پژوهندگان: زوال عقل در انتظار افراد بدبین و غرغرو

جام جم سرا: «آنا تولپانن» از دانشگاه کوپیو در فنلاند می‌گوید: شخصیت انسان‌ها بر سلامت مغز تأثیر‌گذار است. این مطالعات ارتباط بین بدبینی و زوال عقل را البته نه لزوماً به معنای اینکه بین این دو رابطه علت و معلولی وجود دارد، نشان می‌دهد.
دمانس یا زوال عقل اصطلاحی است که برای توصیف علائم مختلف شناختی مانند فراموشی به کار می‌رود. تشخیص بالینی این بیماری تا زمانی که بیماری‌های زمینه‌ای و اختلال‌های دیگر شناسایی نشده، مشکل است. زوال عقل یک اصطلاح کلی برای توصیف مشکلاتی در رابطه با عملکرد مغز است و با علائمی مانند اختلال در حافظه، قدرت تفکر و ارتباطات اجتماعی بروز می‌کند.
بیماری آلزایمر شایع‌ترین و شناخته شده‌ترین اختلال در زیر چتر زوال عقل است.
در حالی که تصور می‌شود زوال عقل با افزایش سن رخ می‌دهد اما باید بگوییم این اختلال جزو روند طبیعی دوران پیری نیست. اغلب افراد پیش از آنکه درکی از اختلالات خاص داشته باشند، سالخوردگی را با عبارت عمومی زوال عقل بیان می‌کنند اما باید بگوییم نباید زوال عقل با پیری اشتباه گرفته شود.
درست است که با افزایش سن سلول‌های مغز به آرامی شروع به از بین رفتن می‌کنند اما این مسأله به عنوان زوال شناختی مرتبط با سن شناخته می‌شود نه زوال عقل. چرا که دمانس با چند نوع علائم که به اندازه کافی فعالیت‌های روزمره را تحت تأثیر قرار می‌دهد، توصیف می‌شود.
پژوهش‌ها برای نخستین بار نشان می‌دهد، افرادی که در روابط اجتماعی بدبین و بد گمان هستند، محتاط‌تر عمل می‌کنند و به لحاظ اجتماعی کمتر فعال‌اند و خطر ابتلا به زوال عقل در آنها نرخ بالایی دارد. شخصیت‌های متنوع تأثیر مختلفی در عملکرد مغز می‌گذارند. در واقع افراد با ویژگی‌های شخصیتی مختلف در فعالیت‌های مربوط به سلامت روان واکنش یکسانی ندارند. به عنوان مثال نوع رژیم غذایی، فعالیت‌های اجتماعی و ورزش در شخصیت‌های مختلف متفاوت است. به همین خاطر گفته می‌شود ویژگی‌های شخصیتی ممکن است به تغییرات فیزیکی در مغز منجر شود.
این یافته‌ها نشان می‌دهند علاوه بر عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی مانند رژیم غذایی و ورزش، نگرش‌ها و شخصیت افراد نیز یک عامل خطرساز قابل اصلاح است.
دکتر «سام گاندی» مدیر مرکز بهداشتی درمانی مونت سینا در نیویورک می‌گوید: افراد بویژه سالمندان باید چشم‌اندازشان را نسبت به زندگی تغییر دهند و نگرش‌های منفی و بدبینانه و گاهی اوقات بی‌اعتمادی را از خود دور کنند. با این حال باید با احتیاط در این باره تفسیر کرد. زیرا نمی‌توان ادعا کرد هر فرد مسنی که بدبین و بدگمان است به زوال عقل دچار شده است.
همچنین انجمن علمی بین‌المللی آلزایمر این تحقیق را یک مطالعه مقدماتی توصیف می‌کند و می‌گوید: برای اظهار نظر‌های قطعی نیاز به گروه‌های بزرگتر و زمان طولانی‌تری است. اگرچه ارتباط بین برخی ویژگی‌های شخصیتی مانند افسردگی و اضطراب با زوال عقل ثابت شده اما هنوز تصویر کاملاً روشنی از این پیوند وجود ندارد. مردم باید برای بهره‌مندی از سلامت ذهنی، فعالیت‌های فرحبخشی را در زندگی به‌کار بگیرند و در فعالیت‌های اجتماعی درگیر شوند.
در این مطالعه 1449 نفر سالمند برای اندازه‌گیری سطح بدبینی پرسشنامه‌هایی را تکمیل کردند. متوسط سن شرکت ‌کنندگان 71 سال بود. در پرسشنامه از آنها خواسته شد تا چه اندازه با جملاتی مانند: «من فکر می‌کنم اغلب مردم دروغ می‌گویند، هیچ کسی قابل اعتماد نیست و بیشتر آنها تا حدودی غیر منصفانه رفتار می‌کنند و قصد سوء استفاده دارند و...» موافق هستند. بر اساس نمره سطوح پایین، متوسط و بالا بی‌اعتمادی و بدبینی سالمندان مورد سنجش قرار گرفت.
در آغاز مطالعه و به طور متوسط هشت سال بعد، 622 نفر که در سطح متوسط و بالا قرار داشتند به زوال عقل دچار شدند. البته محققان سایر عوامل مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا و مصرف سیگار را که با زوال عقل مرتبط است در این گروه در نظر گرفتند. آنها نشان دادند افراد با درجه بالایی از بی‌اعتمادی، بدبینی و بدگمانی سه برابر بیشتر از افراد با سطوح پایین بدبینی در معرض ابتلا به زوال عقل قرار دارند. در میان 164 نفر با درجه بالای بدبینی (بدون سایر عوامل تهدید‌کننده مانند بیماری‌های قلبی و عروقی و فشار خون بالا و... ) 14 نفر به زوال عقل دچار شدند و از بین 246 نفر با میزان بدبینی متوسط 13 سالمند به زوال عقل تشخیص داده شدند.
محققان هشدار می‌دهند، بدبینی و رفتارهایی مانند غر زدن و بی‌اعتقادی به اجتماع عامل خطر جدی برای زندگی محسوب می‌شوند. (فریبا خان احمدی/ایران)