پیش‌نیازهای تجربه مادری

بعدها عوامل متعددی روی تصمیم آنها برای پدر‌یا مادر شدن تاثیر می‌گذارد اما همه پسرها و دخترها بالقوه با این توان‌ها متولد می‌شوند.

پانزدهم بهمن، میلاد حضرت فاطمه‌ زهرا (س) و روز مادر است. این مناسبت بهانه‌ای شد تا درباره پیش‌نیازهای مادر شدن با دکتر لیلا قضاتی، جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی گپی بزنیم که حاصل این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

تا همین چند نسل قبل و در دوران مادربزرگ‌های ما، ازدواج زودهنگام موضوعی عادی بود؛ به همین دلیل هم فاصله سنی نخستین فرزند با مادر گاهی به کمتر از ۱۵سال هم می‌رسید.

درواقع زن هنوز در دوره کودکی به سر می‌برد که خودش عهده‌دار مسؤولیت مادرانه می‌شد. امروزه به دلایل گوناگون آمار کودک همسری به نسبت چند نسل قبل کاهش‌یافته اما هنوز هم وجود دارد.

دکتر قضاتی درباره سن مناسب بارداری می‌گوید: «بارداری زیر ۱۸سال و بالای ۳۵ سال با خطرهای بی‌شماری برای مادر و جنین همراه است بنابراین سن ازدواج و بارداری از عوامل مهم در تولد فرزند سالم و حفظ سلامت مادر است.»

او ادامه می‌دهد: «اگر قصد بارداری دارید باید حداقل از شش تا یک ماه قبل از بارداری تحت‌نظر پزشک باشید. مشاوره پیش از بارداری برای ارزیابی سلامت جسمی، روانی و اجتماعی مادر است تا شرایط او برای بارداری مهیا شده و بارداری سالم و بهتری داشته باشد.»

تاریخچه‌ خود را مرور کنید

از دوره کودکی، واکسن‌هایی را دریافت می‌کنیم اما برای بارداری، باید بدن نسبت به بعضی از بیماری‌ها حتما ایمن شود بنابراین باید زمان تزریق بعضی واکسن‌ها را دوباره بررسی کنید.

دکتر لیلا قضاتی درباره واکسن‌ها می‌گوید: «تاریخچه واکسن‌هایی که زده‌اید را مرور کنید. بهتر است حدود یک ماه یا کمی بیشتر از اقدام به بارداری، وضعیت بدن نسبت به وجود آنتی‌ بادی بیماری‌های سرخچه و هپاتیتB را بررسی کنید. اگر به‌تازگی آنها را تزریق نکرده‌اید و آنتی‌بادی این بیماری‌ها را ندارید، واکسن سرخجه و هپاتیتB تزریق کنید. دوز یادآور کزاز نیز مهم است. علاوه بر این‌که اگر بارداری قرار است در فصل پاییز اتفاق بیفتد، حتما واکسن آنفلوآنزا را نیز دریافت کنید.»

با دود خداحافظی کنید

سیگار، قلیان یا هر مخدر دیگری اول از همه برای خود شخص نامناسب است. اگر قرار است مادر شوید، مخدرها سلامت جنین شما را نیز به‌شدت به خطر می‌اندازند.

دکتر قضاتی درباره ترک مخدرها می‌گوید: «حداقل از یک سال پیش از اقدام به بارداری باید سیگار، قلیان، هرگونه قرص و داروی مخدر و... را کنار بگذارید. این مخدرها به‌شدت روی جنین اثر می‌گذارد. با ترک آنها می‌توانید به بارداری و تولد فرزند سالم امیدوار باشید.»

بیماری‌ها را چاره کنید

بیماری جسمی و روانی هر دو مهم است؛ با این تفاوت که بیماری‌های جسمی قابل دیدن است و بیماری‌های روانی اغلب نادیده گرفته‌شده یا به درستی شناسایی و درمان نمی‌شود اما برای بارداری باید جسم و روان هر دو سالم باشد.

دکتر قضاتی درباره ضرورت درمان بیماری‌های جسم و روان پیش از بارداری می‌گوید: «اگر مبتلا به هر یک از اختلال‌های روانپزشکی هستید، حتما برای درمان آن اقدام کنید. درصورتی که نیازمند مصرف دارو یا روانکاوی هستید، حتما آنها را انجام داده و بعد باردار شوید. حتی ممکن است در طول بارداری نیز به تشخیص روانپزشک به مصرف داروهای کم عارضه نیاز باشد بنابراین دقیقا مطابق با تشخیص پزشک رفتار کنید تا با روانی سالم، مادر شوید.»

این متخصص زنان، زایمان و نازایی ادامه می‌دهد: «علاوه بر این، باید از نظر جسمی نیز بیماری‌ها کاملا درمان شود. اگر دچار بیماری‌های مقاربتی، ایدز، هپاتیت BیاC، سوزاک، سفلیس، اچ‌پی‌وی یا تبخال تناسلی هستید حتما موارد را با پزشک در میان بگذارید و پس از درمان کامل برای بارداری اقدام کنید.»

شرایط خاص، بارداری ایمن

مراجعه به پزشک زمانی مؤثر است که همه مشکلات اعم از جسمی و روانی بیان شده و برای حل آنها راهکار مناسب انتخاب شود. بعضی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های ژنتیکی درمان نهایی ندارند اما قابل کنترل و تعدیل هستند بنابراین برای مشاوره پیش از بارداری باید همه مسائل را با پزشک در میان بگذارید.

این متخصص زنان توضیح می‌دهد: «موقعیت‌های خاص طبی و ابتلا به بعضی بیماری‌های مزمن یا ژنتیکی مانند صرع، دیابت، مشکلات قلبی-عروقی، مشکلات غده تیروئید، آسم، فشارخون بالا و مشکلات روماتولوژی مانند لوپوس و مشکلات روان می‌تواند روی بارداری اثر داشته باشد. گرچه پزشک می‌تواند بعضی از آنها را بدون توضیح شما هم تشخیص دهد اما بهتر است تمام بیماری‌ها، طول دوره بیماری، داروهای مصرفی و... را با پزشک در میان بگذارید تا براساس آن بتوان با درمان یا کنترل شرایط، بارداری سالمی داشته باشید.»

دکتر قضاتی ادامه می‌دهد: «حتما پزشک را در جریان بیماری‌های ژنتیکی و ارثی خانواده خود و همسرتان قرار دهید.»

مهتاب خسروشاهی - سلامت / روزنامه جام جم