رسانه ملی پیشرو در آموزش سوادحقوقی
مجموعه «آقای قاضی» که تاکنون دو فصل آن از شبکه دو سیما پخش شده و به یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیون تبدیل شده است، به گفته رئیس رسانه‌ملی، توانسته میانگین ۱۰ ساله مخاطبان این شبکه را پشت‌سر بگذارد. با توجه به سطح بالای مخاطبان این مجموعه در گفت‌وگویی با دو کارشناس حقوقی، تأثیر تولیدات تصویری تلویزیون در افزایش سطح اطلاعات حقوقی و کاهش تعداد پرونده‌های قضایی را بررسی کرده‌ایم که در ادامه آمده است.
این کارشناسان معتقدند سریال‌های دادگاهی و حقوقی می‌توانند نقش مهمی در افزایش آگاهی عمومی مردم ایفا کنند. این برنامه‌ها با اصلاح تصورات نادرست درباره فرآیندهای دادگاهی و نمایش چهره واقعی قاضی‌ها به‌عنوان انسان‌هایی که مثل دیگران احساساتی دارند، می‌توانند به تغییر نگرش مردم نسبت به دادگاه‌ها کمک کنند.
جبران کاستی‌ها با ظرفیت رسانه‌ملی
محمد عنبری، معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان البرز، با بیان این‌که برای صحبت از تأثیر سریال‌هایی در ژانر دادگاهی و حقوقی لازم است تحقیقی آماری در این زمینه انجام شده و بازخوردهایی از مخاطبان و مردم جمع‌آوری شود، گفت: در مراودات روزمره و آنچه که در سطح جامعه دیده‌ام، پخش سریال‌هایی با تم دادگاهی توانسته تأثیر مثبتی بر افزایش سطح اطلاعات حقوقی مردم داشته باشد، هر چند که نیاز است تحقیقات آماری دراین خصوص انجام شود. باید دانست اطلاعات حقوقی به میزان قابل‌توجهی از طریق این تولیدات رسانهای منتقل می‌شود. در حوزه رسانه، همان‌طور که مقام معظم رهبری و ریاست قوه قضاییه اشاره کرده‌اند، چهره رسانهای قوه قضاییه ضعیف بوده و ما در نشان دادن اقدامات و دستاوردهای قضایی و همچنین افزایش آگاهی حقوقی مردم، عملکرد مناسبی نداشته‌ایم.خوشبختانه صداوسیمادراین زمینه به‌خوبی عمل کرده وسریال‌هایی مانند«بازپرس» که به پرونده‌های خاص اقتصادی و چالش‌های قضایی می‌پردازد و همچنین آقای قاضی که موضوعات حقوقی ــ کیفری را بررسی می‌کند، می‌تواند تأثیرگذار باشد. البته باید توجه داشت که این سریال‌ها نیاز به تکمیل و بهبود دارند، زیرا فرآیندهای حقوقی به‌طور کامل و دقیق نمایش داده نمی‌شود. با این حال از نظر اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به مردم، به نظر من نمره خوبی کسب کرده‌اند.
ضرورت ارتقای آگاهی حقوقی در تولیدات تلویزیونی
عنبری رویه تولیدات آثار تلویزیونی را موفقیت‌آمیز قلمداد کرد و ادامه داد: خدا را شکر می‌کنم که تولید سریال‌های این چند سال اخیر، توانسته تا حدی نقاط ضعف موجود را پوشش دهد. به‌عنوان مثال، شبکه آموزش برنامه‌هایی داشت که در آنها مهمانانی از حوزه‌های مختلف حقوقی دعوت می‌شدند یا در برنامه صبح‌به‌خیر ایران یا برنامه‌های استانی همکارانی در حد آیتم‌های کوتاه حضور پیدا می‌کردند. خودم چندبار به‌عنوان مهمان در شبکه صداوسیمای البرز حضور داشتم و در مورد مقررات «چک» توضیحاتی ارائه دادم. در این برنامه‌ها بر اهمیت اطلاع‌رسانی حقوقی تأکید کردم، زیرا این موضوع بسیار مؤثر است. متأسفانه در پرونده‌هایی که ما در خط مقدم آنها هستیم، عدم اطلاع‌رسانی حقوقی و پایین بودن سطح سواد حقوقی مردم کاملا مشهود است، به‌طوری‌که قانونگذار به سمت الزام حضور وکیل در طرح دعاوی رفته و نشان‌دهنده این است که مردم اطلاعات حقوقی دقیقی ندارند.این کارشناس حقوق اضافه کرد: بسیاری از افراد وقتی دادخواست تنظیم می‌کنند، هزینه دادرسی بالایی پرداخت می‌کنند اما متأسفانه این دادخواست‌ها اغلب دارای ایرادات شکلی هستند. این مسائل ناشی از این است که سطح اطلاعات حقوقی مردم به‌طور کامل کافی نیست. از سوی دیگر، بسیاری از افراد تمایلی به استفاده از خدمات وکیل دادگستری ندارند، زیرا هزینه‌های وکالت ممکن است فراتر از توان مالی آنها باشد. در این شرایط باید تلاش کنیم تا این ضعف‌ها را پوشش دهیم. برای افرادی که نمی‌توانند به‌هیچ‌وجه وکیل بگیرند یا وکیلی که بگیرند نتواند در پرونده‌اش مؤثر باشد، باید به سراغ راهکارهای دیگری برویم.
