تندرستون، جشنی برای شادی و سلامتی

این جشن یکی از آیین‌های مهم مردم کرمان محسوب می‌شود و برخی دیگر از ایرانیان نیز درآن مشارکت داشته‌اند. در مورد این جشن گفته می‌شود که از گوشه و کنار کشور مردمان بسیاری کوشش می‌کردند تا در چهلم نوروز، با پیمودن مسافت‌هایی طولانی، خود را به این جشن برسانند و سلامت روان و جسم را برای خود و خانواده آرزو کنند.

این جشن همه‌ساله با باشندگی (حضور) خانواده‌های کرمانی و بویژه با محوریت مادربزرگان و بزرگان طایفه و خانواده‌ها، در دامنه سپندینه (مقدس) شیوشگان، در پشت پارک پردیسان امروزی و در همجواری قلعه دختر و در پایه‌کوه که تپه‌هایی سنگی نام تندرستان است، برگزار می‌گردد.

کرمانی‌های باستان معتقد بودند که دامنه شیوشگان در شرق قلعه کهن گواشیر و قلعه دختر، مکانی مقدس است و ‌موجبات حیات و سلامت و روزی آنها را فراهم می‌سازد، لذا هرساله در روز چهلم عید نوروز به مکانی به نام تندرستان که در همین منطقه شیوشگان قرار دارد، می‌رفتند و از الهه آناهیتا یا اهورا مزدا و پس از اسلام از خداوند بزرگ تقاضای ادامه روزی و باران و سلامتی خانواده خود را می‌کردند.

در این میان بیشترین تقاضای سلامتی برای زنان نازا بوده است؛ زیرا آناهیتا، الهه روزی و زایش و حیات می‌باشد. در این خصوص زنان نازا اقدام به انجام غسلی شبیه به غسل تعمید می‌کردند که هنوز هم انجام می‌شود.

در این مراسم با سفره انداختن، آش پختن، نذری دادن، نواختن انواع سازهای موسیقی و... به دست افشانی و شادی کردن می‌پردازند.

نتیجه این جشن به این گونه بوده است که برای یک سال، هر نوع بیماری از دور خانواده‌ها رخت برمی‌بسته و بسیاری از دوشیزگان به خانه بخت می‌رفتند.

جالب این‌که در تمام ادیان گوناگون از جمله اسلام، زرتشت، یهود، مسیحیت و... در این جشن به گونه‌ای مشترک باشنده (حضور) گسترده داشته‌اند و لذا این جشن، پایه‌ها و ریشه‌های ژرف فرهنگی دارد.

امسال نیز در همین پنجشنبه (امروز) مصادف با نهم اردیبهشت ماه، از ساعت 3 بعدازظهر تا غروب، باز کرمانیان مقدمات برپایی این جشن پرشکوه را (که با مجوز فرمانداری شهر کرمان همراه بوده است) فراهم می‌کنند، با این تفاوت که امسال موسسه دیده‌بان و برخی دیگر از سمن‌ها (NGO)، باشندگی گسترده‌تری دارند.

ناصر شجاعی

پژوهشگر میراث کرمان