وقتی از اقتصاد گردشگری صحبت میکنیم، منظور تمام فعالیتهای مرتبط با توریسم و گردشگری در بخشهای مختلف از حمل و نقل گرفته تا اقامت و اسکان، رستورانها و مراکز تفریحی، اماکن و بناهای تاریخی، جاذبههای طبیعی و آداب و رسوم و میراث فرهنگی و قومی و… است که مخرج مشترک همه آنها نیز گردشگری و سفر است.
درست از زمانی که گردشگران عزم سفر و جابهجایی از نقطهای به نقطه دیگر میکنند، مجموعهای از فعالیتهای اقتصادی آغاز میشود که در دستهبندی اقتصاد گردشگری قرار میگیرند. از بلیتی که از آژانس یا استارتآپ گردشگری خریداری شده تا هواپیما، قطار، اتوبوس و… که برای جابهجایی به کار گرفته شده و همچنین محل اقامت که میتواند هتل باشد یا اقامتگاه یا هاستل، تورها و راهنمایانی که در مقصد، گردشگران را راهنمایی میکنند، غذاها و نوشیدنیهایی که مصرف میشود، بازدید از اماکن و جاذبهها، خریدهایی که صورت میگیرد و در نهایت، برگشت به مبدأ، همگی طیف وسیعی از فعالیتها هستند که برای آنها ارز یا پول رایج هزینه میشود، بنابراین جزء اقتصاد گردشگری محسوب میشوند. گردشگری و سفر، قلب تپنده اقتصاد دنیا به شمار میآید که اگر از کار بیفتند، بهجرات میتوان گفت اقتصاد جهان فرومیپاشد. اتفاقی که در بعد بسیار ضعیف آن در دوران کرونا شاهدش بودیم و نشان داد چطور میتواند با از کار انداختن بسیاری از مشاغل زندگی میلیونها نفر را به چالش بکشد. گردشگری به همین یک دلیل ساده در صدر بخشهای مهم اقتصاد و امنیت جهان قرار گرفته و از حدود یک دهه پیش هم عملکردی بهتر از دیگر بخشها داشته است. اثرات اقتصادی فعالیتهای گردشگری بسیار زیاد است. میلیونها انسان در این حوزه فعالیت دارند و بسیاری از کشورها حیاتشان به آن وابسته است. به طوری که در حال حاضر بیش از ۱۰درصد تولید ناخالص داخلی جهان به صنعت گردشگری اختصاص یافته و ۱۰درصد شاغلان جهان نیز در یکی از حوزههای مشاغل این صنعت مشغول به کارند.
گردشگری خلق شغل میکند و نیروی انسانی در بخشهای مختلف زنجیره آن به استخدام درمیآیند و این بزرگترین مزیت اقتصادی خواهد بود. گردشگری مانند بسیاری از فعالیتهای اقتصادی دیگر نوعی داد و ستد عرضه و تقاضامحور است و هر قدر رونق بیشتری داشته باشد، کسب و کارهای مرتبط با آن بهخصوص در صنفهای خرد را به تحرک وا میدارد و این امر به شکلی دومینووار به دیگر بخشهای اقتصادی نیز منتقل میشود. از جمله مزیتهای این صنعت امکان توازن منطقهای و دستیابی به توسعه پایدار و همهجانبه در مناطق دارای ظرفیت رشد است. از این نظر گردشگری یکی از بهترین مسیرها برای جبران عقبماندگیها بهخصوص در مناطق دور افتاده است. ضمن اینکه بالاترین ارزش افزوده در میان تمام فعالیتهای اقتصادی در صنعت توریسم است. گفته میشود سرعت اشتغال در بخش گردشگری ۵/۲ برابر دیگر بخشهاست. از سوی دیگر نیز براساس آمارها هر فعالیت و پروژه گردشگری به طور میانگین برای ۱۰نفر اشتغالزایی میکند. در بسیاری از کشورها، میزان درآمدی که از این صنعت به دست میآید از مجموع درآمدهای مالیاتی بیشتر است.
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد