بریکس؛ فرصت پیشرفت

سیاستگذاران آمریکا با انواع و اقسام ترفندها در جنگ سخت و جنگ نرم به دنبال این بودند که فشارها را بر ایران مضاعف کرده و بدین ترتیب سایه ناامنی را از رژیم صهیونیستی بردارند اما تهران همانند چهار دهه گذشته منتظر امدادهای خارجی و نرمش آنها نماند و به رغم مشکلات زیاد، شگفتی‌آفرین شد و ارتباطات و تعاملات خود را با کشورهای مختلف در قالب‌های طرح و برنامه‌های متنوع دنبال و با اتخاذ سیاست همسایگی تحولات جدید منطقه‌ای و بین‌المللی را فراهم کرد تا حدی که امروزه شاهد این واقعیت آشکار هستیم که سیاست‌های آمریکا و متحدانش در این خصوص با شکست مواجه شده است‌.
   
تقویت جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی ایران
پیوستن ایران به گروه بریکس که از روز گذشته و همزمان با آغاز سال میلادی جدید صورت گرفت، یکی از این اقدامات است که به بازیگری فعال ایران برای تعریف نظم جدید در فضای بین‌الملل کمک می‌کند و نشان می‌دهد که کشورهای منطقه در اندیشه اتخاذ سیاست‌هایی هستند که همکاری و اتحادشان را روزافزون کند. این هماهنگی علاوه بر منافع منطقه‌ای، مبین بی‌اعتمادی دولت‌های مختلف به سیاست‌های آمریکاست‌. در تبیین اهمیت گروه بریکس همین بس که کشورهای بریکس حدود ۲۵‌درصد از تولید ناخالص دنیا و ۱۸‌درصد از تجارت بین‌المللی را در اختیار دارند و بیش از ۴۰ درصد از جمعیت دنیا در این بلوک زندگی می‌کنند و از ظرفیت اقتصادی بالایی برخوردار هستند و به تبع آن، ایران می‌‌تواند نقش مهمی را در ایجاد ظرفیت جدید و توسعه ارتباط با کشورهای عضو در عرصه سیاسی و اقتصادی برقرار کند. 
   
دولت‌های پیشتاز در اقتصاد
حضور قدرت‌هایی نظیر روسیه، چین و هند که از دولت‌های پیشتاز در اقتصاد هستند، موید این نکته است که عضویت جمهوری اسلامی ایران در این گروه جایگاه سیاسی و اقتصادی ایران را ارتقا می‌دهد و بی اثر کردن تحریم‌های ظالمانه‌ای که علیه ایران اعمال شده است، کمک می‌کند به ویژه که بریکس در حال توسعه نهادهای داخلی خود برای یکپارچگی و افزایش قدرت موثر اقتصادی در سطح جهانی است. هدف اولیه این نهادها حمایت از پیشبرد برنامه‌های توسعه‌ای اعضا و تقویت جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی آنهاست و بر همین اساس تاسیس نهاد‌های مالی مستقل از نهادهای غربی از مهم‌ترین توفیقات بریکس در پیشبرد همگرایی است و می‌تواند مزایای بی‌شماری در ساختار جدید اقتصاد جهانی داشته باشد. بهره‌مندی از ظرفیت بانک کشورهای بریکس تحت عنوان بانک توسعه نوین از دیگر مزایای پیوستن به گروه بریکس برای ایران است. این بانک که از آن به عنوان یک بانک چند‌ملیتی یاد می‌شود، دارای یک سامانه اعلام پرداختی برای کشورهای عضو است و می‌تواند جایگزین مناسبی برای دسترسی به سامانه مالی ارتباطات بین‌بانکی جهانی یعنی سوئیفت باشد.
   
