داستان میانجیگر صلح

سفر سلطان عمان به تهران، شاید نشان از این باشد که باردیگر تلاشی برای فعال کردن و ازسرگیری برجام در حال انجام است؛ البته این سفرها در چارچوب روابط دیپلماتیک کشورها تعریف می‌شود و طبیعی است مقامات کشورهایی‌ که با یکدیگر اشتراکات مواضع سیاسی دارند، در راستای «توسعه تعاملات و همکاری‌های دوجانبه» این‌ دیدارها را انجام دهند.

از سوی دیگر باتوجه به تأکید سیاست خارجی دولت سیزدهم بر گسترش روابط با همسایگان به‌ویژه در حوزه مسائل اقتصادی، سفر سلطان عمان به تهران را می‌توان از دو زاویه مورد بررسی قرار داد که یکی بعد اقتصادی این سفر و دیگری حوزه منطقه‌ای است.

بدین مفهوم که دو کشور در حوزه مسائل اقتصادی نیازمندی‌هایی نسبت به هم دارند اما نکته اصلی اینجاست که پس از پیروزی انقلاب اسلامی این روابط بسیار بسط یافته است.

از سوی دیگر عمان در یک خط معتدل حرکت کرد که نه با شورای همکاری خلیج‌فارس که از رژیم بعثی صدام حمایت می‌کرد، همراه شد و نه با تحریم‌های ظالمانه آمریکا همراهی کرده و می‌توانیم این سفر را از بعد علائق دو کشور به هم و توجه ایران و عمان به همدیگر برای حرکت منسجم و متوازن در منطقه هم تحلیل کنیم. در ادامه جزئیات اتفاقات و برنامه‌های سفر پادشاه عمان به تهران را بررسی کرده‌ایم.

هیثم بن طارق، سلطان عمان بعدازظهر دیروز هفتم خرداد به منظور انجام سفری دوروزه و در پاسخ به دعوت سید ابراهیم رئیسی وارد تهران شد و در بدو ورود به فرودگاه مهرآباد تهران مورد استقبال محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور قرار گرفت.

پس از آن ضمن حضور در مجموعه سعدآباد و بعد از استقبال رسمی رئیسی، با وی دیدار و گفت‌وگو کرد. در این سفر چهار‌سند همکاری بین مقامات دو کشور به امضا رسید. مقامات دو کشور چهار سند در حوزه همکاری‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری، همکاری در مناطق آزاد و همکاری در حوزه انرژی را به امضا رساندند. وزرای نفت و امور اقتصادی و دارایی و دبیرکل شورای‌‌عالی مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی از سوی ایران و وزرای انرژی، اقتصاد و تجارت عمان اسناد همکاری‌های مشترک دو کشور را امضا کردند.

پس از این دیدار، حسین امیرعبداللهیان و بدر‌البوسعیدی وزرای خارجه دو کشور در نشست خبری مشترک به تشریح رایزنی‌های انجام‌شده پرداختند و امیرعبداللهیان با اشاره به جایگاه ممتاز عمان در سیاست خارجی ایران گفت که سند برنامه جامع همکاری‌های راهبردی دو کشور در آینده نزدیک به امضا می‌رسد و وزیر خارجه عمان نیز بر تقویت روابط ایران با کشورهای حوزه خلیج‌فارس تأکید کرد.

بیانیه مشترک تهران و مسقط

سران ایران و عمان در چارچوب تقویت روابط بین دو کشور برادر و پایه‌گذاری اصول و چارچوبی جهت حفظ و استمرار این روابط از مسئولان دولتی خواستند اقدام لازم را برای تنظیم سند همکاری‌های راهبردی در زمینه‌های مختلف و امضای آن به نحوی که همکاری و منافع متقابل را تحکیم نماید، انجام دهند.

سید ابراهیم رئیسی و هیثم بن طارق آل سعید سلطان عمان در بیانیه پایانی سفر رسمی و دو‌روزه سلطان عمان به کشورمان، ضمن تأکید بر نقش سازنده بخش خصوصی دو کشور در توسعه افق‌های همکاری اقتصادی، نسبت به افزایش مستمر مبادلات تجاری و افزایش سرمایه‌گذاری‌های مشترک ابراز خرسندی کرده و از امضای موافقتنامه‌ها و یادداشت‌های تفاهم در زمینه‌های اقتصادی، تجاری، ترانزیت، سرمایه‌گذاری، انرژی و فرهنگی استقبال و بر ضرورت فعال شدن توافقات موجود میان دو کشور و همکاری برای رسیدن به توافقات جدید که در راستای خدمت به مصالح مشترک باشد، تأکید کردند.

در متن کامل بیانیه مشترک ایران و عمان هم این‌طور آمده بود که در راستای روابط تاریخی مستحکم میان دو کشور جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان و دو ملت دوست و با تاکید بر احترام متقابل میان روسای دو کشور و روابط مستحکم دوجانبه که براساس اصل حسن همجواری، برادری و مبانی دینی و فرهنگی شکل گرفته؛ عالیجناب سلطان هیثم بن طارق آل سعید، سلطان کشور عمان بنابر دعوت سیدابراهیم رئیسی، ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران، در تاریخ۷-۸ خرداد ۱۴۰۲ دیدار رسمی از جمهوری اسلامی ایران به‌عمل آوردند.

روسای دو کشور در این سفر درباره روابط دوجانبه و راه‌های تقویت آن برپایه برادری و منافع مشترک به‌ویژه در زمینه‌های تجاری، انرژی، سرمایه‌گذاری و فرهنگی که تامین‌کننده مصالح مشترک و تقویت‌کننده روابط و منافع دو ملت دوست باشد، گفت‌وگو کردند.

