صد خاطره

ناصر طهماسب صدایش را به شخصیت‌های زیادی امانت داده است: از هنرپیشه‌های بزرگ وطنی تا بازیگران هالیوودی، از قهرمان‌های واقعی تا شخصیت‌های کارتونی، گاهی با لهجه حرف زده و گاهی آواز خوانده و جالب‌تر این‌که گاهی به جای چند نفر در یک فیلم یا سریال حرف زده است.

به بهانه هفتاد و هفتمین سالگرد تولد ناصر طهماسب نگاهی داریم به کارنامه حرفه‌ای و هنرنمایی‌هایش در زمینه‌های مختلف.

یکی به جای خیلی‌ها

یکی از شاهکارهای حرفه‌ای ناصر طهماسب در هنر دوبله، گویندگی به جای چند شخصیت در یک سریال است؛ او یک بار پیش از انقلاب در یک سریال قدیمی و بعدها در فیلم «سوته‌دلان»، سریال «هزار دستان» و «کمال‌‌الملک» با صداسازی توانست به جای چند شخصیت صحبت کند. در «سوته‌دلان» به جای سعید نیک‌پور و جهانگیر فروهر، در سریال «هزار دستان» برای دوبله نقش‌هایی که اسماعیل محمدی، اسماعیل محرابی، علی نصیریان، نعمت گرجی و جهانگیر فروهر بازی کرده بودند، از لهجه‌ها و لحن‌های مختلف استفاده کرد و جالب این‌که با یکی از همین لهجه‌ها و صداسازی‌ها به جای اسماعیل محمدی تصنیف «مرغ سحر» را به آواز هم خواند! در سریال «کمال‌الملک» نیز به جای علی نصیریان و اسماعیل محمدی صحبت کرد.

به رنگ صدا

برای نسلی که سینمای جهان را با دوبله‌های خوب فارسی تماشا کرده‌اند، بسیاری از بازیگران مطرح جهان علاوه بر چهره با یک صدای ویژه هم شناخته می‌شوند؛ مثلا مگر می‌شود آلن دلون و آمیتاب باچان را بدون صدای عزت‌الله مقبلی به یاد آورد یا الیور هاردی و لویی دوفونس را بدون دوبله هنرمندانه عزت‌الله مقبلی شناخت! ناصر طهماسب نیز به بازیگرانی مانند جک نیکلسون و کوین اسپیسی در دوبله فارسی هویت داده است. او در فیلم‌هایی چون محله چینی‌ها، دیوانه از قفس پرید، تلألو و قول به جای جک نیکلسون حرف زده و نیز در فیلم‌های هفت، مظنونین همیشگی، گلن گری گلن و راس دوبلور کوین اسپیسی بوده است. البته طهماسب به جای هنری فوندا در خوشه‌های خشم و مرد عوضی و به جای استیو مک‌کوئین در حادثه توماس کراوان و هفت دلاور حرف زده است. همچنین به جای گری کوپر در وراکروز، ماجرای نیمروز، باغ شیطان و گلوله آتش و نیز به جای بسیاری دیگر از بازیگران. همچنین از دو نسخه فیلم کازابلانکا، در یکی از آنها ناصر طهماسب به جای همفری بوگارت صحبت کرده است. تماشاگران سریال‌های تلویزیونی هم از صدای طهماسب خاطره دارند؛ فرمانده کسلر در ارتش سری، والتر وایت در برکینگ بد و نیز جاناتان گرت در سریال «در برابر باد!»

از کسلر تا یوگی

در کارنامه حرفه‌ای ناصر طهماسب طیفی گسترده از نقش‌های مثبت و منفی، بازیگران جدی و کمدی و حتی شخصیت‌های کارتونی می‌توان پیدا کرد.

این دوبلور هم به جای شخصیت جدی، خشک و تبهکار سروان کسلر حرف زده و هم در کمدی‌های هارو لوید!

صدای طهماسب این قابلیت را دارد که در نقش یک قاتل سریالی با بازی کوین اسپیسی به کار گرفته شود یا حتی صدای بلال حبشی در فیلم سینمایی محمد رسول‌الله به کارگردانی مصطفی عقاد. همچنین او در کارتون‌هایی مانند باگزبانی به جای باگزبانی، در سریال کارتونی «یوگی و دوستان» به جای یوگی و در سریال «بود ابوت و لو کاستلو» به جای ابوت صحبت کرده است.

وسوسه بازیگری

هنر دوبله شاخه‌ای از صدا ـ بازیگری محسوب می‌شود و طبیعی است که هنرمندان دوبله بعد از سال‌ها تجربه‌اندوزی از بازیگری پشت میکروفن، استعداد بازیگری را در خود ببینند و چنانچه شرایط فراهم شد جلوی دوربین هم هنرنمایی کنند. ناصر طهماسب نیز از این وسوسه در امان نماند و در فیلم سینمایی «راه دوم» به کارگردانی حمید رخشانی و نیز در سریال‌های «کلانتر3» و «مرگ تدریجی یک رویا» مقابل دوربین رفت اما او در بازیگری به اندازه کافی موفق نبود.

