دنیایی از خلاقیت و ایده

مخاطبان می‌توانند رادیو جشنواره را روی موج FM ردیف ۹۵.۵مگاهرتز بشنوند. مستند‌های برگزیده جشنواره پژواک، مستندهای قابل اعتنا و مستندهایی که نمره بالایی را در جشنواره کسب کرده‌اند از این رادیو پخش خواهد شد. در این خصوص با داوران، برگزیدگان و مدیران شبکه‌های مختلف رادیویی گفت‌وگو شده است که در ذیل‌می‌خوانید.

در بخش مردمی به انسجام خوبی رسیدیم
غلامرضا بحیرایی، رئیس کمیته داوران جشنواره پژواک با بیان این‌که کیفیت آثار در این دوره بسیار بالا بوده است، توضیح می‌دهد: کیفیت آثار نسبت به سال گذشته بهتر بود. در بخش حرفه‌ای استقبال از سال گذشته خیلی بیشتر بود و جشنواره کم‌کم به جایی که مد نظر بود می‌رسد.
بحیرایی افزود: در بخش مردمی به انسجام خوبی رسیدیم و آثاری را داشتیم که خیلی به استانداردهای حرفه‌ای نزدیک بودند و قابلیت پخش مستقیم از‌رادیو را بدون هیچ‌گونه تغییری دارند. مایه خوشبختی است که شنونده‌های ما از لحاظ فهم موضوع و ژانر مستند در حد بالایی از حرفه‌ای‌گری هستند و می‌توانند چنین برنامه‌های مستند خوبی را به جشنواره ارسال کنند.

هدف جشنواره ارتقای کیفی برنامه‌هاست
مهتاب رستمی از رادیو ورزش و داور دومین جشنواره رادیویی پژواک در بخش جمعیت، فرزندآوری و تقویت نهاد خانواده آثار ارسالی مستندسازان رادیویی را ارزیابی و داوری کرد. او با تاکید بر این‌که برگزاری کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی در ارتقا و رشد آثار نقش بسیار داشته است، می‌گوید: با توجه به این‌که ساخت مستند در رادیو جزو قالب‌های متداول تهیه‌کننده‌ها نبوده و نیست، برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی بسیار موثر بوده است. بی‌شک هدف اصلی و مشترک برنامه‌سازان و مدیران، ارتقای کیفی برنامه‌ها و جلب رضایت مخاطب است. در ارزیابی آثار هم ملاک‌هایی همچون پژوهش‌محور بودن، ژرف‌اندیشی و عمیق بودن نگاه به موضوع، وضوح و کیفیت شنیداری خوب را مد نظر داشتم و به بدیع بودن اثر، کارایی و رویکرد مناسب در پرداختن به سوژه و خلاقیت در روایت‌گویی مستند هم توجه‌داشتم.

انصاف، عدالت و قضاوت
یدا... محمدی از رادیو قرآن داوری دومین جشنواره رادیویی پژواک در بخش انقلاب اسلامی، دفاع‌مقدس، استقلال و همبستگی ملی را عهده‌دار بود. او با اشاره به ویژگی‌های یک داور منصف تاکید‌می‌کند: ویژگی یک داور به انصاف، عدالت، قضاوت درست و مهم‌تر از همه به دانش، تجربه و تسلط بر قصه و مستندسازی است.
وی یادآوری می‌کند: جشنواره‌ها هم انگیزه می‌دهند و هم بین تهیه‌کنندگان رقابت ایجاد می‌‌کنند. مهم‌تر این‌که سطح برنامه‌سازی هر شبکه را نشان می‌دهد و نوعی شأنیت بخشی برای هر شبکه است.

توجه به سوژه بکر
نوشین رهگذر از رادیو گفت‌وگو و داور دومین جشنواره رادیویی پژواک که در بخش جهاد تبیین و هدایت فرهنگی ارزیابی آثار را بر عهده دارد، با بیان ملاک‌هایی که در داوری مورد توجه داشته است، تاکید می‌کند: امتیازدهی یک اثر ناظر به چند شاخصه تعریف می‌شود: سوژه بکر و منحصربه‌فرد، زبان گویا و ساختار جذاب و شنیدنی که اگر هر اثر مجهز به این شاخص‌ها باشد، موفق و منتخب خواهد بود. باید توجه داشت که کارکرد ساختارهای روایی و مستند و ... تنها سرگرمی نیست، بلکه بخش زیادی از فرآیند تولید معنا را در جوامع امروزی بر عهده دارند. ارزش‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ... از طریق محتواهایی از این دست می‌تواند به گروه‌های مختلف مخاطب منتقل‌شود.

مستندم بسیار صمیمی و واقعی است
سیده‌زهرا صالحی، تهیه‌کننده مستند «چشم و چراغ فارسی» از رادیو ایران که به‌عنوان نامزد دریافت جایزه بخش پاسداشت زبان فارسی دومین جشنواره ملی مستند رادیویی پژواک شناخته شده، درباره جزئیات مستندش می‌گوید: این مستندم را از تمام مستندهایی که تاکنون ساخته‌ام بیشتر دوست ‌دارم، زیرا که بسیار صمیمی و واقعی است و با دل و جان تولید شده و سراسر احساس، ادب، فضل و دانش بود. از مدت‌ها پیش به‌دنبال سوژه‌ای ناب درباره زبان‌فارسی می‌گشتم، سوژه‌ای که تکراری نباشد و به شناخت بیشتر شنوندگان کمک کند.

