روایتی زنانه از زندگی طلبگی

اطراف حرم پر است از روحانیونی که با عمامه‌های سفید و مشکی در تردد هستند؛ گاهی از درس و بحث به حرم آمده‌اند و گاهی هم حرم را نقطه امنی می‌بینند تا قدری از روزمرگی فاصله بگیرند.سریال مرهم انگار دوربین برداشته و روی زندگی چند نفر از همین روحانیون متمرکز شده تا برای اولین بار روایتی متفاوت از زندگی آنها را در قاب تلویزیون رقم بزند. 
ورودی صحن امام‌رضا(ع) و نزدیک پله‌هایی که به آینه‌کاری‌های حرم منتهی می‌شود، گروه تصویربرداری سریال رمضانی شبکه دو مشغول کار هستند. از همان دور می‌توان چهره محمدرضا آهنج، کارگردان نام‌آشنای تلویزیون را تشخیص داد که به همراه گروه کارگردانی در حال صحبت است. تصویربرداری قدری به وقفه افتاده و نزدیک گروه تصویربرداری که می‌شویم، مشخص می‌شود که وقفه به دلیل صداهایی است که از یک لودر ایجادشده که دست بر قضا گوشه‌ای از همان صحن و در فاصله چند متری از گروه تصویربرداری، مشغول بار زدن خاک اضافی از نقاط بازسازی‌شده حرم است. 
   
لوکیشن‌های پرتردد
قدری صحبت با مسئول لودر و متقاعد کردن او کافی است تا سر و صداها به یکباره محو شده و صحنه برای تصویربرداری آغاز شود. صدای آهنج دوباره در صحن می‌پیچد که «سه‌ دو یک» می‌گوید و ضبط را از سر می‌گیرد. چشم به دوربین می‌گذارد تا سکانس مربوط به نوروز را با حضور چند بازیگر زن بگیرد. چالش اینجاست که تنها ۱۵ دقیقه به اذان ظهر باقی است و گروه تصویربرداری باید در همین مدت اندک، سکانس داخل حرم را ضبط کنند تا دوباره ناچار نشوند یک روز کامل عوامل را آفیش کنند. کار در لوکیشن‌های پرتردد همیشه با چالش‌های این چنینی روبه‌روست. به‌خصوص این سریال که به گفته عوامل، ۲۲۰ لوکیشن متفاوت در داخل و خارج تهران و قم داشته و همین مساله، خستگی بیشتری را روی دوش عوامل گذاشته است. 
زائرانی که در حال ورود به حرم هستند، گاهی پابلندی می‌کنند و سرک می‌کشند تا چهره آشنایی در میان عوامل ببینند و با دیدن بازیگرهایی که می‌شناسند، دست به دوربین می‌شوند. ضبط سکانس در ایوان صحن تمام شده و وقت آن رسیده که در داخل حرم و سکانس چسبیده به ضریح هم ضبط شود. انگار که سرگل چالش‌های این بخش باشد. عوامل تصمیم می‌گیرند از خود زائران زن که داخل حرم هستند، کمک بگیرند تا مدیریت بخش زنانه بهتر صورت گیرد. چند نفر بیرون می‌ایستند و اجازه ورود فرد تازه را نمی‌دهند تا فرصتی فراهم شود که دوربین سریال مرهم بتواند سکانس ضریح را هم نهایی کند. 
   
وجه تمایز نرگس 
بالاخره قاب‌های مدنظر آهنج ضبط شده و فرصتی برای استراحت کوتاه فراهم می‌شود. مونا کرمی، بازیگر نقش نرگس در این سریال، در همین فاصله قدری از نقش خود می‌گوید و در گپ و گفتی که با جام‌جم دارد، روایتی کوتاه از نرگس را بیان می‌کند. کرمی پیش از این در کارهایی مثل ازسرنوشت و حوالی پاییز نقش‌آفرینی کرده بود و حالا در قامت همسر یک طلبه حضور دارد؛ نقش متفاوتی که فرصت این را برایش فراهم کرده که قلاب قصه را به‌راحتی در ذهن مخاطب بیندازد. مرهم را باید یک اثر خانوادگی و زنانه دانست که می‌تواند مخاطبان مختلف را به سمت خود بکشاند. 
مونا کرمی درباره کاراکتر خود در این سریال، به جام‌جم می‌گوید: من پیش از این در سریال‌های درام مختلفی کار کردم. شاید مخاطب ابتدا تصور کند که نرگس را در سریال‌های دیگر دیده اما نرگس برای من خیلی جدید بوده و درواقع یکی از متفاوت‌ترین کاراکترهایی است که تابه‌حال بازی کرده‌ام. جنس درام متفاوت و فضای کار به‌شدت زنانه است. به نظرم مخاطب را به جاهای عجیبی می‌برد و خیلی از لحظات با کاراکترهای مختلف می‌تواند همذات‌پنداری کند. این وجه‌تمایز مرهم با دیگر کارهاست. 
اما نکته مهم در مورد سریال مرهم، خرده‌روایت‌هاست. محمدرضا آهنج، استاد خرده‌روایت‌های باب میل مخاطب تلویزیون است و خوب می‌داند چطور مخاطب را در شب‌های متوالی با خود همراه کند. کرمی دراین‌خصوص می‌گوید: دقیقا همین‌طور است و آقای آهنج همیشه خرده‌روایت‌های مختلفی در قصه دارند. در قصه مرهم هم، آهنج استاد خرده‌روایت‌هاست. در اینجا هم به همین شکل است. هر کدام از کاراکترها یک قصه‌ای برای خود دارند که درنهایت نرگس یعنی شخصیت اصلی آنها را هدایت می‌کند. 
   
