بعد از بارداری وزن کم کنید

به گزارش جام جم سرا ،​شواهد نشان می‌دهد که بسیاری از زن‌ها بعد از زایمان دچار اضافه وزن شده و تا چند کیلو چاق می‌شوند. طبق بررسی‌ها، یک‌چهارم زنان حدود یک سال پس از تولد نوزادشان تا بیش از پنج کیلوگرم وزن اضافه می‌کنند، اما به گفته محققان دانشگاه «کورنل»، به طور متوسط، زنان پس از زایمان بین یک تا دو کیلوگرم وزن اضافه می‌کنند و با بارداری‌ها و زایمان‌های متعدد، خطر اضافه وزن افزایش می‌یابد.

خطراتی که سلامت را تهدید می‌کند

ماندگاری اضافه وزنی که بعد از زایمان اتفاق می‌افتد می‌تواند سلامت مادر را در معرض خطر قرار دهد و پیامدهای خطرناکی را به همراه داشته باشد. مشکلات ناشی از اضافه‌وزن بعد از زایمان معمولا مشکلات مزمنی چون بیماری‌های قلبی و دیابت هستند که گاه تا آخر عمر همراه مادر باقی می‌مانند. البته کاهش وزن مادر، نه تنها برای او مفید است بلکه سلامت نوزاد را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. بارداری بعدی با وزن بالاتر می‌تواند مادر و جنین در حال رشد را در معرض برخی مشکلات پزشکی از قبیل دیابت حاملگی و فشار خون بالا قرار ‌دهد.

کاهش وزن بعد از زایمان

محققان بعد از مطالعات فراوان به این نتیجه رسیدند که کاهش وزن بعد از زایمان به دنبال سه عامل اصلی اتفاق می‌افتد: اضافه وزن در طول بارداری، رژیم غذایی و فعالیت بدنی و تغذیه نوزاد با شیر مادر. بسیاری از زن‌ها بعد از زایمان به طور طبیعی بخشی از اضافه‌وزنی را که در بارداری کسب کرده‌اند، بدون هیچ تلاشی از دست می‌دهند.

به گفته محققان مدرسه پزشکی هاروارد در بوستون، با وجود این که بخشی از اضافه وزن در دوران بارداری بدون هیچ تلاشی کاهش می‌یابد، از سوی دیگر، ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی پس از تولد فرزند نیز چالش‌های تازه‌ای را پیش روی زنان قرار می‌دهد. به طور کلی، کاهش وزن بعد از زایمان به سه عامل مقدار اضافه وزن در دوران بارداری، رژیم غذایی و فعالیت بدنی و شیر دادن به نوزاد بستگی دارد.

افزایش وزن در دوران بارداری

محققان بر این باورند زنانی که پیش از بارداری وزن کمی دارند، انتظار می‌رود در این دوران بین 12.7 تا 18.1 کیلوگرم وزن اضافه کنند. زنانی که وزن ایده‌آل دارند بین 11.3 تا 15.9 کیلوگرم و زنانی که چاق هستند و اضافه وزن دارند، باید بین پنج تا 9.1 کیلوگرم چاق شوند. البته زنانی که دوقلو یا چندقلو باردار باشند، اضافه وزن بیشتری برای آنها درنظر گرفته می‌شود. بهتر است افزایش وزن مادر در دوران بارداری تقسیم شود به طوری که در سه ماهه نخست باید بین 0.5 تا دو کیلوگرم اضافه کنند. در سه ماهه‌ دوم و سوم نیز باید هر هفته بین 0.23 تا 0.45 کیلوگرم وزن اضافه کنند. ولی معمولا بین 40 تا 60 درصد زنان باردار بیشتر از حد مجاز وزن اضافه می‌کنند.

