علی زاهدی: بودجه ویتامین 3 متعارف است

برنامه‌هایی مانند پنجره (81 ـ 1378)، کوله‌پشتی (85 ـ1382)، جزر و مد (1384) که بعدها ماه عسل نام گرفت، فوق‌العاده (1385)، محرمانه (1386) و نیمروز (1389) تعدادی از برنامه‌های پرمخاطب تلویزیون هستند که هر‌کدام در زمان خود پیشرو محسوب می‌شدند و بجز جلب‌توجه تعداد زیادی از مخاطبان تلویزیون، دو ویژگی دیگر هم داشتند: این برنامه‌ها تصویری از زندگی مردم عادی جامعه ارائه می‌کردند، همه آنها به شیوه‌ای متفاوت اجرا می‌شدند و مجریانی جسور داشتند که برخی از آنها نه‌قبل و نه بعد از این برنامه‌ها، به این اندازه با لطف و اقبال مخاطب روبه‌رو نشدند. ویژگی دیگر این برنامه‌ها این بود که گاه مسائلی را مطرح کردند که به نظر می‌رسید جزو خط قرمزهای رسانه ملی باشد! شاید بتوان مشترکات دیگری هم بین این برنامه‌ها پیدا کرد، اما شاید مهم‌ترین نکته تولید آنها توسط یک تهیه‌کننده باشد. علی ‌زاهدی در کنار برنامه‌های ذکر شده، تولید برنامه «دیروز، امروز، فردا» را نیز برای مدتی به عهده داشت و به عبارتی بعد از راه‌اندازی این برنامه تولید آن را به دیگر همکارانش سپرد. برنامه «ماه عسل» نیز بعد از مدتی با همکاری زاهدی و احسان علیخانی تولید می‌شد و بعد علیخانی به تنهایی تهیه آن را عهده‌دار شد. این روزها علی ‌زاهدی وقتش را با «ویتامین 3» پر می‌کند؛ برنامه‌ای که یازدهم آذر 1391 از شبکه سه سیما پخش شده و تا امروز ادامه دارد. ویتامین 3 نیز تمام ویژگی‌های مشترک برنامه‌های زاهدی را داراست و همین بهانه‌ای برای گفت‌وگو با این تهیه‌کننده شد.

برنامه‌هایی که شما تولید کرده‌اید، همیشه پرمخاطب بوده‌اند و ایده‌هایی در آنها اجرا شده که بسیاری از آنها یا برای اولین بار از تلویزیون پخش شده‌ یا شیوه ارائه آنها بسیار جسورانه بوده است. بی‌شک ایده‌های این برنامه نمی‌تواند کار یک نفر باشد!

بله مسلم است، مهم‌ترین مساله در مورد برنامه‌هایی که من تولید می‌کنم این است که اکثر آنها در شبکه سه تولید شده‌اند. در این شبکه هم برنامه‌سازان و هم مدیران ارتباط زیادی با مردم دارند و همراه جامعه هستند. چه زمانی که آقای پورمحمدی مدیر شبکه بودند چه حالا که آقای زین‌العابدین سکان این شبکه را در دست دارند، همیشه ارتباط با جامعه در شبکه سه اهمیت ویژه داشته است. نکته دیگری که باعث شده ما ایده‌های تازه‌ای در برنامه‌هایمان داشته باشیم وجود یک گروه ایده‌پرداز در کنار برنامه بوده است. همین حالا که برنامه ویتامین 3 را تهیه می‌کنم، هر روز یک صبحانه کاری داریم و تقریبا 30 نفر متشکل از عوامل و دست‌‌اندرکاران برنامه و کارشناسان اتاق ایده، دور هم می‌نشینیم و ضمن صرف صبحانه باهم گپ می‌زنیم؛ در این گپ زدن‌ها مسائل روز جامعه، آخرین اتفاقات و خیلی چیزهای دیگر مطرح می‌شود و در حرف‌های شوخی و جدی ما ایده‌هایی شکل می‌گیرد که سبب می‌شود مثلا در برنامه ویتامین 3 سراغ ماست‌بند، لوبیا‌فروش، بقال و... .

این 30 نفر همه جزو عوامل برنامه هستند؟

عوامل برنامه به اضافه پنج کارشناس که از آنها دعوت کرده‌ایم تا در اتاق فکر برنامه با ما همکاری داشته باشند.