مستند، برنامه‌ساز را رشد می‌دهد
زهره سربازی، نامزد دومین جشنواره مستند رادیویی می‌گوید: چهار مستند برای دومین جشنواره پژواک ارسال کردم که هر چهار اثر به مرحله نهایی راه پیدا کردند و سه اثر نامزد دریافت جشنواره شدند. معتقدم مستند یکی از جذاب‌ترین و سخت‌ترین قالب‌های ساخت برنامه است که برنامه‌ساز را رشد می‌دهد. چون کسی که درگیر ساخت مستند می‌شود باید مدام در جست‌وجوی استناد و مدارک صوتی‌ باشد که برنامه را جذاب کند. همین درگیری برای پژوهش و جمع‌کردن اسناد باعث رشد برنامه‌ساز می‌شود. استفاده درست از موسیقی و صدای محیط می‌تواند مستند را دگرگون کند و اگر عنصر موسیقی فقط برای پر‌کردن فواصل برنامه استفاده شود یا فقط احساسی انتخاب گردد به مستند لطمه می‌‌زند اما اگر براساس محتوا و متن انتخاب شود، مستند جذاب خواهد شد.

باید تولیدات، مردمی شوند
رضا کوچک‌‌زاده، مدیر شبکه رادیویی گفت‌وگو با بیان این‌که مستندسازی بخش مهمی از ساختار برنامه‌سازی است که بدون پیرایه بر واقعیت‌های موجود در جامعه نقطه می‌گذارد، می‌گوید: مستند برای ارائه بدون روتوش مطالب به مخاطب تلاش می‌کند. من به‌شخصه معتقدم برگزاری جشنواره‌های مستند برای معرفی آثار برتر و ایجاد یک فضای رقابتی میان عوامل تولید است که راهکار مفیدی برای تقویت مستندسازی در رادیو محسوب می‌شود. مشخصا برای تقویت جریان مستندسازی در رادیو، باید تولیدات، مردمی شوند.

مستند، جریان‌ساز است
حمیدرضا صحراگرد، مدیر شبکه رادیویی تهران تاکید می‌کند: مستند یکی از ساختارهای تاثیرگذار در برنامه‌سازی محسوب می‌شود که اگر از کیفیت لازم در تولید برخوردار باشد می‌تواند علاوه بر جذب مخاطب، جریان‌ساز هم باشد. بنابراین تولید مستندهای رادیویی با توجه به بهره‌مند نبودن از عنصر تصویر، بسیار پیچیده‌تر و سخت است و درواقع مستندساز رادیویی علاوه بر شناخت لازم از ویژگی‌های ساختار مستند باید درک بالایی از تولیدمحتوا در رسانه‌های صداپایه نیز داشته باشد. جشنواره‌ها میدان مهمی برای رقابت سالم و تخصصی برنامه‌سازان و هنرمندان عرصه رسانه‌است. برگزاری جشنواره‌ها علاوه بر کمک به معرفی آثار فاخر تولیدشده، می‌تواند برای مستندسازان انگیزه ایجاد کند و انگیزه تولید اثر منحصر به ارتقای کمی و کیفی برنامه‌سازی خواهد شد.

تقویت انگیزه برنامه‌سازان
سیدمرتضی کاظمی‌دینان، مدیر شبکه رادیویی فرهنگ معتقد است: به‌طورکل جشنواره‌ها در سطوح مختلف می‌توانند به ارتقای دانش برنامه‌ساز کمک کنند. همچنین شور، شوق و شعفی که جشنواره‌ها برمی‌انگیزند خواهد توانست مهم‌ترین عنصر پویایی برنامه‌ساز را که همان انگیزه است تقویت کند.

محفلی اثرگذار برای ‌هم‌افزایی‌ها
محسن سوهانی، مدیرکل هنرهای نمایشی شبکه رادیویی نمایش با تاکید بر این‌که جشنواره‌ها می‌توانند جایگاه رادیو را در سطوح مختلف کشور ارتقا دهند، می‌گوید: ارتقای جایگاه رادیو به‌واسطه جشنواره‌ها به‌ویژه با ارتباط فعال میان شبکه‌های اختصاصی و تخصصی با مخاطبان خاص خود رقم خواهد خورد و نقش و کارکرد این شبکه‌های رادیویی را در موضوع و زمینه‌های فعالیت ارتقا ‌خواهد داد. علاوه‌براین، جشنواره‌ها به شرط طراحی سازوکار مناسب، حرفه‌ای و تخصصی‌بودن می‌توانند به محفلی اثرگذار برای ‌هم‌افزایی‌ها و افزایش همگرایی میان مدیران، برنامه‌سازان و مخاطبان تبدیل شوند.