داستان کوتاهِ کوتاه کتاب‌های غیرمجاز

در همین دوره نیز یکی از موضوعاتی که مدیران ارشد دولتی (از جمله رئیس‌جمهور و وزیر ارشاد) بر آن تاکید می‌کردند و در صدر برنامه هایشان قرار داشت بحث ممیزی، برداشتن یا واگذاری این امر به بخش خصوصی بود، اما حالا روز گذشته سرپرست اداره پرحاشیه کتاب آماری را اعلام کرد که براساس آن تعداد کتاب‌های مانده در پشت سَد ممیزی و نظارت به یک درصد هم نمی‌رسد؛ واقعیتی که باعث شد معاون فرهنگی وزیر ارشاد هم پس از حدود یک سال و اندی از حضورش در راس حوزه کتاب و نشر بالاخره متوجه شود ممیزی واقعا مساله اصلی نشر نیست و این را با صدای بلند در یک نشست خبری اعلام کند.

به گزارش جام‌جم، آمار نشر کشور سالانه حدود 60 هزار عنوان کتاب است، به عبارتی این تعداد کتاب برای نظارت از نگاه کارشناسان اداره کتاب وزارت ارشاد بررسی می‌شود، آن‌طور که سرپرست دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ به مهر گفته است، از اول فروردین امسال تا ابتدای همین هفته تعداد ۵۵ هزار و ۹۷۴ عنوان کتاب برای صدور مجوز به وزارت ارشاد ارائه شده است که فقط از این میان ۴۶۵عنوان کتاب موفق به دریافت مجوز نشده است که با یک ضرب و تقسیم ساده متوجه می‌شویم این تعداد به یک درصد کل نشر ما هم نمی‌رسد و عدد کتاب‌های مانده در پشت سد نظارت 0.8 درصد است.

همایون امیرزاده درباره تغییراتی که اخیرا در اداره کتاب رخ داده است و این که آیا این تغییرات تا چه اندازه بر روند ممیزی کتاب تاثیر می‌گذارد، توضیح داد: من از یازدهم بهمن که مسئولیت سرپرستی دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی را بر عهده گرفتم به دو برداشت رسیدم؛ اول این‌که به عنوان یک نگاه نظارتی از بالا همانند بسیاری از دوستان اهل رسانه این مسأله را مد نظر قرار دادند که فضای اداره کتاب قائم به شخص هست یا نه؟ او افزود: من به عنوان مدیر دوران گذار از رسانه‌ها می‌خواهم به تامین یک شرایط با ثبات که در آن بشود کارها را بهتر انجام داد، کمک کنند. برداشت شخصی من براساس مستندات بالادستی این است که اداره کل کتاب قائم به شخص نیست. با استقرار هیات‌های نظارت بر ضوابط نشر در حوزه کتاب‌های کودک و بزرگسال شاید کمترین نقش بررسی محتوایی به اداره کل کتاب داده می‌شود.

امیرزاده گفت: در بررسی محتوایی آثار معاون فرهنگی و حتی شخص وزیر ارشاد کمترین ورود را داشته اند و خواهند داشت و اثرات وضعی نظرات آنها درخصوص مجوز کتاب‌ها با استقرار هیات‌های نظارت بر کتاب خیلی کمتر شده است.

او ادامه داد: با تشکیل هیات‌های بالادستی نظارت بر کتاب، رفت و آمدهای بی سرانجامی که در مورد کتاب‌ها وجود داشت و یک دور تسلسل باطل را ایجاد کرده بود، از میان برداشته شده و تحلیل شخصی من از اداره کتاب این است که مدیر موفقی که این اداره کل به او سپرده خواهد شد، کسی است که بتواند از طریق مکانیزم‌های ایجاد‌شده و با دقت تمام، امور بررسی کتاب را رصد کند. به گفته سرپرست جدید دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اکنون معدل مدرک تحصیلی بررس‌ها و سرگروه‌های دوازده گانه این دفتر، فوق‌لیسانس و دکتر است.

امیرزاده به جزئیات آماری بیشتری اشاره و خاطرنشان کرد: از ابتدای امسال مجموع تقاضاهایی که برای صدور مجوز کتاب به وزارت ارشاد آمده است ـ غیر از پنج استان معین که خود کارها را بررسی می‌کنند ـ ۵۵ هزار و ۹۷۴ مورد بوده که از این میان ۳۷هزار و ۲۷۷ عنوان مربوط به کتاب‌های چاپ اول و ۱۸ هزار و ۶۹۸ مورد مربوط به کتاب‌های چاپ دوم بوده است ضمن این که ۱۹ هزار و ۴۹۴ مورد به‌صورت آنلاین و اینترنتی تقاضای صدور مجوز کتاب کرده‌اند و در مجموع ۴۶۵ عنوان کتاب وجود داشت که رد شده‌ است.

مدیر سابق اداره کتاب: مصاحبه کردم، برکنار شدم

مدیر سابق اداره کتاب به حواشی به‌وجود آمده درخصوص برکناری خود از این مسئولیت، واکنش نشان داد و گفت که به‌ سبب تخطی از دستورالعمل وزارتی مبنی بر ممنوعیت مصاحبه با رسانه‌ها، برکنار شده است.

علی شجاعی‌صائین در یادداشت کوتاهی که روز گذشته در اختیار رسانه‌ها قرار داد، نوشت: ورود به عرصه‌های خرد و کلان اداری و مدیریتی یا خروج از آنها، فی‌نفسه واجد ارزشی نیست و به همین دلیل وقتی متن نامه وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره برکناری‌ام از اداره کتاب را توسط جناب آقای صالحی، معاون محترم امور فرهنگی دریافت کردم و خواندم، به راحتی آن را پذیرفتم و از پاسخ دادن به پرسش‌های پرشمار خبرنگاران رسانه‌ها درباره زمینه‌ها و دلایل این اتفاق پرهیز کردم.

با این‌حال، پس از درج مصاحبه وزیر محترم در برخی پایگاه‌های اطلاع‌رسانی ضروری دانستم به اطلاع برسانم موضوع «دستورالعمل» یا «بخشنامه عمومی وزارتخانه» مورد اشاره ایشان، ممنوعیت مصاحبه مدیران وزارتخانه بوده است و علت برکناری اینجانب نیز، مستند به نامه وزیر محترم خطاب به معاون محترم امور فرهنگی، عدم رعایت این ممنوعیت و انجام مصاحبه بوده است.

در ضمن درباره مسائل مختلفی که طی روزهای اخیر از سوی برخی از مسئولان وزارتخانه بیان شده است و همچنین مکاتبات به‌عمل آمده در مورد بعضی از این اظهارات، مطالب فراوانی دارم که به‌دلیل پرهیز از ایجاد حاشیه و تنش در فضای نشر کشور فعلاً از بیان آنها صرف‌نظر می‌کنم و امیدوارم دلیلی برای ذکر آنها پیش نیاید.

سینا علی‌محمدی ‌‌/‌‌ گروه فرهنگ و هنر