این اتاق فکر را خود شما تشکیل داده‌اید یا از همان اتاق فکرهایی است که تلویزیون برای برخی برنامه‌ها تعریف کرده است!

نه، اصلا بهتر است بگویم اتاق ایده. این پنج نفر را خود ما به برنامه دعوت کرده‌ایم و از آنها برای طراحی بخش‌های تازه در برنامه کمک می‌گیریم.

این افراد برنامه‌ساز هستند یا از بیرون سازمان دعوت شده‌اند؟

کارشان برنامه‌سازی نیست، اما در زمینه‌های مختلف تخصص دارند. یکی از آنها تقریبا درباره هر چیزی که فکرش را بکنید اطلاعات دارد و بقیه هم کارشناس رشته‌های جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، خلاقیت، رسانه و ادبیات هستند.

یعنی در تمام سال‌های گذشته و برنامه‌های متعددی که داشته‌اید، شیوه و روش‌تان همین بوده است؟

بله. طبیعی است که یک نفر به تنهایی نمی‌تواند ایده‌های زیادی مطرح کند اما در یک جمع افراد با هم تعامل دارند و یک جرقه کوچک می‌تواند به یک ایده بزرگ بدل شود.

قطعا این همفکری در طول اجرای برنامه هم ادامه دارد!

نه‌تنها در طول اجرای برنامه بلکه بیشتر اوقاتمان را با هم می‌گذرانیم تا به ایده‌های تازه برسیم. چه شب‌هایی که با ضیاء یا دیگر مجریانی که با من همکاری داشته‌اند، تا صبح بیدار بوده، باهم غذا خورده‌ایم و از شوش یا بازار تهران خرید کرده‌ایم، سفر رفته‌ایم و در جمع مردم و همراه آنها زمان گذرانده‌ایم. تا امروز با همه مجریانی که با آنها همکاری داشته‌ام، دوست هم بوده‌ام و با هم رفت و آمد خانوادگی هم داشته‌ایم؛ محمدرضا حسینیان، احسان علیخانی، فرزاد حسنی، شاهین جمشیدی، وحید یامین‌پور، محمدحسین رنجبران و علی ضیاء دوستان من هستند و من می‌دانم هر روزی که علی ضیاء سر کار حاضر می‌شود، شب قبل کجا بوده، دیروز برایش چه اتفاقی افتاده و چه حال و احوالی دارد. دوستی بین اعضای گروه یک طرف ماجراست و همراهی ما برای تولید یک برنامه خوب طرف دیگر. ما تا به حال به 14 استان کشور سفر کرده‌ایم و حتی در یکی از این سفرها در هتل پنج‌ ستاره نخوابیده‌ایم، بلکه بارها گروه شب را در چادر در خیابان خوابیده یا در مسافرخانه‌های معمولی شب را گذرانده است. گاهی به بهانه ارتباط با مردم در خانه آنها را زده‌ایم و آب یا چای خواسته‌ایم؛ حتی مهمان‌های برنامه‌مان را که از شهرستان می‌آمدند‌ به هتل نفرستاده‌ایم! آنها یا مهمان خانه من بوده‌اند یا مهمان علی‌ضیاء.

احتمالا مشکل مالی داشتید!؟

نه. خوشبختانه ما هیچ وقت مشکل مالی نداشته‌ایم. من و همکارانم همیشه بر این باوریم که ارتباط دوستانه با همه عوامل تولید یک برنامه و حتی مهمانان آن به ما کمک می‌کند تا برنامه‌های بهتر و واقعی‌تری بسازیم.

از این حرف‌ها به این نتیجه می‌رسم که عوامل برنامه شما باید از خیر شغل دوم، خانواده و خواب و خوراکشان بگذرند و همیشه و در همه حال در خدمت شما باشند؟

تقریبا همین‌طور است. در انتخاب عوامل هر برنامه، روحیه هر فرد را لحاظ می‌کنم؛ برای من همه افراد گروه مهم هستند از کسی که مسئول پذیرایی از عوامل است تا مجری برنامه که بیشتر از همه دیده می‌شود. البته خودم را هم مقید می‌کنم که همیشه همراه گروه باشم؛ من یک ماهی هست که به خاطر ناراحتی قلبی حالم خوب نیست، اما تقریبا هر روز سر برنامه حاضر می‌شوم.