توسعه روش‌های نوین اطلاع‌رسانی حقوقی
وی توضیح داد: در مواردی که گفته شد لازم است به سراغ مبادی دیگر اطلاع‌رسانی رفت. به‌طور مثال صداوسیما از طریق تولید آثار یا آموزش‌و‌پرورش و دانشگاه‌ها با در‌نظر گرفتن واحدهایی در زمینه حقوق کیفری و حقوق مدنی اقدام کنند. جای کار روی این موارد بسیار خالی است. صداوسیما با امکاناتی که دارد و طراحی سناریوهای جذاب در قالب فیلم و سریال، می‌تواند تأثیر زیادی بر آگاهی حقوقی مردم بگذارد. اگر این برنامه‌ها به‌خوبی طراحی شوند و مخاطب را جذب کنند، می‌توانند به حافظه بلندمدت افراد نفوذ کرده و در خاطرشان بماند. خوشبختانه صداوسیما تا حدودی در این زمینه موفق بوده و توانسته چهره رسانهای و آموزش حقوقی و قوه قضایی را تا حدی پوشش دهد. اما هنوز جای کار دارد و کمبودهایی وجود دارد که امیدوارم دست‌اندرکاران صداوسیما بتوانند این خلأها را جبران کنند.عنبری میزان اثرگذاری آثار تصویری را وابسته به دیدگاه و خلاقیت تهیه‌کننده، کارگردان و نویسنده دانست و عنوان کرد: اگر بخواهیم این موضوع را در قالب سریال یا فیلم پیش ببریم، باید به‌گونه‌ای جذاب و آموزنده باشد اما اگر بخواهیم این اطلاعات را از طریق کلاس‌های آموزشی و کارگاه‌ها ارائه دهیم، این نیز یک رویکرد متفاوت است.
کلیپ‌های کوتاه برای افزایش آگاهی حقوقی
وی با توضیح این‌که این محتوا می‌تواند به‌صورت کلیپ‌های کوتاه نیز تهیه شود، ادامه داد: این نوع محتوا، حتی اگر فقط ۳۰ ثانیه باشد، می‌تواند تأثیر زیادی داشته باشد و بازخورد آموزشی بالایی را به همراه داشته باشد، بنابراین استفاده از این روش‌ها می‌تواند به افزایش آگاهی حقوقی مردم کمک کند و اثرگذاری مثبتی داشته باشد. همین کلیپ‌های کوتاه، دنیایی از اطلاعات حقوقی است. در بحث آموزشی و کارگاهی نیز نیاز به یک مجری و زمان مشخصی دارد تا یک متخصص در آن حوزه توضیحات لازم را ارائه دهد. در حال حاضر ما با قوانین جدید‌التصویبی مواجه هستیم که بسیاری از افراد از آنها بی‌خبرند. یکی از اصول مهم در حقوق این است که جهل به قانون نمی‌تواند موجب رفع مسئولیت شود. به‌عبارت دیگر زمانی که قانونی تصویب می‌شود، ۱۵ روز بعد از انتشار در روزنامه رسمی، همه افراد حتی کسانی که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند باید از آن مطلع باشند و نمی‌توانند ادعای جهل کنند. به‌عنوان مثال قانون معاملات ثبت اموال غیرمنقول موضوع مهمی است که در حوزه نقل‌و‌انتقالات املاک اهمیت زیادی دارد. اگر سندی با نوع خاصی (مانند سند سبز یا زرد) صادر شود، دیگر هیچ معامله عادی (مانند قولنامه) نسبت به آن سند پذیرفته نمی‌شود و اگر دعوایی هم نسبت به آن مطرح شود، به‌طور قطع رد خواهد شد. این موضوع تبعات خاصی دارد و متأسفانه قضاوت عرفی ممکن است در اینجا دخالت کند. قضاوت عرفی به این معناست که ممکن است قضات تحت تأثیر قرار بگیرند یا نفوذی در کارشان وجود داشته باشد.