چند ساعت‌آرامش و دیگر هیچ

ترامادول اعتیاد آور است

ترامادول از مشتقات مورفین و یک داروی ضد درد است که برای تسکین دردهای متوسط تا شدید تجویز می‌شود، ولی در مواردی اعتیاد به این دارو و مشکل قطع مصرف آن دیده شده است. 3 عامل اصلی در بروز اعتیاد به این دارو نقش دارد که شامل دوز مصرفی، مدت زمان مصرف و ویژگی‌های فردی مصرف‌کننده است. در واقع برخی افراد بدون دلیل خاصی بیشتر در معرض خطرات و عوارض مصرف ترامادول هستند.

ترامادول: حواستان به دستگاه گوارش‌تان باشد

فروش ترامادول بدون نسخه پزشک ممنوع است، اما اگر با تجویز پزشک باشد جای چندان نگرانی نیست، هرچند در هر صورت مصرف این قرص در سیستم گوارشی مشکلاتی ایجاد می‌کند. آسیب ترامادول روی سیستم گوارشی خود را با علائمی مانند دل درد، نفخ، حالت تهوع و استفراغ نشان می‌دهد. این دارو باعث بروز مشکل یبوست می‌شود. اگر مشغول مصرف این دارو هستید و با علائم گفته شده مواجه شدید مصرف دارو را قطع و با پزشکتان تماس بگیرید. اما اگر علائم چندان شدید نباشد کاهش دوز دارو مشکل را برطرف می‌کند. برای مقابله با یبوست می‌توانید از ملین‌هایی مانند پودر پلی اتیلن گلکول استفاده کنید. توجه داشته باشید اگر از اختلالات کبدی رنج می‌برید لازم است قبل از مصرف ترامادول حتما با پزشک مشورت کنید. چون کبد نقش مهمی در دفع این دارو دارد و در صورت مبتلا بودن به مشکلات کبدی عوارض مصرف ترامادول برای شما بیشتر خواهد بود.

ترامادول: خطر سرگیجه و احساس سبکی سر

با وجود این‌که ترامادول مسکن و ضددرد موثری است، اما داروی بی خطری محسوب نمی‌شود.مصرف این دارو در دستگاه عصبی مرکزی برخی افراد اختلال ایجاد کرده و علائمی مانند سرگیجه، منگی، احساس سبکی سر، خواب آلودگی، خستگی، سردرد، گر گرفتگی، تحریک‌پذیری، عصبی شدن و لرز ایجاد می‌کند. در صورتی که علائم گفته شده شدید نباشد می‌توان با کاهش دوز دارو مشکل را برطرف کرد. اما در موارد شدید لازم است ‌مصرف دارو را قطع و با پزشک خود مشورت کنید. نکته مهم دیگر درخصوص ارتباط بین تشنج و مصرف ترامادول است. اگر شما از بیماری صرع رنج می‌برید یا داروی ضدتشنج مصرف می‌کنید حتما قبل از مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنید، چون ترامادول در برخی افراد خطر تشنج را بالا می‌برد.

علائم اعتیاد به ترامادول

اعتیاد به این دارو خود را با بروز علائمی مانند تعریق، لرز، احساس سرمای زیاد، درد، تپش قلب و... نشان می‌دهد. برای خلاص شدن از این مشکل باید بتدریج و در طولانی مدت دوز مصرفی روزانه را کاهش دهید. حتما به روانپزشک مراجعه کنید تا به ترک این اعتیاد دارویی کمک کند. اگر جزو افرادی هستید که از دردهای مزمن رنج می‌برید و با تجویز پزشک از ترامادول استفاده می‌کنید لازم است با کاهش درد دوز مصرفتان را نیز کاهش دهید، در غیر این‌صورت امکان این‌که در دام اعتیاد به این دارو قرار بگیرید بالا می‌رود.

عوارض دیگر مصرف ترامادول

مصرف ترامادول باعث بروز عوارض دیگری مانند مشکلات قلبی- عروقی، خارش پوست، تعریق زیاد، مشکلات بینایی، خشکی دهان، مشکلات ادراری مانند احتباس ادرار، تکرر ادرار، مشکلات هورمونی، کاهش سطح هموگلوبین، افزایش سطح آنزیم‌های کبدی، مشکلات تنفسی و... نیز می‌شود. علاوه بر این، محققان سوئیسی به این نتیجه رسیده‌اند که ارتباطی بین مصرف ترامادول و خطر افت شدید قند خون وجود دارد تا جایی که کار بیمار به بیمارستان و بستری شدن می‌کشد.

