باید و نبایدهای آموزش جنسی به نوجوانان

به همین دلیل همیشه فاصله‌ای بین والدین و فرزندان ایجاد شده و موجب شرم و خجالت فرزندان از پرسشگری در این حوزه مهم دوران بلوغ می‌شود و ناچار نوجوانان از طریق منابع دیگری همچون دوستان، کتاب‌های مرتبط با بهداشت جنسی، فیلم‌ها، اینترنت و هر منبعی که حاوی اطلاعات درست یا غلط درباره مسائل جنسی است، به دنبال پاسخ سوالاتشان می‌گردند.

بلوغ، اولین بهانه برای آموزش جنسی

وقتی فرزند شما به سن نوجوانی می‌رسد و اولین نشانه‌های بلوغ در او ظاهر می‌شود، وقت آن است که والدین درباره قسمت‌های مختلف اعضای جنسی، بلوغ و تغییرات بدنی، آمیزش، رفتارهای جنسی نادرست همچون خودارضایی اطلاعاتی درست به او بدهند، هر چند درصد بالایی از بزرگسالان یا اطلاعات ناقصی در این زمینه دارند یا نمی‌دانند چگونه اطلاعاتشان را منتقل کنند، بنابراین در اولین قدم لازم است والدین از طریق مطالعه کتا‌ب‌های مرتبط و صحبت با مشاوران و مراجعه به مراکز آموزشی در مدارس نسبت به آگاهی‌دادن به فرزندشان اقدام کنند.

بدیهی است در این مورد مادر با دختر و پدر با پسر صحبت می‌کند و در صورت فقدان حضور یکی از والدین باید ‌از اقوام درجه یک که با نوجوان ارتباط خوبی دارد، درباره این مسائل با او گفت‌وگو کند. معمولا آغاز بلوغ در دختران ده تا یازده سالگی و در پسران سیزده تا چهارده سالگی است.

معرفی بیماری‌های مقاربتی

توضیح درباره بیماری‌های مقاربتی همچون ایدز و هپاتیت علاوه بر این‌که اطلاعات نوجوان را در این زمینه تکمیل می‌کند، بهانه‌ای می‌شود تا پدر یا مادر بتوانند درباره رفتارهای پرخطر جنسی با فرزندان صحبت کنند و در کنار معرفی این بیماری‌ها از مضرات خودارضایی و عواقب جسمی و روحی آن برای نوجوان بگویند. در صورتی که والدین اطلاعاتی کافی در این زمینه نداشته باشند می‌توانند خودشان کتاب یا جزوه‌ای مرتبط با این موضوعات به فرزندشان بدهند.

دقت در انتخاب کلمات

فضای شوخی و طنز، هرچند از فشار روانی موجود بر والدین ونوجوانان می‌کاهد، اما جدیت مباحث و هدف آموزشی آن را هم زیر سوال می‌برد، ضمن این‌که فضا را مستعد حرمت‌شکنی و پرده‌دری می‌کند، بنابراین در انتخاب کلمات باید دقت زیادی کرد، بهتر این است که والدین از واژه‌های علمی استفاده کنند و برای قابل درک بودن آنچه می‌گویند از برخی تجربیات و احساسات خود درباره ظهور اولین نشانه‌های بلوغ بگویند.

باوری غلط با نقاب روشنفکری

برخی والدین می‌گویند هر چه بیشتر چشم و گوشش را ببندی حریص‌تر می‌شود، بگذار تا ببیند و چشمش عادت کند! برخی دیگر هم اصلا به این موضوع فکر نمی‌کنند، سیل سریال‌های ماهواره‌ای آنها را چنان در خود غرق کرده است که اصلا نگران نیستند نوجوانی که در کنارشان نشسته و در دیدن فلان سریال چندصد قسمتی ماهواره آنها را همراهی‌ می‌کند، در حال ساختن چه باورهای غلط و اغراق شده‌ای درباره امور جنسی در ذهن خود است. این باور روشنفکر مآبانه که «بگذار تا ببیند...» و آن بی‌توجهی افراطی هر دو نتیجه بی‌مسئولیتی والدین در زمینه آموزش امور جنسی است.

دیدن صحنه‌هایی با موضوع ارتباط جنسی (حتی اگر تصاویر جنسی نباشد) آن هم در نوجوانانی که تازه در حال پشت سرگذاشتن بلوغ جنسی خود هستند، نوعی ظلم در حق آنهاست. چرا که از یک سو با توجه به سن و سال و شرایطی که دارند به بلوغ ازدواج نرسیده‌اند و از سوی دیگر مجبورند با غریزه خود در ستیز باشند و به سوی انحرافات جنسی کشیده نشوند و خویشتنداری پیشه کنند.

توصیه به خویشتنداری جنسی

در سیستم آموزشی کشور ما هنوز آموزش جنسی به طور کامل و صحیح در برنامه‌های آموزشی مدارس گنجانده نشده، اما در دروسی مثل دین و زندگی به لزوم خویشتنداری جنسی و کنترل نگاه اشاره شده است. اگر والدین در کنار آموزش‌های جنسی، احکام دینی و معنوی را هم به فرزندان آموزش دهند در واقع آنها را به یک عامل شناختی مجهز می‌کنند. چیزی که به آنها یادآوری می‌کند هنگام برخورد با گناه باید نگران پیامدهای آن نیز باشند.

آموزش مهارت «نه» گفتن به درخواست جنسی

به خاطر داشته باشید که فرزند شما کودک نیست که همیشه کنارش باشید و از او مراقبت کنید. آموزش «نه» گفتن به درخواست‌های جنسی دیگران یکی از بخش‌های مهم آموزش بهداشت جنسی است. به فرزندتان بیاموزید افراد هوسران و بیماران جنسی به بهانه‌های مختلف و با سخنان فریبنده به دنبال سوءاستفاده جسمی و روحی از دیگران هستند.

به فرزندتان بگویید سوءاستفاده‌گران جنسی ممکن است از جملاتی استفاده کنند که به نظر منطقی است؛ مثل «به یک بار تجربه‌اش می‌ارزد، تو دیگر بزرگ شده‌ای، مگر مرا دوست نداری، کسی چیزی نمی‌فهمد، اگر قبول نکنی ترکت می‌کنم و...»، اما در نهایت این ارتباط پایان خوبی نخواهد داشت. با توجه به گستردگی رسانه‌های ارتباطی و نرم‌افزارهای مختلف و شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، مهارت «نه» گفتن به درخواست جنسی دیگران مهارتی است که نوجوانان باید آن‌را یاد گرفته باشند تا از آسیب‌های احتمالی در امان بمانند.

شیما نادری / چاردیواری (ضمیمه دوشنبه روزنامه جام جم)