التهابی که دستگاه گوارش را درگیر می‌کند

به گزارش جام جم آنلاین از میزان،بیماری‌های التهابی روده، از جمله بیماری‌های ناتوان کننده است که آمار دقیقی از میزان مبتلایان به آن وجود ندارد، اما گفته می‌شود حدود ۵۰ هزار نفر در کشور شناسایی شده‌اند. التهاب روده کوچک یا بزرگ ممکن است، تمام سطح آن را فرا بگیرد، به طوری که قطر روده افزایش می‌یابد و اگر این التهاب کنترل نشود، بیمار از بین خواهد رفت.

میزان شیوع آن در زنان و مردان تفاوت چندانی ندارد. علاوه بر ژنتیک، استرس، وسواس در بهداشت و صنعتی شدن سبک زندگی در بروز این بیماری نقش دارد. تاکنون ۱۶۰ ژن برای ابتلا به این بیماری شناسایی شده است.

یکی از علائم آن اسهال است که می‌تواند به ۲۰ بار در شبانه روز برسد. به دلیل جذب نشدن املاح و ریز مغذی‌ها، فرد دچار کمبود آن‌ها می‌شود و با خون ریزی همراه مدفوع، کم خونی هم به سراغش می‌آید. یکی دیگر از نقاطی که با این بیماری درگیر می‌شود، مفاصل است، همچون التهاب مفصل و اختلالات کبدی از جمله عفونت. در کولیت اولسروز روده بزرگ دچار التهاب می‌شود و در بیماری کرون هر نقطه از دستگاه گوارش از دهان تا مقعد (بیشتر انتهای روده باریک) درگیر می‌شود.

برای آشنایی بیشتر با این بیماری سید علی جعفری، فوق تخصص گوارش چنین توضیح می‌دهد:
بیماری‌های التهابی مزمن روده با نام اختصاری «IBD» شناخته می‌شوند و این بیماری باعث التهاب مخاط یا پوشش داخلی دستگاه گوارش می‌شود که علت اصلی آن هنوزمشخص نشده است. نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد، این است که درابتدا یک تحریک محیطی مانند عفونت ویروسی یا غیر ویروسی یا حساسیت به یک ماده غذایی، نوعی پاسخ سیستم ایمنی افسارگسیخته در بدن ایجاد می‌کند. در واقع این التهاب نوعی پاسخ ایمنی بدن علیه خودش است که اگر بیش از همه دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار دهد، باعث بروز این بیماری می‌شود. بیماری‌های التهابی با دونوع کولیت اولسروز (کولیت زخمی) و کرون بیشتر شناخته می‌شود.

سن شیوع بیماری
این بیماری معمولا در رده سنی نوجوانی (بالاتر از ۱۲، ۱۳ سال) دیده می‌شود و شایع‌ترین محدوده سنی بروز آن ۱۵ تا ۳۵ سال است و یک محدوده سنی دیگر هم دهه ۵ و ۶ زندگی است.

دلایل شیوع در کودکان
هرچند در ۲ تا ۳ دهه گذشته، به نظرمی‌رسد شیوع این بیماری التهابی در کودکان بیشتر شده است که به احتمال زیاد سبک زندگی در بروز آن نقش زیادی دارد. همان طور که گفته شد لازمه بروزاین بیماری، علت یا علت‌های محیطی است که باعث پاسخ ایمنی بدن می‌شود، اما نه درهمه افراد بلکه درکسانی که زمینه ژنتیکی مساعدی دارند. تغییر شیوه زندگی مانند بی تحرکی، مصرف غذا‌های نامناسب، فست فود‌ها وخوراکی‌های حاوی رنگ‌های مصنوعی، شیوع بیماری‌های التهابی روده را در کودکان بیشتر کرده است.

علائم بالینی
شایع‌ترین علائم، مشکلات گوارشی است، اما علائم خارج ازدستگاه گوارش هم وجود دارد.

درد‌های شکمی
از جمله علائم گوارشی، درد‌های شکمی است که بیش از سه ماه از آن گذشته باشد. پزشک با انجام آزمایش متوجه می‌شود که بیمار از التهاب روده‌ای رنج می‌برد.

اسهال مزمن
اسهال مزمنی که از شروع آن ۲ تا ۳ هفته گذشته باشد. با آزمایش خون ومدفوع می‌توان متوجه رد پای بیماری شد.

مدفوع خونی
وجود خون در مدفوع حتی برای یک بارهم باید جدی گرفته و این مورد حتما توسط پزشک بررسی شود. یک سری نشانه‌ها که به ویژه درکودکان دیده می‌شود عبارت اند از:

اختلال رشد
اختلال رشد زمانی است که کودک وزن و قد مناسبی ندارد و چه بسا بسیاری از والدین گمان می‌کنند که اختلال رشد مربوط به کم کاری غدد است در حالی که این اختلال مربوط به هورمون‌ها نیست بلکه با بیماری‌های التهابی روده مرتبط ا. ست بنابراین کودکان باید به صورت دوره‌ای ارزیابی شوند.

درد‌های مفصلی واسکلتی
درد‌های مفصلی و اسکلتی هم جزو نشانه‌های بیماری التهابی روده است. بیماری‌های التهابی، طیفی ازبیماری هاست. ممکن است در سن رشد درد‌های اسکلتی و استخوانی ناشی از رشد کودک باشد، اما این درد‌ها می‌تواند به دلیل بیماری‌های التهابی روده، اختلالات خونی، بیماری‌های عفونی مزمن و بیماری‌های روماتیسمی هم بروز کند؛ بنابراین نباید هر علامتی (دردی) را به حساب بهترین و خوش خیم‌ترین نوع آن گذاشت، به همین دلیل است که باید درد‌های اسکلتی در کودکان را جدی گرفت و باید پزشک تشخیص دهد که این درد مربوط به رشد است یا ناشی از بیماری دیگر.

نکته: سندروم روده تحریک پذیر جزو بیماری‌های التهابی محسوب نمی‌شود. اگرچه علایم مشابهی دارد، اما التهاب در آن نقشی ندارد و علایمی مانند اسهال و درد شکمی با نفخ شکم را به همراه دارد که با دفع کاهش می‌یابد. عوامل خارجی مانند اضطراب و استرس و همچنین ژنتیک نیز در بروز آن موثر است. این سندروم هرچند ممکن است علایم ناراحت کننده‌ای داشته باشد، اما التهابی نیست و در درازمدت صدمه‌ای به بدن وارد نمی‌کند، ولی بیماری‌های التهابی مزمن اگر تشخیص داده نشود، صدمات زیادی به اندام‌های داخلی بدن وارد می‌کند و حتی ممکن است باعث بروز سرطان شود.

برای پیشگیری از بیماری ها، در پیش گرفتن شیوه زندگی سالم توصیه می‌شود، چون زمینه ژنتیک را نمی‌توان تغییر داد. ت. غذیه با شیر مادر، ورزش، پرهیز از دخانیات، پرهیز از قند و شکر و... همگی در پیشگیری از بیماری‌های التهابی روده موثر است.