البته این اضافه وزن مادر روی وزن جنین تاثیر چندانی ندارد، بلکه تاثیر آن روی بزرگ‌شدن رحم، سینه‌ها و افزایش جریان خون در بدن مادر احساس می‌شود. در این میان بسیاری محققان بر این باورند که اضافه وزن بالا در دوران بارداری احتمال سزارین را افزایش می‌دهد. اما در این میان، اضافه وزن بسیار زیاد مادر باعث تولد نوزادانی با وزن بالا می‌شود که در نهایت آنها را در معرض ابتلا به چاقی و سندرم متابولیک دوران کودکی قرار می‌دهد.

مادران باردار بعد از زایمان کاهش وزن دارند که البته این کاهش وزن ابتدا با سرعت بیشتر و بعد از مدتی با سرعت پایین‌تری دنبال می‌شود، به طوری که حتی ممکن است به ماهی 450 گرم برسد.

رژیم غذایی و فعالیت بدنی پس از زایمان

حفظ رژیم غذایی سالم و داشتن فعالیت بدنی نقش موثری در کاهش وزن بعد از زایمان ایفا می‌کند و ترکیب این دو با یکدیگر تاثیر به مراتب مضاعفی به جا می‌گذارد. البته این به آن معنا نیست که زنان باید برای کاهش وزن رژیم‌های سختی در پیش بگیرند یا فعالیت سنگینی انجام دهند. باید در نظر داشت کوچک‌ترین فعالیت بدنی مادر نیز می‌تواند موثر باشد و تغییراتی را برای کاهش وزن بعد از بارداری ایجاد کند. رژیم‌هایی مانند گنجاندن سبزیجات فراوان در تغذیه روزانه، کاهش کالری دریافتی و نیز رژیم مدیترانه‌ای گزینه‌های خوبی برای کمک به کاهش وزن در دوران بعد از زایمان به شمار می‌رود. تحقیقات نشان می‌دهد که تغییرات غذایی در این دوران بیشترین تاثیر را روی کاهش وزن به جا می‌گذارد. راه رفتن و پیاده‌روی در طول روز یکی از ورزش‌های سبک ولی تأثیرگذار برای کاهش وزن بعد از حاملگی به شمار می‌رود. راه رفتن حتی در دوران بارداری نیز سلامت زنان باردار را حفظ می‌کند.

تغذیه با شیر مادر

با وجود این که محققان بر این باورند که رعایت رژیم غذایی مناسب و داشتن فعالیت بدنی نقش تاثیرگذاری روی کاهش وزن مادران بعد از زایمان دارد، اما نقش موثر تغذیه با شیر مادر را نمی‌توان در این میان نادیده گرفت. به اعتقاد آنها، شیر دادن به نوزاد در یک بازه زمانی شش ماهه می‌تواند کاهش وزن را در زنان به دنبال داشته باشد. هر چه مدت زمان شیر دادن به نوزاد بیشتر باشد، تاثیر آن روی کاهش وزن بعد از زایمان بیشتر می‌شود. شیر دادن به بچه باعث سوختن کالری می‌شود و بدن به انرژی اضافی برای تولید شیر نیاز پیدا می‌کند. زنانی که به نوزاد خود شیر می‌دهند، روزانه حدود 500 کالری بیشتر می‌سوزانند؛ از این‌رو زنان شیرده باید بیاموزند که به دلیل این مقدار از دست دادن کالری در روز، روزانه حدود 330 کالری بیشتر مصرف کنند. محققان بر این باورند بخشی از این کالری که در بدن مادران شیرده می‌سوزد، با سوختن چربی اضافی بدن حاصل می‌شود بنابراین برای زنانی که فعال هستند و در دوران بارداری وزن قابل توجهی اضافه کرده‌اند، شیردهی به نوزاد از اهمیت بالایی برخوردار است. در واقع، تغذیه نوزاد با شیر مادر به عنوان نوعی راهکار طبیعی بدن برای کاهش وزن مادر بعد از زایمان به شمار می‌رود.

ندا اظهری - چاردیواری