روزگار شیرین شکر

وزارت جهــاد کشــاورزی بــرای رســیدن بــه ایــن مهــم همــراه بــا هفت محصول کشاورزی دیگر بازه ۱۰ساله‌ای از ســال ۱۳۹۴ تــا ۱۴۰۴ را تدویــن و برنامه‌ریزی کــرده است تــا بــا حمایــت از کشــاورزان بتوانــد بــه خودکفایــی در تولید شکر برسد. این محصول در طول سال‌های گذشته با مشکلاتی روبه‌رو بود و دو‌نرخی بودن این محصول باعث بر‌هم خوردن تنظیم بازار را به‌دنبال داشت. در این‌باره جام‌جم گزارشی از میزان تولید و واردات این محصول تهیه کرده که جزئیات آن را در ادامه می‌خوانید. 

شکر یکی از محصولاتی است که طی سا‌‌ل‌های اخیر بازار آن در کشورمان با نوسانات زیادی روبه‌رو است. این بازار البته پس از اصلاح ارز ترجیحی با آرامش نسبی روبه‌رو شده، به‌طوری‌که از طرفی شاهد افزایش تولید چغندرقند و نیشکر در کشورمان هستیم و از طرف دیگر با واردات مناسب و منطقی شدن مصرف شکر، نوسانات آن کنترل شده است.میانگین مصرف شکر سال گذشته حدود دو میلیون و ۴۰۰هزار تن بود اما با توجه به کاهش سرانه مصرف پس از اصلاح ارز ترجیحی، مصرف شکر در بازار داخلی منطقی شده و به‌نظر می‌رسد آرام آرام به سمت دو میلیون و ۱۰۰هزار تن در سال برسد و از این میزان یک میلیون و ۵۰۰هزار تن آن از محل تولید داخل تامین می‌شود. بخش زیادی شکر وارداتی و تولید داخل هر‌ساله به‌صورت کاذب توسط صنایع بیسکوییت، شیرینی و شکلات مصرف می‌شد به همین دلیل میزان مصرف سرانه این کالای اساسی برای هر ایرانی ۱۰کیلوگرم بالاتر از مصرف سرانه جهانی بود. از سوی دیگر باید توجه داشت برخی از شکرهایی که به‌صورت یارانه‌ای به صنایع داده می‌شد بدون این‌که در کشور استفاده شود سر از کشورهای همسایه در‌می‌آورد اما نظارت بر این بازار و همچنین مدیریت تخصیص ارز باعث شد این انحراف کاهش داشته باشد. 

کاهش مصرف سرانه شکر

سرانه مصرف شکر به ازای هر فرد ۲۴ کیلوگرم است درحالی‌که سرانه مصرف در کشورمان قبل از اصلاح ارز ترجیحی نسبت به مصرف جهانی ۱۰ کیلوگرم بالاتر بود و ایرانیان سالانه به ازای هر نفر ۳۴ کیلوگرم شکر مصرف می‌کردند حالا اما از میزان مصرف شکر ۳۰۰ هزار تن کاسته شده است.
 
میزان واردات شکر
هم‌اکنون بیشتر کشورهای دنیا از یک‌سو سعی در افزایش تولید و از طرف دیگر افزایش واردات کالاهای اساسی دارند. ایران و وزارت جهاد کشاورزی نیز از این قاعده مستثنا نیستند به‌طوری‌که آمارهای وارداتی گمرک نشان می‌دهد در سال گذشته یک میلیون و ۲۶۵ هزار تن انواع شکر به ارزش ۶۸۵ میلیون دلار وارد کشور شد. 
یکی از دلایل افزایش واردات شکر در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۰ به کاهش شدید صادرات شکر در سطح جهان و وقوع جنگ اوکراین و روسیه که به ناامنی غذایی منجر شده بود، برمی‌گردد. آمارهای گمرک در پنج ماهه سال‌جاری نیز حاکی از آن است که در این مدت ۲۶۰ هزار و ۵۲۷ تن و ۱۵۷ کیلوگرم شکر تصفیه نشده به ارزش ۱۵۵ میلیون و ۴۶۵ هزار دلار وارد کشور شده است.

واگذاری تنظیم بازار  به بخش خصوصی 

احمد خانی‌نوذری، سرپرست معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی در نامه‌ای با اشاره به مصوبه کارگروه تنظیم بازار، قیمت مصوب هر کیلوگرم شکر سفید را در کارخانه‌ها ۲۵ هزار و ۵۰۰ تومان و قیمت هر کیلوگرم شکر را برای مصرف‌کنندگان ۲۸ هزار تومان اعلام کرد.این در‌حالی است که در اردیبهشت امسال قیمت مصوب خرید تضمینی هر کیلوگرم چغندرقند  ۲۸۰۰ تومان تعیین شده که نسبت به مصوبه سال گذشته ۲۳ درصد افزایش قیمت داشته است. سال گذشته نرخ خرید تضمینی هر کیلوگرم چغندرقند ۱۶ عیار ۲۲۷۰ تومان بود که ۴۰۰ تومان کرایه حمل‌ونقل و برای عیار بالای ۱۶ نیز مبلغی در‌نظر گرفته شده بود.با این حال اواخر سال ۱۴۰۱ بود که معاون سابق توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی از واگذاری تنظیم بازار قند و شکر به انجمن صنفی کارخانه‌‌های قند و شکر کشور خبر داد. 
محسن شیراوند در این‌خصوص گفت: با توجه به سیاست‌های کلی دولت در جهت کاهش تصدیگری و با هدف ساماندهی امور اجرایی صنایع قند و شکر از‌جمله کنترل قیمت، توزیع و واردات این محصول، تفاهم‌نامه‌ای از سوی معاونت توسعه بازرگانی با انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر ایران به امضا رسید. 
وی افزود: این تفاهم‌نامه به‌منظور واگذاری امور‌اجرایی به بخش خصوصی و استفاده از ظرفیت و توانمندی‌های اتحادیه‌ها و تشکل‌های بخش خصوصی در کنترل و تنظیم بازار است که بعد از این، مسئولیت امور اجرایی از قبیل برنامه‌ریزی تولید قند و شکر، تنظیم بازار و مدیریت واردات شکر در سطح کشور در چارچوب ضوابط و سیاست‌های ابلاغی وزارت جهاد کشاورزی به انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر ایران واگذار می‌شود.