عنبری اضافه کرد: اگر کسی بخواهد این موضوع را روشن کند که براساس قانون حقش را نمی‌تواند بگیرد، باید بداند این موضوع هیچ ارتباطی به نفوذ یا تحت تأثیر قرار گرفتن ندارد. این برچسب‌ها نادرست است و ریشه در عدم‌آگاهی دارد. اگر افراد اطلاعات حقوقی و قانونی کافی داشته باشند، دیگر انتظار نداریم آنها درک عمیق‌تری از مسائل حقوقی داشته باشند، بلکه حداقل باید اطلاعات پایه‌ای را در این زمینه کسب کنند. به‌عنوان مثال، مفاهیمی مانند دادخواست، شکایت، تفاوت‌های بین آنها، دادیار، پاسپورت، دادگاه حقوقی، دادگاه کیفری و دادگاه نظامی از‌جمله موضوعات مهمی است که بسیاری از افراد از آنها بی‌خبرند و نمی‌دانند از کجا باید شروع کنند؛ در حالی‌که از طریق سریال‌ها و فیلم‌ها با توجه به جذابیت داستانی می‌توان این موارد را به‌طور غیرمستقیم آموزش داد.
لزوم اطلاع‌رسانی جامع حقوقی
این کارشناس حقوق با برشمردن عواقب عدم اطلاع‌رسانی، افزود: حتی نهادهای متولی حقوقی مانند کانون‌های وکلا و مراکز مشاوره نیز این اطلاعات را به‌طور کامل و با اشتیاق به مردم ارائه نمی‌دهند؛ در نتیجه، بار اصلی بر دوش قوه قضاییه می‌افتد و ورود پرونده‌ها افزایش می‌یابد که منجر به اطاله‌دادرسی و کاهش کیفیت آرا می‌شود. این موضوع نشان‌دهنده یک زنجیره است که به جاهای دیگر مرتبط می‌شود و نیاز به آموزش و اطلاع‌رسانی دقیق همه‌جانبه در این زمینه بسیار احساس می‌شود که همگی نیازمند توجه و کار جدی هستند. در اینجا به‌هیچ‌وجه فضا و زمان کافی نیست که بخواهیم به این موضوعات بپردازیم و درباره آنها صحبت کنیم. حرف‌ها و نکات زیادی وجود دارد که باید مطرح شود.وی در پایان تکمیل کرد: متأسفانه بسیاری از افراد حتی با مسائل ابتدایی و بدیهی حقوقی آشنا نیستند. به‌عنوان مثال فردی ممکن است بگوید دامادش به خانه نمی‌آید، در حالی‌که این موضوع بیشتر یک مسأله اخلاقی است تا حقوقی. در اینجا می‌توان به او پیشنهاد داد که داماد رادعوت کند و به او بگوید که حداقل به احترام همسرش یک شب به خانه بیاید. این مسائل به نوعی به روابط انسانی و اخلاقی مربوط می‌شود و نمی‌توان به‌سادگی آنها را به مسائل حقوقی تقلیل داد. بسیار مهم است که افراد نسبت به حقوق خود آگاهی داشته باشند وبدانند چه اقداماتی باید انجام دهند. آنها باید با ادله و حفظ آنها آشنا شوند و بدانند چگونه می‌توانند به حقوق خود برسند. اگر دلیلی وجود نداشته باشد،باید بدانند چه اقداماتی می‌توانند انجام دهند. بنابراین این موضوعات باید در قالب سریال‌ها، فیلم‌ها و کارگاه‌های تخصصی مورد توجه قرار گیرد و به‌طور جدی روی آنها کار شود.
