یک گل، 10 گل، صدها گل

این کار هم صرفا یک سرگرمی برایشان حساب نمی‌شود بلکه لذتبخش‌تر از خرید است. آنها دوست دارند عشق و علاقه‌شان را با دیگران تقسیم کنند و شعارشان این است چرا یک نفر بیشتر را دوستدار گل و گیاه نکنیم؟ و چه تبلیغی بهتر از ارائه دسترنج خودشان. اما در مرحله بعدی بهتر است راه و روش این کار را هم به افراد تازه‌کار آموزش دهند تا در این مسیر بمانند و علاقه‌مندی‌شان دوچندان شود.

این گزارش را بخوانید تا هم با چهار روش رایج برای تکثیر گیاهان آشنا شوید و هم بدانید اگر شما هم می‌خواهید گیاهی را پرورش دهید و با تکثیر کردنش آن را با دیگران به اشتراک بگذارید چه باید بکنید.

روش‌های تکثیر

روش اول را که همه می‌شناسید. بسته به نوع بذر باید آن را در خاک کاشت و مراقبت کرد تا سبز شود. پس برویم سراغ روش دوم و انواع آن. انواع روش‌های تکثیر رویشی شامل: قلمه‌زدن، پیوند زدن، تکثیر با اندام‌های زیر زمینی مثل پیاز، پیاز توپر یا کورم، ساقه زیر زمینی، ساقه غده‌ای، ریشه غده‌ای، تقسیم بوته، خوابانیدن و ساقه‌های رونده. در ادامه می‌خواهیم از زاویه دیگری به انواع این روش‌ها بپردازیم.

روش اول: تکثیر گیاهان در آب

اولین سؤالی که پیش می‌آید این است اصلا چرا کشت در آب؟ و دومین سؤال هم این‌که مزایای این روش نسبت به کشت در خاک چیست؟

ساده‌ترین روش تکثیر گیاه است. تمام کاری که شما باید انجام دهید قلمه‌گرفتن از گیاهی است که دست‌کم یک گره داشته باشد. گیاهانی که به‌خوبی به تکثیر در آب جواب می‌دهند پتوس، فیلودندرون و برگ‌انجیری هستند.

اگر عاشق گل و گیاه هستید ولی فضای کوچک خانه‌تان همیشه مانع این کار بوده، این روش راه را برای عملی کردن علاقه‌تان هموار می‌کند.

هم جای کمی اشغال می‌کند و هم انتقال و حمل‌ونقل گلدان‌ها به دلیل سبکی‌شان خیلی راحت است.
برای کسانی که از تعویض خاک و اندازه گلدان می‌ترسند این روش راه دور زدن این ترس است.

با این کار دیگر نیاز به سختی‌های تشخیص زمان مناسب آبیاری نیست.

اگر در هنگام سفر مدام نگران آبیاری گلدان‌هایتان هستید با این روش آسودگی بیشتری در موردشان خواهید داشت. حتی می‌توانید قبل از سفر ظرف‌شان را بزرگ‌تر کنید تا آب کافی در اختیارشان باشد.

پرورش گل و گیاه در آب این حسن را دارد که رشد ریشه‌های گیاه و روند رویشی آن را هر روز از نزدیک ببینید. این جذابیت را نباید نادیده گرفت به‌ویژه برای کودکان.

با این کار شما ترکیبی از گل گلدانی و گل شاخه‌بریده را همزمان دارید.

اگر به ترکیب رنگ‌ها در گلکاری علاقه‌مندید می‌توانید آن را در این روش هم پیاده کنید. مثلا در یک شیشه نسبتا بزرگ چند گیاه متفاوت قرار دهید که رنگ‌هایشان دامنه‌ای از سبز روشن تا سبز تیره است یا داشتن مخلوطی از سبز و بنفش.

کم‌هزینه‌تر بودن این کار به دلیل حذف خرید گلدان و خاک.

چگونه انجامش دهیم: با استفاده از یک قیچی یا چاقوی تیز و تمیز بخش مورد نظر را ببرید. حواس‌تان باشد این بخش حتما باید دارای یک گره باشد. بعد آن را در آب بگذارید. چند هفته طول می‌کشد تا ریشه بدهد. وقتی ریشه‌ها اندازه‌شان به چهار- پنج سانتی‌متر رسید، می‌توانید آنها را به خاک منتقل کنید.
مرحله بعد از انتقال مرحله حساسی است. چند هفته اول خاک را مرطوب نگه دارید چون گیاه شما هنوز عادت زندگی در آب را دارد. به نظر ما این روش بهترین است چون به کمترین تلاش و مهارت نیاز دارد و با کمی مراقبت و حوصله، می‌توان گیاه جدیدی را تولید کرد.

روش دوم: تکثیر ساقه‌های رونده

شما می‌توانید از این روش برای تکثیر و تقسیم انواع زیادی از گیاهان استفاده کنید.

ساقه‌ های رونده: روند رشد توت‌فرنگی را دیده‌اید؟ ساقه‌های آن در سطح باغچه یا گلدان می‌خزند و از گره‌های روی هر بند، گیاه جدیدی رشد می‌کند که می‌توان آن‌را به‌صورت مستقل کشت کرد. گل ساکسی‌فراژ هم مثل توت‌فرنگی یک گیاه رونده است که ساقه‌های نازکش در سطح خاک ریشه می‌دواند. این ساقه‌های رونده استولون نام دارند.

