ورزش در بارداری چقدر و چگونه؟

همان‌گونه که همه ما می‌دانیم، ورزش نکردن اثرات جبران ناپذیری به مرور بر سلامت می‌گذارد و این قاعده درباره حتی در دوران بارداری صدق می‌کند.

تأکید متخصصان به انجام ورزش در این دوران به معنای عملکرد بدون قاعده نیست بلکه انجام حرکات ورزشی توسط خانم‌ها در مدت زمان بارداری بر اساس شرایط فیزیکی آنها تعیین می‌شود و بدون شک پزشکان متخصص در این زمینه راهنمایی لازم را برای هر فرد خواهند داشت.

دکتر شاهین صالحی به عنوان یک متخصص پزشکی ورزشی درباره باید‌ها و نبایدهای انجام حرکات ورزشی در دوران بارداری به جام‌جم می‌گوید: مثل هر شرایط دیگری، ورزش در دوران بارداری شرایط خاص خود را دارد و ممکن است متناسب با شرایط هر فرد، میزان و نوع ورزش متفاوت باشد. گاهی شرایطی وجود دارد که باعث ممنوعیت انجام ورزش در مادر باردار می‌شود، ولی در خانم‌هایی که هیچ گونه عوارض بارداری ندارند، انجام ورزش را توصیه می‌کنیم .

فواید ورزش برای مادران باردار

انجام ورزش می‌تواند در کاهش شدت کمردرد به عنوان یکی از شایع ترین عوارض بارداری بسیار موثر باشد، ضمن آن که ورزش باعث افزایش ظرفیت تنفسی و بهبود عملکرد مادر باردار می‌شود. کاهش استرس، کنترل وزن و پیشگیری از چاقی بیش از حد، دیگر فواید انجام ورزش در دوران بارداری است.

ممنوعیت ورزش برای افراد ویژه

ورزش برای مبتلایان بیماری‌های ریوی همچون آسم، برونشیت، بیماری‌های پیشرفته قلبی، نارسایی دهانه رحم، بارداری سه قلو، وجود جفت سرراهی بعد از هفته 26 بارداری، ابتلا به پارگی غشاها، پرگلاسمی یا فشار خون بارداری ممنوع است.

به گفته این متخصص پزشکی ورزشی، ریسک بالای زایمان زودرس، خونریزی‌، درد ناحیه رحم، سردرد، مشکلات دید در حین ورزش، ضعف شدید عضلات، تورم شدید درناحیه دست و پا هنگام ورزش جزو موارد منع ورزش است.

با احتیاط ورزش کنید

حفظ تعادل در دوران بارداری و زمین نخوردن، یکی از معیارهای مهم و تعیین‌کننده در تعیین میزان ورزش در مادران باردار است. مبتلایان کم‌خونی، چاقی مفرط و افراد دارای دیابت کنترل نشده جزو گروه‌های پرریسکی هستند که حرکات ورزشی را بسیار با احتیاط باید انجام دهند.

مشکلات ارتوپدیک و ابتلا به تشنج‌هایی با کنترل ضعیف موارد دیگری هستند که انجام ورزش را محدود می‌کند.

دکتر صالحی می‌گوید: افرادی که مشکلات تیروئیدی دارند یا مصرف سیگار در آنها بشدت بالاست، باید با احتیاط ورزش کنند.

این متخصص پزشکی ورزشی تأکید می‌کند: خانم‌های باردار اگر حین ورزش با کاهش حرکات جنین مواجه شدند، آن را زنگ خطر جدی تلقی کنند و این مساله را با پزشک خود در میان بگذارند تا در صورت صلاحدید، دستور منع فعالیت ورزشی ازسوی پزشک صادرشود.

ترشح مایع آمونیون، درد در ناحیه سینه، درد قلب، تپش قلب شدید و خستگی شدید، دیگر مواردی هستند که می‌توانند باعث قطع ورزش شوند.

