چیزی که شما را برای این‌کار وسوسه می‌کند وعده‌هایی است که در آن تبلیغ می‌بینید. این تبلیغات در حوزه‌های مختلف و عموما از طریق مجاری غیررسمی در دسترس عموم جامعه قرار می‌گیرد اما آنچه بیشتر این روزها مخاطب را با چالش روبه‌رو کرده، تبلیغات در حوزه سلامت است. رفع چین و چروک پوست در یک جلسه، حذف چربی‌های شکم بدون نیاز به عمل جراحی، افزایش قد و دیگر تبلیغاتی که در این حوزه دیده می‌شود گاهی موجب شده برخی افراد به کام مرگ رفته و در بهترین حالت، هزینه‌ای هنگفت از جیبشان برود و در نهایت چیزی هم نصیبشان نشود. شاید برای شما هم این پرسش مطرح شده باشد که آیا ادعاهای مطرح شده در تبلیغات کالاها و خدمات ارائه شده بخش سلامت از سوی مدعیان صحت دارد؟ دیگران چه تجربه‌ای در این باره داشته‌اند؟ برنامه زاویه پنهان رادیو سلامت که قدمتی دیرینه دارد هر چهارشنبه از ساعت ۱۳ و ۲۰ دقیقه به مدت ۴۰ تا ۴۵ دقیقه به پرسش‌های شما در این باره پاسخ می‌دهد و کارشناسان و مسؤولان درباره مسائل مطرح شده پاسخ می‌هند.
تنویر ذهن مخاطبان و روشن سازی
سعید یوسفی، تهیه کننده برنامه زاویه پنهان درباره این‌که چگونه توانسته این برنامه را ۱۵ سال روی آنتن داشته باشد، می‌گوید: برنامه زاویه پنهان یکی از قدیمی‌ترین برنامه‌های رادیو محسوب می‌شود و نزدیک ۱۵ سال است که این برنامه مهمان مخاطبان رادیوست.
در این برنامه به بررسی کارشناسانه و علمی تبلیغات حوزه سلامت در رسانه‌های مختلف از مکتوب و شنیداری تا دیداری و فضای مجازی می‌پردازد. هدف اصلی این برنامه تنویر ذهن مخاطبان و روشن‌سازی و آگاهی مخاطبان جامعه در بحث تبلیغات پزشکی است.
وی ادامه می‌دهد: تلاش ما در این برنامه این است که تبلیغات درست را از نادرست جدا کنیم و به مخاطب در این باره از نگاه کارشناسان اطلاعات درست را ارائه دهیم. این قدرت تشخیص و تفکیک از این طریق در مخاطب ایجاد می‌شود و تلاش ما نیز رسیدن به همین هدف است.
این تهیه‌کننده در این باره یادآور می‌شود: این برنامه یکی از برنامه‌های موفقی بود که در سال‌های اول که به عنوان تهیه کننده و سردبیر و گزارشگر خدمتگزار آن بودم و نخستین همایش ساماندهی تبلیغات پزشکی در رسانه‌ها پس از راه اندازی این برنامه برپا شد و به عنوان دبیر اجرایی در این همایش حضور داشتم. در این برنامه کارشناسانی از حوزه‌های مختلف از متخصصان تا مسؤولان سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت و ارشاد و دیگر ارگان‌های ذی ربط را دعوت می‌کنیم و با نظر آنها درباره تبلیغات آشنا می‌شویم و درنهایت قدرت تفکیک تبلیغات سره از ناسره به مخاطب ارائه می‌شود.
یوسفی اشاره می‌کند: مخاطبان با این برنامه ارتباط خوبی گرفتند. از ابتدای شروع این برنامه تاکنون مخاطبان بسیاری با ما همراه هستند. بخشی با نام گزارشگر ما باشید در برنامه زاویه پنهان درنظر گرفته شده است که در آن از بضاعت مخاطبان که هر روز با تبلیغات کاذب سلامت روبه‌رو هستند، استفاده می‌کنیم و از آنان می‌خواهیم تجربیات خود را
در این باره با ما به اشتراک بگذارند. مخاطبان آسیب‌های مالی و جسمی خود را در این باره با ما مطرح می‌کنند و از این طریق این تجربیات با شنوندگان به اشتراک گذاشته می‌شود.
ماجرای میکروفن مخفی
یوسفی به ماجرای میکروفن مخفی برنامه اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «در بخش دیگری از این برنامه به عنوان گزارشگری با میکروفن مخفی سراغ تبلیغات و آگهی‌های رسانه‌های مختلف می‌رویم و از طریق شماره‌ها به عنوان یک مشتری تماس گرفته و اطلاعات ارائه شده را با رعایت مسائل حقوقی انتشار داده و این اطلاعات با حضور کارشناسان ارزیابی می‌شود. رادیو سلامت به نمایندگی از رادیو در این بخش توفیقات بسیاری داشت و گام‌های موثری در اطلاع‌رسانی برای مخاطبان برداشت.»