به‌طور طبیعی دیدن تصویر واقعی صاحب صدایی که همیشه روی بازیگران دیگر شنیده شده، می‌تواند ذهنیت مخاطبان را به هم بریزد یا سبب شود، توانایی بازیگری آنها با بازیگران مطرح مقایسه شود.

صدا، دوربین، قلم

برای هنرمندی چون ناصر طهماسب، هنرنمایی در پشت میکروفن خلاصه نشده است؛ او ضمن دوبله، گویندگی و بازیگری یکی دو بار دست به قلم برده و فیلمنامه‌هایی برای سینما نوشته است.

یک‌بار اوایل دهه 70 فیلمنامه «پرواز را به‌خاطر بسپار» را نوشت که به کارگردانی حمید رخشانی و بازی خسرو شکیبایی و پردیس افکاری ساخته شد.

اواسط دهه 70 نیز در نگارش فیلمنامه «زن امروز» با مجید قاری‌زاده همکاری داشت. این فیلم سال 75 با بازی هما روستا، ژاله علو و نگین صدق‌گویا اکران شد.

بر مدار عشق

مدیریت دوبلاژ فیلم و سریال از آن هنرنمایی‌هایی است که در زندگی حرفه‌ای ناصر طهماسب زیاد اتفاق افتاده است. طهماسب به علی حاتمی و آثارش علاقه فراوان داشت و در بسیاری از آثار این هنرمند به‌عنوان گوینده یا مدیر دوبلاژ حضور پیدا کرد. سریال «کمال‌الملک» و فیلم «مادر» از جمله آثاری است که طهماسب مدیریت دوبلاژ آنها را به عهده داشته است. علاقه به علی حاتمی در همین همکاری‌ها خلاصه نشد و طهماسب یک‌بار به خاطر این کارگردان بزرگ و اظهار ارادت محمدرضا ورزی کارگردان جوان تلویزیون به علی حاتمی، بر آن شد که با ورزی همکاری کند. طهماسب در سریال «ابراهیم خلیل‌الله» به کارگردانی ورزی از صدایش برای نقش شیطان استفاده کرد.

به جای خودی‌ها

برای گوینده‌هایی مانند ناصر طهماسب بسیار پیش آمده که به جای شخصیت‌های وطنی حرف بزنند؛ گاهی نبود صدابرداری سرصحنه، گاهی وسواس کارگردان‌هایی مانند علی حاتمی در ارائه یک اثر آراسته و تمیز یا دلایل دیگر باعث می‌شد که دوبلورها جای دوستان بازیگرشان در فیلم‌ها و سریال‌ها صحبت کنند. ناصر طهماسب هم از این قاعده مسثتنا نیست و به‌عنوان نمونه در فیلم طلسم به جای پرویز پورحسینی و در «بگذار زندگی کنم» به جای مهدی هاشمی حرف زده است اما معمولا کمتر پیش آمده که هنرمندان عرصه دوبله به جای شخصیت‌های انیمیشنی ایرانی حرف بزنند چون آثار جدی در عرصه انیمیشن بسیار کم داریم اما یکی از اولین فیلم‌های سینمایی انیمیشنی کشورمان با صدا و مدیریت ناصر طهماسب دوبله شده است. طهماسب در فیلم انیمیشنی «شاهزاده روم» علاوه بر این‌که مدیریت دوبلاژ را به‌عهده داشت به جای اسقف اعظم و نیز هیرود حرف زده است.

قصه‌گوی غایب

طبیعی است که صاحب یک صدای آراسته، گاهی از این صدا برای روایتگری بهره بگیرد. ناصر طهماسب علاوه بر این‌که گوینده آنونس فیلم‌های زیادی بوده به‌عنوان راوی نیز در برخی آثار سینمایی و تلویزیونی همکاری داشته است؛ مثلا در فیلم سینمایی «یک دزدی عاشقانه» به کارگردانی امیرشهاب رضویان با بازی مهدی هاشمی و فرهاد آئیش در فیلم سینمایی «سن‌پطرزبورگ» به کارگردانی بهروز افخمی و بازی پیمان قاسم‌خانی و محسن تنابنده و فیلم سینمایی «من مادر هستم» از ساخته‌های فریدون جیرانی.نسل‌های دیروز و امروز ناصر طهماسب را به‌عنوان راوی در کمدی‌های هارو لوید به یاد می‌آورند که زمانی یکی از تماشایی‌ترین برنامه‌های تلویزیون بود.البته طهماسب در کارتون «هورتن صدای هو می‌شنود» و نمایش «زنانی که به بزها خیره شده‌اند» به کارگردانی ایوب آقاخانی نیز به عنوان راوی حضور داشته است.

آذر مهاجر - رادیو و تلویزیون