خطر مصرف ترامادول با داروهای دیگر

مصرف همزمان ترامادول با داروهای دیگر خطرناک است. اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید قبل از مصرف ترامادول پزشک‌تان را در جریان بگذارید. توجه داشته باشید که مصرف ترامادول و داروهای آرامبخش، خواب‌آورها و مسکن‌هایی مانند مورفین یا کدئین مشکل‌ساز شده و خطر خواب‌آلودگی یا احساس ضعف شدید را بالا می‌برد.

مصرف ترامادول با داروهای ضدانعقاد خون باعث افزایش تاثیر داروها شده و در برخی موارد منجر به خون دماغ شدن می‌شود.

ترامادول خاصیت تحریک ترشح سروتونین را دارد بنابراین مصرف آن با داروهایی که ترشح سروتونین را افزایش می‌دهد، مانند داروهای ضدافسردگی مشکل ساز می‌شود. در موارد بسیار نادر مصرف همزمان این داروها باعث بروز سندرم سروتونرژیک می‌شود که با علائمی مانند اسهال، تعریق، تب، لرز، گیجی و حتی کما خود را نشان می‌دهد.

در‌صورت مصرف بیش از اندازه چه باید کرد؟

در صورت مصرف بیش از حد ترامادول (بیش از 300 میلی‌گرم در روز) و به اصطلاح اوردوز کردن علائمی مانند خواب آلودگی، ضعف، حالت تهوع و حتی استفراغ نیز بروز می‌کند. اگر به اشتباه یک وعده بیشتر دارو مصرف کرده باشید کافی است موضوع را به پزشک‌تان اطلاع دهید و نیازی به بستری شدن نیست. اما این مشکل در افرادی که از بیماری‌های دیگری بخصوص نارسایی تنفسی رنج می‌برند عوارض شدیدی دارد و باعث کاهش تعداد و عمق تنفس می‌شود.

ملاحظات اختصاصی مصرف ترامادول

از سال 2011 به دلیل عوارض بالای ترامادول زمزمه‌های ممنوعیت مصرف آن شنیده می‌شود. البته به عقیده متخصصان این ممنوعیت فکر درستی نیست و فقط لازم است که طریقه مصرف درست آن آموزش داده شود.

برای مصرف قرص‌های ترامادول از خرد کردن آن بپرهیزید. دارویتان را طبق دستور نسخه پزشک بخورید و به میزان و مدت زمان مصرف آن دقت کنید. در صورتی که با مصرف ترامادول دچار سردرد شده‌اید روی پیشانی خود دستمال خنک بگذارید. در صورت کمر درد و گرفتگی عضلات گردن می‌توانید از کمپرس گرم استفاده کنید.

اگر از دردهای مزمن رنج می‌برید با کاهش درد حتما تعداد قرص‌هایی که مصرف می‌کنید را کم کنید. تجویزکننده‌های این داروها نیز باید اطلاعات کافی درخصوص این دارو داشته باشند و با احتیاط و با دوز مناسب شروع کنند. برخی از پزشکان در ابتدا دارو را با دوز بالای 200 میلی‌گرم در روز شروع می‌کنند. در صورتی که لازم است در ابتدا مصرف ترامادول با دوز کم یعنی 50 میلی‌گرم و یک تا 2 مرتبه در روز شروع و در صورت نیاز بتدریج میزان آن افزایش داده شود. مصرف همزمان ترامادول با پاراستامول یا همان استامینوفن نیز به کاهش میزان مصرف ترامادول و همچنین افزایش تحمل اثرات آن کمک می‌کند. حواستان باشد که مصرف ترامادول برای خانم‌های باردار، شیرده و کودکان توصیه نمی‌شود. علاوه بر این مصرف ترامادول با ‌‌مواد مخدر بسیار خطرناک است و باعث ایجاد تشنج می‌شود.

مریم بهاری ساروی / پزشک داروساز

سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)