وی ادامه می‌دهد: «زاویه پنهان در شبکه رادیو سلامت توانست بسیاری از مخاطبان را با خود همراه کند. به همان همایش اشاره می‌کنم بسیاری از افراد آسیب‌دیده از تبلیغات کاذب پزشکی در این همایش حضور یافتند تا صدایشان به همه برسد و مشکلات پیش‌آمده برای خود را بیان کنند. این شاهدان در این همایش مطرح کردند که چقدر این تبلیغات ناسره می‌تواند مردم را اذیت کند.»
این تهیه‌کننده تاکید می‌کند: «این مستندات مردمی در این برنامه از سوی مخاطبان مطرح می‌شود و بازخورد این گفت‌وگوها در برنامه زاویه پنهان موجب شده مخاطبان بیشتری در هر برنامه به ما بپیوندند و از تجربیات خود در فریب تبلیغات ناسره سلامت با ما سخن بگویند. همه این مسائل که به آن اشاره شد نشان از موفقیت برنامه زاویه پنهان دارد و خوشحالم در این سال‌ها توانسته‌ایم گامی در راستای ارتقای سلامت جامعه برداریم.»
مخاطبان خاموش
مسعود حسنی، مجری این برنامه نیز دراین‌باره می‌گوید: «برنامه زاویه پنهان هر چهارشنبه ساعت ۱۳ و ۲۰ دقیقه به مدت ۴۰ تا ۴۵ دقیقه مهمان مخاطبان رادیو است. این برنامه به بررسی جاهایی می‌پردازد که خدمات ناسالم سلامت را به مردم ارائه می‌کند و سلامت مردم را به خطر می‌اندازد. زاویه پنهانی که امروز به مردم در رادیو ارائه می‌شود این رویکرد را دنبال می‌کند که آگهی‌ها و مراکز خدمات این‌چنینی را بررسی کند و با کارشناسان متخصص این حوزه به این نتیجه برسیم که محتوای چنین تبلیغاتی درست نیست. تبلیغ درباره قد، افزایش توان جنسی و ترک اعتیاد در دو روز و ... ازجمله مضامینی است که به آن می‌پردازیم. در زاویه پنهان در گفت‌وگو با کارشناسان به این مسأله اشاره داریم که آیا ادعاهای ارائه‌شده در چنین تبلیغاتی واقعی و امکان‌پذیر است؟ اگر امکان‌پذیر نیست پس این آگهی‌ها و مراکز خدمات از چه نظر مشکل دارند؟ هر هفته تلاش می‌کنیم یکی از موضوعات را مورد ارزیابی قرار دهیم.»
وی درباره بازخورد مخاطبان نیز اظهار می‌کند: «همیشه بازخورد مردم در بررسی چنین تبلیغاتی بسیار خوب است. به عنوان نمونه به دلیل این‌که بحث اعتیاد ازجمله موضوعاتی است که آدم‌های متعددی با این پدیده روبه‌رو و گاه درگیر شده‌اند مورد توجه مخاطبان است. به خصوص اگر موشکافانه به این موضوع پرداخته شود. در زاویه پنهان تلاش کردیم از نگاهی نو این مسأله را بررسی کنیم.»
این گوینده تاکید می‌کند: «ما هیچ‌وقت صرفا به میزان تلفن یا پیامک نگاه نمی‌کنیم بخشی از مخاطبان ما به اصطلاح مخاطبان خاموش هستند که برنامه را می‌شنوند و اطلاعات مطرح‌شده در برنامه به آنها کمک می‌کند.»
بررسی مشکلات سلامت روان
گوینده برنامه زاویه پنهان یادآور می‌شود: «رادیو همیشه کمک‌کننده است و سهم خود را ایفا می‌کند. رادیو یک رسانه گرم و پویا و در لحظه است و ما با این‌که هدف شبکه سلامت بررسی مشکلات این حوزه است اما هر چیزی را که احساس کنیم سلامت روان و آرامش مردم را هدف گرفته مورد ارزیابی قرار می‌دهیم. بسیاری از اوقات مردم این نگاه را دوست داشته‌اند. جالب است بدانید دکتر مقیمی، مدیریت مرکز پزشکی و آموزشی شهدای تجریش به این مهم اشاره داشتند که میزان تبلیغات این‌چنینی با اطلاع‌رسانی در برنامه زاویه پنهان کمتر شده یا نوعش تغییر کرده و کلاهبرداری‌های این‌چنینی دستخوش تغییر شده است. نه تنها زاویه پنهان بلکه هر برنامه‌ای که به این مسائل بپردازد، مؤثر است.»
وی تاکید می‌کند: «گروهی از مخاطبان عاشق رادیو هستند و عده‌ای نیز در مسیر کار رادیو را می‌شنوند که این مخاطب سهم بسزایی از برنامه ما دارد و در برنامه‌های متفاوت، پیام این قشر را می‌بینیم و متوجه می‌شویم که مخاطب همراه برنامه شده و این همراهی را با ارسال پیامی به ما نشان می‌دهد.»
فاطمه عودباشی - رسانه / روزنامه جام جم