حالا به این نتیجه می‌رسیم که شاید بودجه خوبی در اختیار دارید که اعضای گروه اینقدر انرژی صرف می‌کنند و برای برنامه شما وقت می‌گذارند!

این حدس شما هم اشتباه است. بودجه برنامه ویتامین‌ 3 و بقیه برنامه‌هایی که من تهیه کرده‌ام متعارف بوده و با دیگر برنامه‌های مشابه خودش تفاوت زیادی نداشته است؛ حتی گاهی پیش آمده که بودجه ما از بودجه یک برنامه مشابه، البته در یکی دیگر از شبکه‌ها کمتر هم بوده است. من برنامه‌ای را در یکی از شبکه‌های تلویزیون سراغ دارم که بودجه‌اش سه برابر بودجه برنامه‌ماست. البته لازم است این نکته را بگویم که مدیران شبکه سه همیشه اقساط برنامه ما را بموقع پرداخت و به ما بسیار کمک کرده‌اند که به خاطر بودجه از کار عقب نمانیم. برنامه ویتامین‌3 از‌جمله برنامه‌هایی است که عواملش باید به سفر بروند و گزارش‌های لحظه‌ای و آنی تهیه کنند، بنابراین باید بموقع بودجه مورد نیازمان را دریافت کنیم که خدا را شکر همیشه هم این‌طور بوده است.

یکی دیگر از ویژگی‌های برنامه‌های شما، طرح مسائلی است که به نظر می‌رسید جزو خط قرمزهای تلویزیون باشد! این حاشیه امن را از کجا دارید؟

ما در تمام برنامه‌هایمان با مدیر شبکه ارتباط تنگاتنگ داشته و هر لحظه درباره ابهاماتمان سوال کرده‌ایم؛ همه مسائل را با مدیر شبکه در میان گذاشته‌ و کسب تکلیف کرده‌ایم. به همین دلیل ذهنمان در مورد برخی موارد مبهم روشن می‌شد چراکه برخی خط قرمزها فرضی و زائیده ذهن ما هستند.

گاهی هم برخی برنامه‌سازها حوصله ندارند درباره موارد ابهام‌آمیز سوال کنند و با این فکر که چرا کاری کنم که بخواهم جواب بدهم یا این‌که چرا خودم را به دردسر بیندازم، از خیر جلب نظر و توجه مخاطب می‌گذرند، اما ما ترجیح می‌دهیم به مسائلی که برای مردم اهمیت دارد بپردازیم. البته من و همکارانم همیشه هم درست عمل نمی‌کنیم؛ خیلی وقت‌ها دچار اشتباه می‌شویم که در این صورت مورد سوال یا مواخذه قرار می‌گیریم، اما با همه اینها اگر بدانیم مساله‌ای برای مردم مهم است، حتما به آن موضوع خواهیم پرداخت. در کنار همه اینها شیوه طرح مسائل هم اهمیت دارد؛ اگر نکته‌ای که به نظر می‌رسد جزو خط قرمزهاست دلسوزانه و درست مطرح شود، هیچ مشکلی ایجاد نخواهد شد.

قرار است با ویتامین 3 تا کجا بروید؟

فعلا که با این برنامه همراه هستیم و ایده‌های متفاوتی برای آن داریم مثلا قصد داریم در روز زمین پاک میزبان یک فرد گیاهخوار و یک گوشتخوار باشیم یا یک شکارچی را با یک جنگلبان دعوت کنیم یا از کسی که ریه مصنوعی دارد، دعوت کنیم تا روبه‌روی کسی که ماشینش دودزاست، بنشیند و با هم درباره محیط‌زیست حرف بزنند. سفره عقد برنامه نیز همچنان برقرار است و به مرور با کمک دوستان ایده‌هایمان را اجرا خواهیم کرد.

گویا قرار است ویتامین 3 جایش را به «تبسم» بدهد؟

فعلا نه! شاید این اتفاق بیفتد، شاید برنامه جدیدی در شبکه سه شکل بگیرد، شاید علی ضیاء از این برنامه برود، شاید بماند... هیچ چیز معلوم نیست؛ ویتامین 3 متعلق به شبکه سه سیماست و مدیران شبکه برای آن تصمیم می‌گیرند.

آذر مهاجر / جام‌جم