زندگـی و دیگــر هیچ؟

انتشارات روزنه این کتاب را در 256 صفحه و به قیمت 18 هزار تومان عرضه کرده است. چاپ اول کتاب در هزار نسخه روی پیشخوان کتابفروشی‌ها قرار گرفته است. از طراحی روی جلد زیبا و معنی‌دار بزرگمهر حسین‌پور که بگذریم، کتاب 12 فصل، یک پیش‌گفتار و یک پایان سخن دارد. نویسنده کارنامه کاری کیارستمی را به چند دوره تقسیم کرده و در هر دوره، به بحث درباره شاخصه‌های کار او می‌پردازد. دوره نخست شامل فیلم‌های فیلمساز در دوران قبل از انقلاب می‌شود.

اکثر فیلم‌های کیارستمی در این دوران، برای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ساخته شد و در قالب ژانر سینمای کودک قرار می‌گیرند. تنها فیلم بلند غیرکودک کیارستمی «گزارش» هم در همین دوره مورد بررسی قرار می‌گیرد.

دوره دوم شامل کارهای کیارستمی از زمان انقلاب تا اوایل دهه 80 می‌شود. در این دوره است که هم کیارستمی به شهرت بین‌المللی می‌رسد و هم سینمای شریف و انسانی ایران را به تماشاگران و منتقدان خارجی معرفی می‌کند. گل سرسبد این فیلم‌ها «خانه دوست کجاست» است، اما کتاب آثاری مثل «مشق شب»، «کلوزآپ» و چهارگانه «زندگی ادامه دارد» را از قلم نمی‌اندازد. در دوره سوم، کارهای فیلمساز از دهه 80 تا امروز به مورد بحث گذاشته می‌شود. بازگشت به زن و شهر، فیلم‌های تجربی همچون «شیرین»، «پنج» و «راه‌ها» و فیلم‌های خارجی کیارستمی، از جمله کارهایی هستند که در این دوره زیر ذره‌بین نگاه نویسنده قرار می‌گیرند. نویسنده در پایان کتاب درباره پست مدرن عامی صحبت و کیارستمی را هنرمندی از این دست خطاب و معرفی می‌کند، اما این که این لفظ چه معنی‌ای را در دل خود دارد و چرا صافاریان، کیارستمی را چنین هنرمندی می‌داند، موضوعی است که خواننده کتاب باید خود آن را مطالعه کرده و دریابد.

نکته غم‌انگیز در باره کتاب سینمای عباس کیارستمی این است، زمانی که این کتاب روی پیشخوان کتابفروشی‌ها قرار گرفت، فیلمساز ما هنوز زنده بود و دوران بیماری‌اش را طی می‌کرد. مدت‌زمانی کوتاه پس از انتشار کتاب، کیارستمی ناباورانه درگذشت و مرگ تراژیک او بحث‌های پزشکی زیادی را در بین اهالی سینما، منتقدان، رسانه‌های گروهی و جامعه پزشکی برانگیخت.

کیکاووس زیاری

جام‌جم