گروه بریکس، پایانی بر رویکرد یکجانبه‌گرایی آمریکا
ازاوایل قرن جدید میلادی بلوک‌سازی جدیدی درجهان درحال شکل‌گیری بودوچند کشور با توجه به شرایط سیاسی و اقتصادی خود این ظرفیت را داشتند که به‌عنوان قدرت‌های جدید در جهان مطرح شوند تا این‌که اتفاقات پس از ۱۱سپتامبر، زمزمه تزلزل جهان یک‌قطبی را مطرح کرد و چین وروسیه به عنوان قدرت‌های جهانی مدعی پایان دادن به یکجانبه‌گرایی آمریکا بودند وباسازماندهی نهادهای اقتصادی درصددفعالیت دراین مسیربودند تااین‌که باسازوکار گروه بریکس و عضوگیری درآن عنوان کردند که براساس هنجارهای مرسوم جهان عمل می‌کنند وقصد ایجاد تعارض را ندارند، اما به‌دنبال نظم‌بخشی و ایجاد تعادل مجدد به روند بی‌عدالتی در تصمیم‌گیری‌ها در توزیع قدرت بین‌المللی، مقابله با فشار و یکجانبه‌گرایی هستند.
   
انفصال از دلار
یکی دیگر از اهداف بریکس انفصال از دلار به عنوان ارز مورد معامله در تجارت جهانی و تشکیل صندوق ذخیره ارزی بین‌المللی براساس ارز کشورهای عضو است. عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در گروه اقتصادی نوظهور جهانی، یعنی بریکس، فرصت مهمی را برای توسعه تجارت خارجی و پیوند با بازیگران بزرگ در اقتصاد جهانی فراهم می‌کند. بدون تردید شکل‌گیری قطب‌های جدید قدرت در جهان با هماهنگی و عضویت قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای می‌تواند در ضعیف شدن و خاتمه دادن به محوری بودن دلار بینجامد؛ موضوعی که از مدت‌ها پیش مطرح شده و عزم و اراده کشورها معطوف به این حرکت کلان است که می‌تواند دستاوردهای زیادی را برای اعتباربخشی به این گروه داشته باشد.

موقعیت استراتژیک
نکته حائز اهمیت دیگر مربوط به موقعیت استراتژیک کشورمان می‌شود؛ ایران از لحاظ جغرافیایی به عنوان نقطه اتصال گروه بریکس با کشورهای حوزه آسیای مرکزی و قفقاز با خلیج فارس وخاورمیانه ازموقعیت ژئوپلیتیکی کم‌نظیری برخوردار است. وضعیت جغرافیایی منحصر به فرد ایران، این کشور را به پل ارتباطی بین دریای خزر و خلیج فارس و همچنین محل تلاقی خطوط ترانزیتی مبدل خواهد کرد و موقعیت ممتازی برای ایران رقم خواهد زد. این مسأله نقش ژئواستراتژیک ایران در مسائل امنیتی و اقتصادی را افزایش خواهد داد. علاوه بر این ایران همواره به‌عنوان یک صادرکننده انرژی در دنیا شناخته می‌شود و اهمیت ویژه‌ای برای اعضای بریکس دارد که نیاز روزافزونی به منابع هیدروکربنی دارند و مجموعه این شرایط زمینه مناسبی را در اختیار جمهوری اسلامی قرار می‌دهد تا جایگاه و نقش ممتاز خود در این عرصه را ارتقا بخشد.
گفتنی است، گروه بریکس درسال۲۰۰۹ توسط روسیه تأسیس شد ودرحال حاضر ۳۰درصد از جغرافیای جهانی و ۲۴درصد از تولید اقتصادی جهانی را تشکیل می‌دهد. آنیل سوکلال، نماینده آفریقای جنوبی در گروه بریکس روز گذشته اعلام کرد که پنج کشور ایران، عربستان سعودی، امارات، اتیوپی و مصر از اول ژانویه ۲۰۲۴ به این گروه می‌پیوندند. کشورهای گروه بریکس در ابتدا شامل: برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی بود تا این‌که در ماه آگوست گذشته از شش کشور دیگر که هدف آنها مقابله با سلطه نظم جهانی به رهبری آمریکا بود، دعوت شد تا به این گروه بپیوندند. پنج کشور جدید با شرکت در آخرین نشست بریکس در دوربان آفریقای‌جنوبی، در اوایل ماه جاری این دعوت را پذیرفتند و پیش‌بینی می‌شود که نمایندگان آنها در نشست بعدی بریکس در ۳۰ ژانویه در مسکو شرکت کنند.