کاهش ترس از دادگاه‌ها
فاطمه علی‌قاضی، دانش‌پژوه دکتری جزا و جرم‌شناسی درباره تأثیر تولیدات تلویزیونی در آگاهی‌بخشی عمومی گفت: معتقدم که چنین برنامه‌هایی در صداوسیما بسیار ضروری است،زیرا مردم به‌طورکلی اطلاعات کمی درباره حقوق خود دارند.متأسفانه بسیاری از افراد، جاهل به قانون هستند. ازچندجهت تهیه و تولید آثارتلویزیونی درژانردادگاهی وحقوقی کارساز است.مردم ازطریق این تولیدات شناخت بهتری از فضای عمومی دادگاه‌ها داشته باشند و بدانند حضور دردادگاه الزاما شرایط ناگواری را برای افراد رقم نخواهد زد. مردم متوجه خواهند شد قاضی هم یکی از مردم این جامعه و مثل خودشان است. او نیز احساسات دارد و در موقعیت‌ها ممکن است براساس احساساتش با افراد تعامل داشته باشد. در بحث جهالت نسبت به قانونی که گفته شد، به‌عنوان مثال در مورد جرایمی مانند توهین، مردم فکر می‌کنند که این موارد قابل پیگیری نیست اما این سریال‌ها می‌توانند نشان دهند که جرایمی که به شخصیت معنوی افراد آسیب می‌زند نیز قابل‌پیگیری است. این موضوع می‌تواند به مردم کمک کند تا بفهمند که دادگاه‌ها آن‌قدر که تصور می‌کنند ترسناک نیست.وی با اشاره به باورهای عمومی درباره رجوع به دادگاه ادامه داد: این برنامه‌ها می‌توانند چهره واقعی‌تری از دادگاه‌ها را به نمایش بگذارند و به مردم نشان دهند که دستگاه قضایی می‌تواند به‌عنوان مرجعی برای حل‌وفصل اختلافات عمل کند. متأسفانه در برخی جوامع، بسیاری از افراد تصور می‌کنند که اگر به دادگاه بروند، در حال جنگ با دیگران هستند، در حالی‌که ممکن است هدف آنها رسیدن به صلح با کمترین آسیب و تنش باشد. این سریال‌ها می‌تواند به تغییر این نگرش کمک کند و نشان دهد که در واقع بسیاری از افرادی که به دادگاه می‌روند، به‌دنبال حل مشکلات خود هستند و نه فقط دعوا. در نهایت این سریال‌ها می‌تواند به مخاطبان یادآوری کند که هدف اصلی آنها از مراجعه به دادگاه، رسیدن به توافق و صلح است و این موضوع می‌تواند با تنش کمتر و در فضایی دوستانه‌تر محقق شود.
جبران کاستی‌ها با ظرفیت رسانه‌ملی
محمد عنبری، معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان البرز، با بیان این‌که برای صحبت از تأثیر سریال‌هایی در ژانر دادگاهی و حقوقی لازم است تحقیقی آماری در این زمینه انجام شده و بازخوردهایی از مخاطبان و مردم جمع‌آوری شود، گفت: در مراودات روزمره و آنچه که در سطح جامعه دیده‌ام، پخش سریال‌هایی با تم دادگاهی توانسته تأثیر مثبتی بر افزایش سطح اطلاعات حقوقی مردم داشته باشد، هر چند که نیاز است تحقیقات آماری دراین خصوص انجام شود. باید دانست اطلاعات حقوقی به میزان قابل‌توجهی از طریق این تولیدات رسانهای منتقل می‌شود. در حوزه رسانه، همان‌طور که مقام معظم رهبری و ریاست قوه قضاییه اشاره کرده‌اند، چهره رسانهای قوه قضاییه ضعیف بوده و ما در نشان دادن اقدامات و دستاوردهای قضایی و همچنین افزایش آگاهی حقوقی مردم، عملکرد مناسبی نداشته‌ایم.خوشبختانه صداوسیمادراین زمینه به‌خوبی عمل کرده وسریال‌هایی مانند«بازپرس» که به پرونده‌های خاص اقتصادی و چالش‌های قضایی می‌پردازد و همچنین آقای قاضی که موضوعات حقوقی ــ کیفری را بررسی می‌کند، می‌تواند تأثیرگذار باشد. البته باید توجه داشت که این سریال‌ها نیاز به تکمیل و بهبود دارند، زیرا فرآیندهای حقوقی به‌طور کامل و دقیق نمایش داده نمی‌شود. با این حال از نظر اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به مردم، به نظر من نمره خوبی کسب کرده‌اند.