نرگس، هادی شخصیت‌ها می‌شود 
این بازیگر می‌گوید: نرگس نماد یک زن قدرتمند است که در عین زنانگی، در مواقع ضرورت، بخش‌های مردانه‌ای از او می‌بینیم که چقدر همه چیز را مدیریت می‌کند، گاهی در تنهایی خود می‌شکند اما اجازه نمی‌دهد کسی متوجه آن شود. این کاراکتر برای من، خیلی چندوجهی بود و امیدوارم توانسته باشم آن را به‌درستی ارائه کنم. نرگس همسر یک طلبه‌ است. طلبه‌ها هم اغلب در ماه مبارک رمضان به شهرهای مختلفی اعزام می‌شوند. سلمان همسر اوست که با وجود این‌که او را کمتر می‌بینیم اما متوجه می‌شویم که چطور قصه‌ها به او گره می‌خورد. بعد از رفتن سلمان، مدیریت شهرک در دست نرگس است که باوجود پزشک بودن، شهرک راهم باید مدیریت کند. در این شهرک، همسربسیاری از طلبه‌ها که به شهرهای مختلف اعزام شده‌اند، حضور دارند و حالا روایت‌های آنها را می‌بینیم که هرکدام با یک چالش روبه‌رو می‌شوند. نرگس تلاش می‌کند هادی این شخصیت‌ها باشد. 
آنچه کرمی روایت می‌کند، چیزی شبیه به فیلم سینمایی ویلایی‌هاست که حالا انگار با تنوع قصه و تفاوت در پرداخت آن، در قاب تلویزیون نشسته است. بازیگر نقش نرگس در این رابطه می‌گوید: تلاش کردم زنی را روایت کنم که در عین زن بودن، قوی است و برخلاف چیزی که ممکن است گفته شود که زنان گاهی در موضع ضعف قرار می‌گیرند، اما نرگس زنی قوی را به نمایش می‌گذارد. در حقیقت او نشان می‌دهد که یک زن چطور می‌تواند قدم‌های بزرگی بردارد و کارهای بزرگی انجام دهد. 
   
سیر و سفر در نقاط تاریخی 
اما نکته مهم در مورد کرمی، توجه به سنت‌های ایرانی است که با گشت و گذاری کوتاه در صفحه مجازی او، مشهود است. خودش درباره کار در شهرستان و گذر به نقاط تاریخی و قدیمی قم، می‌گوید: جذابیت کار در شهرهای مختلف برای من همیشه وجود داشته، چون ما با این لوکیشن‌ها سفر می‌کنیم و جاهای جدید را می‌بینیم. تجربه فیلمبرداری در حرم را خیلی سال قبل در حد کوتاه داشتم اما اینجا تجربه متفاوتی بود که من را در فضای توسل قرار داد و تجربه‌ای بود که بتوانم ببینم کجاها ادغام کاراکتر خودم با نقشی که ایفا می‌کنم، صورت می‌گیرد. البته در فضاهای تاریخی زیادی قرار گرفتم که واقعا فکر نمی‌کردم قم این‌قدر فضاهای تاریخی و قدیمی داشته باشد. همه اینها را در سریال فهمیدم و از بازی در لوکیشن‌های مختلف لذت بردم. 

جزئیاتی از مرهم 
نام محمدرضا آهنج با سریال‌هایی داستان یک شهر، راستش را بگو، عملیات ۱۲۵ و بسیاری دیگر از مجموعه‌هایی گره خورده که در همان چند شب اول پخش از تلویزیون، مخاطبان را با خود همراه کرده بودند. او حالا دست به یک ساختارشکنی زده و سراغ زندگی طلبه‌های جوان رفته تا روایتگرچالش‌های زندگی آنها باشد.این مجموعه به کارگردانی محمدرضا آهنج و تهیه‌کنندگی سید سجاد قافله‌باشی و پرویز امیری، داستان زندگی خاص زنان جوانی را روایت می‌کند که برای شروع زندگی به قم رفته‌اند. ماه رمضان فرصتی برای طلبه‌های جوان است تا به شهرهای مختلف بروند و تبلیغ انجام دهند. زنان این طلبه‌ها و روایت‌های‌شان، بحث اصلی سریال مرهم است که اززاویه نگاه ومسائل زنان، به زندگی طلبه‌های جوان نگاه می‌کند. از بازیگران این ملودرام رمضانی شبکه دو، می‌توان به نادر سلیمانی، صفا آقاجانی،نسیم ادبی، ویدا جوان،مونا کرمی،سپند امیرسلیمانی،کمند امیرسلیمانی، سیاوش چراغی‌پور، بهرام ابراهیمی، فرید سجادی‌حسینی، محمدصادق مقدسیان و ... اشاره کرد.