دکتر صالحی خاطرنشان می‌کند: خانم‌های باردار باید حرکات ورزشی خود را از پزشک متخصص ورزش دریافت کنند و قبل از مراجعه به این متخصصان مجوز انجام ورزش از سوی متخصص زنان و زایمان صادر شده باشد. در غیراین صورت، تجویز ورزش امکانپذیر
نخواهد بود.

محدودیت ورزشی برای افراد مجاز

افرادی که مجاز به انجام ورزش هستند نیز ملزم به رعایت برخی نکات و انجام ندادن برخی حرکات هستند. دکتر صالحی، حبس نفس توسط مادران را در حین ورزش ممنوع می‌داند و می‌گوید: این فعالیتی است که اکیدا منع می‌شود. تنفس منظم و دم و بازدم منظم در حین ورزش بسیار مهم است.

وی ادامه می‌دهد: ورزش‌هایی که خطر افتادن در آنها بالاست، مانند سواری، راه رفتن روی تردمیل، اسکی، اسب سواری، فوتبال، بسکتبال، طناب زدن، انجام حرکات ناگهانی شدید به راست یا چپ، جمع کردن زانوها به داخل شکم و ورزش‌های دیگری که در آن ریسک مختل شدن تعادل فرد و به زمین خوردن وجود دارد، ممنوع است.

دکتر صالحی تأکید می‌کند: مادران باردار از خوابیدن به پشت برای مدت طولانی پرهیز کنند، چون ممکن است جنین به عروق فشار بیاورد و این فشار باعث انسداد جریان خون رسانی به قلب و از دست رفتن هوشیاری مادر شود. ورزش در شرایط هوای بسیار گرم و با رطوبت بالا و استفاده از تجهیزات پارک به دلیل ریسک افتادن نیز ممنوع است.

این متخصص پزشکی ورزشی پیاده روی، ورزش‌های هوازی، حرکات کششی و یوگا را بهترین ورزش‌های دوران بارداری عنوان می‌کند و می‌گوید: مادران باردار از حدود 5 تا 10 دقیقه راه رفتن و قدم‌های آهسته تا حدود 30 دقیقه در روز پیاده روی داشته باشند.این کار باعث افزایش قدرت مادر می‌شود.تقویت عضلات مرکزی بدن در ناحیه کمر برای پیشگیری از کمردردهای شایع در این دوران بسیار توصیه می‌شود. این ورزش‌ها بدون این که به جنین و شکم مادر فشار وارد کنند و باعث اختلال در عروق خونی مادر و جنین شوند، باید انجام گیرند.

دکتر صالحی به خانم‌های باردار توصیه می‌کند، در حین ورزش از پوشیدن لباس تنگ و کفش نامناسب اجتناب کنند و قبل یا حین ورزش آب مصرف کنند.

فواید ورزش در مهار و پیشگیری از دیابت بارداری

برخی خانم‌ها ممکن است قبل از بارداری یا در حین آن به دیابت مبتلا شوند. به گفته متخصصان در هر دو صورت ورزش می‌تواند بر عملکرد بدن در کنترل قند خون موثر باشد. انجام فعالیت ورزشی در سطح حرفه‌ای برای افراد عادی می‌تواند در درمان دیابت موثر باشد و در خانم‌های باردار نیز نقش پیشگیری‌کننده دارد.

شرایط ورزش مادران باردار در باشگاه

مادرانی که دوست دارند در باشگاه ورزش کنند، باید برنامه ورزشی خود را قبل از حضور در باشگاه از متخصصان پزشک ورزشی دریافت کرده باشند. راه رفتن روی تردمیل با سرعت زیاد ممنوع است و توصیه می‌شود از باشگاهی برای ورزش کردن استفاده کنند که در آن پزشک متخصص حضور داشته باشد که با موارد منع ورزش در دوران بارداری آشنا و از ورزش‌های مفید این دوران به درستی
مطلع باشد.

سهیلا فلاحی - جام‌جم