ضرورت ارتقای آگاهی حقوقی در تولیدات تلویزیونی
عنبری رویه تولیدات آثار تلویزیونی را موفقیت‌آمیز قلمداد کرد و ادامه داد: خدا را شکر می‌کنم که تولید سریال‌های این چند سال اخیر، توانسته تا حدی نقاط ضعف موجود را پوشش دهد. به‌عنوان مثال، شبکه آموزش برنامه‌هایی داشت که در آنها مهمانانی از حوزه‌های مختلف حقوقی دعوت می‌شدند یا در برنامه صبح‌به‌خیر ایران یا برنامه‌های استانی همکارانی در حد آیتم‌های کوتاه حضور پیدا می‌کردند. خودم چندبار به‌عنوان مهمان در شبکه صداوسیمای البرز حضور داشتم و در مورد مقررات «چک» توضیحاتی ارائه دادم. در این برنامه‌ها بر اهمیت اطلاع‌رسانی حقوقی تأکید کردم، زیرا این موضوع بسیار مؤثر است. متأسفانه در پرونده‌هایی که ما در خط مقدم آنها هستیم، عدم اطلاع‌رسانی حقوقی و پایین بودن سطح سواد حقوقی مردم کاملا مشهود است، به‌طوری‌که قانونگذار به سمت الزام حضور وکیل در طرح دعاوی رفته و نشان‌دهنده این است که مردم اطلاعات حقوقی دقیقی ندارند.این کارشناس حقوق اضافه کرد: بسیاری از افراد وقتی دادخواست تنظیم می‌کنند، هزینه دادرسی بالایی پرداخت می‌کنند اما متأسفانه این دادخواست‌ها اغلب دارای ایرادات شکلی هستند. این مسائل ناشی از این است که سطح اطلاعات حقوقی مردم به‌طور کامل کافی نیست. از سوی دیگر، بسیاری از افراد تمایلی به استفاده از خدمات وکیل دادگستری ندارند، زیرا هزینه‌های وکالت ممکن است فراتر از توان مالی آنها باشد. در این شرایط باید تلاش کنیم تا این ضعف‌ها را پوشش دهیم. برای افرادی که نمی‌توانند به‌هیچ‌وجه وکیل بگیرند یا وکیلی که بگیرند نتواند در پرونده‌اش مؤثر باشد، باید به سراغ راهکارهای دیگری برویم.
توسعه روش‌های نوین اطلاع‌رسانی حقوقی
وی توضیح داد: در مواردی که گفته شد لازم است به سراغ مبادی دیگر اطلاع‌رسانی رفت. به‌طور مثال صداوسیما از طریق تولید آثار یا آموزش‌و‌پرورش و دانشگاه‌ها با در‌نظر گرفتن واحدهایی در زمینه حقوق کیفری و حقوق مدنی اقدام کنند. جای کار روی این موارد بسیار خالی است. صداوسیما با امکاناتی که دارد و طراحی سناریوهای جذاب در قالب فیلم و سریال، می‌تواند تأثیر زیادی بر آگاهی حقوقی مردم بگذارد. اگر این برنامه‌ها به‌خوبی طراحی شوند و مخاطب را جذب کنند، می‌توانند به حافظه بلندمدت افراد نفوذ کرده و در خاطرشان بماند. خوشبختانه صداوسیما تا حدودی در این زمینه موفق بوده و توانسته چهره رسانهای و آموزش حقوقی و قوه قضایی را تا حدی پوشش دهد. اما هنوز جای کار دارد و کمبودهایی وجود دارد که امیدوارم دست‌اندرکاران صداوسیما بتوانند این خلأها را جبران کنند.عنبری میزان اثرگذاری آثار تصویری را وابسته به دیدگاه و خلاقیت تهیه‌کننده، کارگردان و نویسنده دانست و عنوان کرد: اگر بخواهیم این موضوع را در قالب سریال یا فیلم پیش ببریم، باید به‌گونه‌ای جذاب و آموزنده باشد اما اگر بخواهیم این اطلاعات را از طریق کلاس‌های آموزشی و کارگاه‌ها ارائه دهیم، این نیز یک رویکرد متفاوت است.