دو طرف ضمن ابراز خرسندی از سطح عالی روابط دوجانبه، بر رشد مستمر این روابط به‌ویژه بعد از دیدار سال گذشته رئیس‌جمهوری اسلامی ایران از عمان به دعوت سلطان هیثم بن طارق آل سعید اشاره کردند. طرفین با ابراز علاقه نسبت به رشد روزافزون روابط در آینده، از تشکیل کمیته‌های مشترک و تبادل کارگروه‌ها و دیدارهای مختلف با هدف پیگیری توسعه روابط تاکید کردند. ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران و عالیجناب سلطان کشور عمان ضمن تاکید بر نقش سازنده بخش خصوصی دو کشور در توسعه افق‌های همکاری اقتصادی، نسبت به افزایش مستمر مبادلات تجاری و افزایش سرمایه‌گذاری‌های مشترک، ابراز خرسندی کردند. همچنین طرفین از امضای موافقت‌نامه‌ها و یادداشت‌های تفاهم در زمینه‌های اقتصادی، تجاری، ترانزیت، سرمایه‌گذاری، انرژی و فرهنگی استقبال کرده و بر ضرورت فعال شدن توافقات موجود میان دو کشور و همکاری برای رسیدن به توافقات جدید که در راستای خدمت به مصالح مشترک باشد، تاکید کردند.

روسای دو کشور در چارچوب تقویت روابط بین دو کشور برادر و پایه‌گذاری اصول و چارچوبی جهت حفظ و استمرار این روابط از مسئولان دولتی خواستند اقدام لازم را برای تنظیم سند همکاری‌های راهبردی در زمینه‌های مختلف و امضای آن به نحوی که همکاری و منافع متقابل را تحکیم نماید، انجام دهند.

ریاست جمهوری اسلامی ایران و سلطان کشور عمان ضمن تبادل‌نظر درباره برخی موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی، بر اهمیت تلاش‌های سازنده در زمینه‌های مختلف امنیتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در راستای تقویت صلح و ثبات تاکید و از ادامه رایزنی‌ها و مشورت‌های سیاسی میان دو کشور استقبال کردند. طرفین در این سفر از گسترش فرهنگ گفت‌وگو در منطقه به‌منظور حل‌وفصل مشکلات و تحکیم روابط میان کشورهای همسایه به نحوی که صلح، ثبات و شکوفایی و خواست ملت‌های منطقه را تامین نماید، استقبال می‌کنند.

رئیسی از تلاش‌های سلطان هیثم بن طارق در اتخاذ سیاست‌های سازنده و حکیمانه در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی جهت تعمیق روابط مثبت دوجانبه و صلح و ثبات منطقه‌ای تقدیر کرد. سلطان هیثم بن طارق آل سعید نیز ضمن تقدیر از سیاست همسایگی دولت سیزدهم نسبت به کشورهای منطقه، همکاری نزدیک کشورهای منطقه خلیج‌فارس را موجب تحکیم ثبات و صلح منطقه‌ای دانستند.

در پایان سیدابراهیم رئیسی از انجام این دیدار تاریخی ابراز خرسندی کردند و عالیجناب هیثم بن طارق سلطان عمان هم از حجت‌الاسلام رئیسی ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران بابت حسن‌استقبال و پذیرایی صورت‌گرفته از هیات عمانی در این سفر تقدیر به‌عمل‌آورد. هیثم بن طارق آل‌سعید پادشاه عمان و هیات همراهش دیروز با بدرقه معاون‌اول رئیس‌جمهور تهران را ترک کرد و به سفر دو روزه خود پایان داد.

سفری برای توسعه

به‌هرحال عمان یک ‌نقش ثبات‌دهنده و تنش‌زدا در منطقه را به‌ویژه در ارتباط با ایران و کشورهای منطقه و خارج‌ از آن بر عهده دارد، توانسته که خودش را «در قالب یک میانجیگر خوب صلح» نشان دهد و در گفت‌وگوهای با واسطه یا بی‌واسطه‌ای که در ارتباط با دو طرف ایران و آمریکا درخصوص توافقات هسته‌ای، مساله زندانی‌ها و آزادی دارایی‌های بلوکه‌شده ایران بوده، عمان نقش میانجیگر را داشته است.همچنین بعد از «توافق تهران و ریاض» ما می‌بینیم که معادلات منطقه تغییر کرد و احتمال «ازسرگیری روابط تهران و قاهره» هم وجود دارد، بنابراین این سفر در راستای نقش میانجی و واسطه عمان است. البته ما با عمان یک بعد تاریخی هم داریم و این کشور روابط دیپلماتیک، تاریخی و اقتصادی خوبی با ایران دارد. در شرایطی که دولت رئیسی هم تمرکز خود را در خارج از کشور، سفارتخانه‌ها و تقویت روابط اقتصادی گذاشته، طبیعی است که بخشی از این دیدار هم برای فعال کردن «راهکارهای تقویت اقتصادی دو کشور» در این سفر تعریف شود. در مورد پیام‌ سفر سلطان عمان به ایران هم باید گفت ایران همچنان به دنبال سیاست متوازن خود برای ادامه گفت‌وگوها با غرب براساس منافع ملی بدون عقب‌نشینی از نقش منطقه‌ای و توانمندی دفاعی و موشکی خود مسیر متفاوتی را آغاز کرده است.