خوابانیدن: یک روش ساده و نسبتا کم‌هزینه برای گیاهان خاصی است. نوک ساقه گیاهی را که در حال رشد است درون خاک پای خودش فرو می‌کنند و دوباره مقداری خاک روی آن می‌ریزند تا کم‌کم ریشه بزند و تبدیل به یک گیاه جدید شود.

بعد می‌توان آن را قطع و در محل جدید که باغچه یا گلدان است، کشت کرد. پیچ امین‌الدوله یا همان یاس، هلکسین، یاس زرد، پاپیتال، دراسنا، ساکسی فراگا، فیکوس، بنجامین، کروتون و پیچ مومی به این روش قابل تکثیرند.

یکی دیگر از محبوب‌ترین گیاهان برای تکثیر با این روش گل پول چینی است. قلمه‌زدن و تکثیرش راحت است چون خودش گیاهچه‌هایی را روی خاک گلدانش تولید می‌کند.

برای انجام این کار باید دو مرحله را پشت سر گذاشت؛ مرحله اول این‌که در اوایل بهار از ساقه آن قلمه بگیرید و در آب ریشه‌دار کنید. وقتی ریشه‌ها به اندازه حدود چهار سانتی‌متر رسید آنها را در یک گلدان بکارید و آبش دهید.

مرحله دوم این‌که می‌توانید با یک چاقوی تمیز گیاهان جدید را از گیاه مادر جدا کنید و به‌طور جداگانه در یک خاک نمدار بکارید. بعد از کاشت هم خاک را همیشه نمدار نگه دارید تا وقتی که برگ‌های جدید آن سبز‌شوند.

روش سوم: تکثیر با برگ

شما می‌توانید از این روش برای تکثیر انواع زیادی از گیاهان استفاده کنید. یک روش ساده و راحت که شاید همه‌تان یک بار آن را تجربه کرده باشید. این روش در واقع یک نوع قلمه‌زدن است.

در روش قلمه برگ قسمتی از سطح برگ به تنهایی یا به همراه دمبرگ کشت می‌شود. بعضی از انواع بگونیا، سانسوریا، پپرومیا یا برگ قاشقی و بنفشه آفریقایی با این روش زیاد می‌شوند.

قلمه برگ هم در آب ممکن است و هم در خاک؛ مثلا در برش برگ پپرومیا برای تکثیر شما می‌توانید یک تکه از برگ گیاه سانسوریا را ببرید و در آب بگذارید تا ریشه دهد. همچنین می‌توانید یک برگ از گیاه پپرومیا را در خاک مرطوب یا خزه بکارید. بعد از مدتی می‌بینید که برگ‌های ریز شروع به رشد می‌کند اما تا دیدن این مرحله باید صبور باشید.

نکته: همه گیاهان با این روش قابل تکثیر نیستند. پس لازم است قبل از انجام این کار حتما یک جست‌وجو انجام دهید و بی‌خود گیاه را قلمه نزنید.

روش چهارم: تکثیر ساکولنت‌ها

ساکولنت‌ها همین گیاهان گوشتی و آبداری هستند که در اطراف ما به فراوانی دیده می‌شوند و به‌راحتی قابل تکثیرند اما چگونه می‌توان این کار را انجام داد. در ادامه هفت نکته را که باید در روند تکثیر رعایت کنید تو‌ضیح داده‌ایم.

برای تکثیر ساکولنت‌ها مستقیم آنها را در خاک نکارید.

قسمتی از انتهای برگ یا بچه‌های اطرافش را به آرامی جدا کنید؛ طوری که جای آن روی ساقه نماند و ساقه گیاه مادر زشت نشود.

قلمه‌ها را چند روز در یک جای کم‌نور روی یک دستمال کاغذی قرار دهید تا پینه دهد. معمولا این کار سه روز طول می‌کشد.

بعد باید آنها را به صورت رو به بالا روی خاک بخوابانید. لازم نیست حتما انتهای برگ را در خاک فرو برد.
گلدان را در یک جای نیم‌سایه بگذارید. تجربه نشان داده نور مستقیم آفتاب برگ‌ها را خراب می‌کند.
بعد از خشک شدن سطح خاک آن را آبیاری کنید.

این نکته را یادتان باشد ساکولنت‌ها خیلی سریع ریشه‌دار می‌شود اما خیلی دیر تبدیل به یک گیاه کامل‌می‌شود.

تکثیر یعنی چه؟

تکثیر، ایجاد گیاهان جدید از گیاه اصلی یا مادر است. این کار روش‌های مختلفی دارد. به‌طورکلی شامل دو روش جنسی و غیرجنسی یا رویشی است. روش جنسی یا غیررویشی یعنی همان کاشت بذر که بیشتر در گل و گیاهان باغچه‌ای این کار انجام می‌شود.

روش غیرجنسی یا رویشی هم انواع مختلفی دارد. مثل قلمه‌گرفتن از شمعدانی یا تقسیم برگ در سانسوریا و تقسیم بوته در آگلونما. معمول‌ترین روشی که این روزها خیلی مرسوم است قلمه‌گرفتن از گیاه و رشد ریشه‌های آن در آب است. در ساکولنت‌ها هم کافی است یک برگ را روی سطح خاک قرار داد تا رشد کند و تبدیل به گیاه کامل شود.

زینب خزایی - جامعه / روزنامه جام جم