کلیپ‌های کوتاه برای افزایش آگاهی حقوقی
وی با توضیح این‌که این محتوا می‌تواند به‌صورت کلیپ‌های کوتاه نیز تهیه شود، ادامه داد: این نوع محتوا، حتی اگر فقط ۳۰ ثانیه باشد، می‌تواند تأثیر زیادی داشته باشد و بازخورد آموزشی بالایی را به همراه داشته باشد، بنابراین استفاده از این روش‌ها می‌تواند به افزایش آگاهی حقوقی مردم کمک کند و اثرگذاری مثبتی داشته باشد. همین کلیپ‌های کوتاه، دنیایی از اطلاعات حقوقی است. در بحث آموزشی و کارگاهی نیز نیاز به یک مجری و زمان مشخصی دارد تا یک متخصص در آن حوزه توضیحات لازم را ارائه دهد. در حال حاضر ما با قوانین جدید‌التصویبی مواجه هستیم که بسیاری از افراد از آنها بی‌خبرند. یکی از اصول مهم در حقوق این است که جهل به قانون نمی‌تواند موجب رفع مسئولیت شود. به‌عبارت دیگر زمانی که قانونی تصویب می‌شود، ۱۵ روز بعد از انتشار در روزنامه رسمی، همه افراد حتی کسانی که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند باید از آن مطلع باشند و نمی‌توانند ادعای جهل کنند. به‌عنوان مثال قانون معاملات ثبت اموال غیرمنقول موضوع مهمی است که در حوزه نقل‌و‌انتقالات املاک اهمیت زیادی دارد. اگر سندی با نوع خاصی (مانند سند سبز یا زرد) صادر شود، دیگر هیچ معامله عادی (مانند قولنامه) نسبت به آن سند پذیرفته نمی‌شود و اگر دعوایی هم نسبت به آن مطرح شود، به‌طور قطع رد خواهد شد. این موضوع تبعات خاصی دارد و متأسفانه قضاوت عرفی ممکن است در اینجا دخالت کند. قضاوت عرفی به این معناست که ممکن است قضات تحت تأثیر قرار بگیرند یا نفوذی در کارشان وجود داشته باشد.عنبری اضافه کرد: اگر کسی بخواهد این موضوع را روشن کند که براساس قانون حقش را نمی‌تواند بگیرد، باید بداند این موضوع هیچ ارتباطی به نفوذ یا تحت تأثیر قرار گرفتن ندارد. این برچسب‌ها نادرست است و ریشه در عدم‌آگاهی دارد. اگر افراد اطلاعات حقوقی و قانونی کافی داشته باشند، دیگر انتظار نداریم آنها درک عمیق‌تری از مسائل حقوقی داشته باشند، بلکه حداقل باید اطلاعات پایه‌ای را در این زمینه کسب کنند. به‌عنوان مثال، مفاهیمی مانند دادخواست، شکایت، تفاوت‌های بین آنها، دادیار، پاسپورت، دادگاه حقوقی، دادگاه کیفری و دادگاه نظامی از‌جمله موضوعات مهمی است که بسیاری از افراد از آنها بی‌خبرند و نمی‌دانند از کجا باید شروع کنند؛ در حالی‌که از طریق سریال‌ها و فیلم‌ها با توجه به جذابیت داستانی می‌توان این موارد را به‌طور غیرمستقیم آموزش داد.
لزوم اطلاع‌رسانی جامع حقوقی
این کارشناس حقوق با برشمردن عواقب عدم اطلاع‌رسانی، افزود: حتی نهادهای متولی حقوقی مانند کانون‌های وکلا و مراکز مشاوره نیز این اطلاعات را به‌طور کامل و با اشتیاق به مردم ارائه نمی‌دهند؛ در نتیجه، بار اصلی بر دوش قوه قضاییه می‌افتد و ورود پرونده‌ها افزایش می‌یابد که منجر به اطاله‌دادرسی و کاهش کیفیت آرا می‌شود. این موضوع نشان‌دهنده یک زنجیره است که به جاهای دیگر مرتبط می‌شود و نیاز به آموزش و اطلاع‌رسانی دقیق همه‌جانبه در این زمینه بسیار احساس می‌شود که همگی نیازمند توجه و کار جدی هستند. در اینجا به‌هیچ‌وجه فضا و زمان کافی نیست که بخواهیم به این موضوعات بپردازیم و درباره آنها صحبت کنیم. حرف‌ها و نکات زیادی وجود دارد که باید مطرح شود.وی در پایان تکمیل کرد: متأسفانه بسیاری از افراد حتی با مسائل ابتدایی و بدیهی حقوقی آشنا نیستند. به‌عنوان مثال فردی ممکن است بگوید دامادش به خانه نمی‌آید، در حالی‌که این موضوع بیشتر یک مسأله اخلاقی است تا حقوقی. در اینجا می‌توان به او پیشنهاد داد که داماد رادعوت کند و به او بگوید که حداقل به احترام همسرش یک شب به خانه بیاید. این مسائل به نوعی به روابط انسانی و اخلاقی مربوط می‌شود و نمی‌توان به‌سادگی آنها را به مسائل حقوقی تقلیل داد. بسیار مهم است که افراد نسبت به حقوق خود آگاهی داشته باشند وبدانند چه اقداماتی باید انجام دهند. آنها باید با ادله و حفظ آنها آشنا شوند و بدانند چگونه می‌توانند به حقوق خود برسند. اگر دلیلی وجود نداشته باشد،باید بدانند چه اقداماتی می‌توانند انجام دهند. بنابراین این موضوعات باید در قالب سریال‌ها، فیلم‌ها و کارگاه‌های تخصصی مورد توجه قرار گیرد و به‌طور جدی روی آنها کار شود.
