارهای مدرسه آنها باشید.
با فرزندان خود با لحنی مهربان و مودبانه صحبت کنید.
فرزندانتان را به پارک ببرید و با آنها همبازی شوید.
حداقل یک وعده غذایی را در کنار خانواده و فرزندانتان صرف کنید.
اگر عصبانی و بی‌حوصله هستید سر آنها داد نزنید و به خودتان زمان دهید تا آرام شوید.
با کودکانتان به خرید بروید و به سلایق آنها احترام بگذارید.
به همسر خود احترام بگذارید و در کارهای خانه به او کمک کنید، کودکان از رفتار شما یاد می‌گیرند که در آینده چگونه همسری باشند.
وقتی کودکتان کار اشتباهی انجام داد او را تحقیر نکنید بلکه راه درست را نشانش بدهید.
سعی کنید از نصیحت‌های آخر شب کم کنید و آنها را در قالب صحبت‌های دوستانه بیان کنید.
اگر کودکتان از شما انتقاد کرد مثلا هنگام رانندگی آن را بپذیرید و از کوره در نروید.
هنگام تصمیم‌گیری درباره امور مربوط به فرزندان با خودشان مشورت کنید.
از نشان دادن احساسات خود نترسید وکلمات محبت‌آمیز به آنها بگویید.

>> چاردیواری