چند زبانی و تکثر موضوعی در خبر

این شبکه با شیوه خاص خود، آنچه را به‌عنوان مهم‌ترین عناوین در بخش‌های خبری رادیو و تلویزیون شنیده می‌شود، مورد واکاوی و ارزیابی قرار داده، در حقیقت وجه اطلاع‌رسانی را با تحلیل همزمان اخبار پیوند می‌دهد.

برنامه خبری «45 دقیقه» به‌عنوان پیشانی جدول پخش برنامه‌های این شبکه، از اهمیتی ویژه برخوردار است.

در کنار آن مجله خبری ـ تحلیلی «بدون خط‌خوردگی» هر شب اهم موضوعات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی روز را مورد بررسی قرار می‌دهد.

این دو برنامه زنده خبری بنا بر ماهیت رادیو گفت‌وگو، قالبی گفت‌وگومحور و رویکردی چالشی را دنبال می‌کند. از این‌رو تحلیل اخبار بیش از خوانش خبری مورد توجه برنامه‌سازان قرار دارد و این شاید بارزترین تفاوت خبر رادیو گفت‌وگو با دیگر شبکه‌های رادیویی باشد که در قالب فرم و ساختار نمود می‌یابد.

حسن سعیدکلاهی، سردبیر بدون خط‌خوردگی در روزهای چهارشنبه، اخبار خوانده شده قبل و بعد هر گفت‌وگو را مرتبط با موضوع و مکمل آن می‌داند و می‌گوید: معمولا موضوعات تا ساعت 14 هر روز مشخص می‌شود که در پخش شبانگاهی خبر موضوعات تکراری پوشش داده نشود؛ البته موضوعاتی چون مساله هسته‌ای ایران با توجه به ابعاد گسترده آن در حوزه دیپلماسی داخلی و خارجی می‌تواند بارها مورد توجه سردبیران بخش‌های خبری رادیو گفت‌وگو قرار گیرد.

کلاهی که در حوزه نظارت و ارزیابی بخش خبر شبکه‌های برون‌مرزی نیز فعال است، ادامه می‌دهد: کارشناسان در وهله اول باید در اذهان مخاطبان شناخته شده و از قواعد رسانه آگاه باشند بنابراین با توجه به رویکرد برنامه‌های زنده و محدودیت‌های رسانه‌ای مجبوریم تعدادی از صاحب‌نظران عرصه سیاسی و اقتصادی را به رادیو گفت‌وگو دعوت کنیم.

وی تاکید می‌کند: سردبیران این دو برنامه خبری در رادیو گفت‌وگو در وهله اول ناظر بر همه بخش‌های برنامه هستند. تائید اخبار با توجه به ضوابط و پایبندی به اصول ژورنالیسم خبری صورت می‌گیرد.

موفقیت یک برنامه زنده خبری قبل از هر چیز مبتنی بر توانایی فنی و دانش مجری است. به همین منظور گویندگان خبر رسانه ملی سال‌ها در این مسند فعال هستند و به ‌دلیل حساسیت‌های این حوزه نمی‌توان انقضایی زودرس برای فعالیت حرفه‌ای آنها متصور بود.

این ویژگی در برنامه‌های خبری رادیو گفت‌وگو نیز به چشم می‌خورد، بخصوص که بکارگیری وجه تحلیلی و به چالش کشیدن مباحث خبری را نمی‌توان از یاد برد. از این‌رو مجریان بخش‌های خبری از بدو تاسیس با این شبکه همراه بوده‌اند.

کلاهی ضمن اشاره به لزوم تسلط موضوعی مجری بر مباحث چندگانه اقتصاد، سیاست، جامعه و فرهنگ می‌گوید: عموما سوالات از پیش در اختیار مجری قرار می‌گیرد؛ البته مجریان این شبکه همچون خانم حسنی‌دخت یا آقای احمد توکلی و کیوان همتی کاملا بر بحث اشراف دارند و به‌عنوان یک گوینده یا یک خبرخوان شناخته نمی‌شوند. حضور این افراد کمک می‌کند تا سوالات متنوعی در جریان گفت‌وگو مطرح شود که در اینجا، ورود سردبیر به بحث از تمرکز ذهنی گوینده و مجری خبر می‌کاهد.

رقیه پرندآور، روزهای سه‌شنبه سردبیری برنامه 45 دقیقه را عهده‌دار است. او همچنین در دیگر روزها به‌عنوان دبیر خبر با این برنامه همکاری می‌کند.