کاهش ترس از دادگاه‌ها
فاطمه علی‌قاضی، دانش‌پژوه دکتری جزا و جرم‌شناسی درباره تأثیر تولیدات تلویزیونی در آگاهی‌بخشی عمومی گفت: معتقدم که چنین برنامه‌هایی در صداوسیما بسیار ضروری است،زیرا مردم به‌طورکلی اطلاعات کمی درباره حقوق خود دارند.متأسفانه بسیاری از افراد، جاهل به قانون هستند. ازچندجهت تهیه و تولید آثارتلویزیونی درژانردادگاهی وحقوقی کارساز است.مردم ازطریق این تولیدات شناخت بهتری از فضای عمومی دادگاه‌ها داشته باشند و بدانند حضور دردادگاه الزاما شرایط ناگواری را برای افراد رقم نخواهد زد. مردم متوجه خواهند شد قاضی هم یکی از مردم این جامعه و مثل خودشان است. او نیز احساسات دارد و در موقعیت‌ها ممکن است براساس احساساتش با افراد تعامل داشته باشد. در بحث جهالت نسبت به قانونی که گفته شد، به‌عنوان مثال در مورد جرایمی مانند توهین، مردم فکر می‌کنند که این موارد قابل پیگیری نیست اما این سریال‌ها می‌توانند نشان دهند که جرایمی که به شخصیت معنوی افراد آسیب می‌زند نیز قابل‌پیگیری است. این موضوع می‌تواند به مردم کمک کند تا بفهمند که دادگاه‌ها آن‌قدر که تصور می‌کنند ترسناک نیست.وی با اشاره به باورهای عمومی درباره رجوع به دادگاه ادامه داد: این برنامه‌ها می‌توانند چهره واقعی‌تری از دادگاه‌ها را به نمایش بگذارند و به مردم نشان دهند که دستگاه قضایی می‌تواند به‌عنوان مرجعی برای حل‌وفصل اختلافات عمل کند. متأسفانه در برخی جوامع، بسیاری از افراد تصور می‌کنند که اگر به دادگاه بروند، در حال جنگ با دیگران هستند، در حالی‌که ممکن است هدف آنها رسیدن به صلح با کمترین آسیب و تنش باشد. این سریال‌ها می‌تواند به تغییر این نگرش کمک کند و نشان دهد که در واقع بسیاری از افرادی که به دادگاه می‌روند، به‌دنبال حل مشکلات خود هستند و نه فقط دعوا. در نهایت این سریال‌ها می‌تواند به مخاطبان یادآوری کند که هدف اصلی آنها از مراجعه به دادگاه، رسیدن به توافق و صلح است و این موضوع می‌تواند با تنش کمتر و در فضایی دوستانه‌تر محقق شود.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
غزه و تغییر موازنه قدرت
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
سایه روشن مذاکرات
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
ابعاد مهم سفر رئیس‌جمهور به روسیه
سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفتگو با جام جم آنلاین هشدار داد
کمبود دارو به ۹۰۰ قلم خواهد رسید | واقعیت‌ها را باید به مردم گفت
گفت و گو
روایتی از انقلاب اسلامی در گفت‌و‌گو با قاسم تبریزی، استاد تاریخ معاصر