پرندآور درباره سیر تولید یک برنامه خبری توضیح مختصری می‌دهد: پس از انتخاب سوژه از سوی سردبیر، سوالات طرح می‌شود و پس از آن مرتبط‌ترین فرد با سوژه یا بالاترین مقامات مسئول برای پاسخگویی انتخاب می‌شوند.

البته آنچه در اتاق خبر اتفاق می‌افتد به این سادگی نیست. گروه طراح سوال در کنار دبیر هر بخش و با نظارت کامل سردبیر بارها روی سوژه‌ها اعمال‌نظر و نقاط جذاب برای مخاطب را با توجه به نیاز روز تعیین می‌کنند.

پرندآور می‌گوید: دبیر خبر حکم نویسنده برنامه‌های معمول رادیویی را دارد. در اینجا اهم عناوین خبری که به‌عنوان حدفاصل بخش‌های کارشناسی توسط مجریان خوانده می‌شود براساس موضوع طبقه‌بندی می‌شود و به تحریر در‌می‌‌آید.

وی همچنین بر این نکته تاکید می‌کند که در اتاق خبر جای خبر و بحث‌های درون گروهی میان سردبیران روزهای مختلف بخوبی احساس می‌شود. معتقدم چینش و طبقه‌بندی در دو برنامه 45 دقیقه و بدون خط‌خوردگی‌ باید با توافق نظر همه سردبیران انجام شود و وحدت رویه و خط‌مشی ساختاری این دو برنامه در همه روزها یکسان باشد.

وحید موسوی از سردبیران برنامه بدون خط‌خوردگی است و خبرخوانی در رادیو گفت‌وگو را با هدف ارائه یک پیام ارزشمند در قالب خوانش خبر می‌داند که فواصل بخش‌های تحلیلی و گفت‌وگو با کارشناسان را پوشش می‌دهد.

موسوی می‌گوید: گفت‌وگوهای تحلیلی در دیگر شبکه‌های رادیویی نیز وجود دارد، اما با نگاهی محدودتر و توجه به عامه مخاطبان. از این حیث رادیو گفت‌وگو پنجره‌ای است که از زوایای گوناگون به موضوعات خبری می‌نگرد و شبکه‌های دیگر رادیو چنین رسالتی را دنبال نمی‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: رادیو گفت‌وگو این فضا را در اختیار دارد که رسالت چند زبانی و تکثر موضوعی را در حوزه خبر نمایان کند. شخصا معتقدم بیش از پیش به طرح دغدغه اجتماعی نیاز داریم و باید زودتر و سریع‌تر از رسانه‌های بیگانه به موضوعات داخلی بپردازیم و امیدواریم رادیو گفت‌وگو در عرصه رسانه ملی هرچه بهتر و بیشتر این فضا را مهیا کند.

اهمیت خبر در شبکه غیرتخصصی خبر

بخش‌های خبری هر رسانه جزئی جدانشدنی از هر رسانه‌ است، به طوری که هیچ رسانه‌ای بدون بخش‌های خبری نمی‌تواند به معنا و مفهوم درست رسانه نزدیک شود.

بر این اساس و با توجه به اهداف و رویکردی که برای هر شبکه رادیویی یا تلویزیونی تعیین شده، این شبکه‌ها در قالب بخش‌های خبری حوزه‌های مختلف و در بخش‌های ویژه به اطلاع‌رسانی می‌پردازند و گاهی اوقات نیز برنامه‌های همه حوزه‌های خبری (اعم از اجتماعی، سیاسی، علمی، فرهنگی، هنری و...) را پوشش می‌دهد.

در شبکه رادیویی گفت‌وگو، توجه به خبر و برنامه‌های خبری از این‌رو طراحی شده که سیاست چندصدایی را در اطلاع‌رسانی تامین کند.

برنامه‌هایی چون «45 دقیقه» به عنوان پیشانی جدول پخش برنامه‌های این شبکه مطرح است که به گفته دست‌اندرکارانش از نظر ارتباط با مخاطب اهمیت بالایی دارد.

همچنین برنامه‌ای با قالب مجله خبری ـ تحلیلی با عنوان «بدون خط‌خوردگی» که هر شب روی آنتن این شبکه می‌رود، موضوعات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی روز را مورد بررسی قرار می‌دهد.

آنچه مسلم است، اهمیت خبر در شبکه‌های مختلف صداوسیماست، به طوری که یک شبکه غیرتخصصی خبری مثل شبکه خبر را به‌طور ویژه وارد بحث اطلاع‌رسانی و پخش برنامه خبری می‌کند تا مخاطبان تخصصی‌اش از دنیای خبر دور نمانند. (جام جم - ضمیمه قاب کوچک)