طلاق با حق پشیمانی

به گزارش جام جم آنلاین،بازگشت به زندگی مشترک اگر در دوران «عده طلاق»(سه ماه) باشد، رجوع از طلاق گفته می‌شود.

همانطور که پیش از این نیز گفته شده است، بر اساس شرع اسلام و قوانین و مقررات اسلامی، طلاق دو نوع است: اول «طلاق رجعی» یا «طلاق عدّی» است که در آن مرد، در مدت عده حق رجوع به همسر خود را دارد.

دوم «طلاق بائن» است که در آن حق رجوع وجود ندارد و در شماره‌های قبل درخصوص اقسام آن مفصل توضیح داده شد.

در اسلام، اصل بر طلاق رجعی است و شارع مقدس و قانون‌گذار بجز چهار مورد (طلاق غیرمدخوله، یائسه، خُلع و طلاق بعد از سه طلاق رجعی)، سایر طلاق‌ها را رجعی دانسته و بنابراین شوهر در مدت عده، حق رجوع به همسر خود را دارد.

ثبت طلاق رجعی

در قوانین فعلی، طلاق رجعی هم مانند سایر طلاق‌ها نیازمند مراجعه به دادگاه و اخذ گواهی عدم‌امکان‌سازش است.

در صورتی که مرد خواهان طلاق باشد یا زن به واسطه عسر و حرج یا وکالت در طلاق، درخواست طلاق کند، باید دادخواست خود را به طرفیت طرف دیگر به دادگاه حقوقی خانواده ارائه کند.

دادگاه بر اساس توصیه شرعی و نیز قوانین اسلامی، طرفین را به داورانی از دو طرف ارجاع می‌دهد تا آنها را به سازش و ادامه زندگی دعوت کنند.

در صورتی که داوران برگزیده اعلام کنند امکان صلح و سازش وجود ندارد، دادگاه به موضوع رسیدگی و ضمن تعیین تکلیف حقوق قانونی زن، گواهی عدم امکان سازش را صادر می‌کند.

براساس قانون حمایت از خانواده، مهلت گواهی عدم امکان سازش حداکثر سه ماه از تاریخ صدور توسط دادگاه است و طرفین اگر در این مدت برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن به دفاتر رسمی طلاق مراجعه نکنند، در این صورت گواهی باطل شده و دوباره باید از دادگاه درخواست صدور گواهی کنند.

در طلاق رجعی که بیشتر طلاق‌ها نیز به این صورت است، زوجین به دفاتر رسمی ازدواج و طلاق مراجعه و با ارائه گواهی دادگاه، تقاضای طلاق می‌کنند.

صیغه طلاق توسط سردفتر با الفاظ مربوطه اجرا، دو نفر شاهد آن را گواهی و مراتب نیز صورتجلسه می‌شود اما طلاق در شناسنامه طرفین ثبت نمی‌شود.

بلکه ثبت طلاق به پایان عده زن موکول می‌شود. عده طلاق برای زنان سه طُهر (حدود سه ماه) است؛ در صورتی که زن باردار باشد، این مدت تا پایان وضع حمل خواهد بود.

در مدت عده، زن و شوهر حق رجوع به یکدیگر را دارند، در این صورت صورتجلسه طلاق ابطال می‌شود و زن و شوهر دوباره به هم محرم و حلال می‌شوند، اما اگر در مدت عده، رجوع حاصل نشود، صورتجلسه طلاق تکمیل و طلاق ثبت می‌شود.

آثار طلاق رجعی

برخلاف طلاق بائن که در آن، با اجرای صیغه طلاق، رابطه زوجیت به طور کامل قطع می‌شد و زن و شوهر دیگر حقی نسبت به یکدیگر ندارند.

در طلاق رجعی، در مدت عده، رابطه حقوقی بین زن و شوهر تا حدودی همچنان برقرار است؛ اگرچه زن بر شوهرش، نامحرم و حرام است.

الف) حق سکونت زن در منزل مرد: با اجرای صیغه طلاق در طلاق رجعی، شوهر نمی‌تواند زن را از منزل خود بیرون کند و زن تا پایان مدت عده (در صورتی‌ که باردار باشد، تا زمان وضع حمل) حق سکونت در منزل شوهر سابق را دارد.

شاید فلسفه این حکم این باشد که در این مدت، با وجود نامحرم بودن زن و شوهر به یکدیگر، مهر آنها دوباره در دل هم بیفتد و به یکدیگر رجوع کنند.

ب) حق نفقه زن: زن پس از اجرای طلاق تا پایان عده، حق نفقه دارد و تامین هزینه خوراک، پوشاک و مسکن زن تا پایان عده بر عهده شوهر است.

در موارد صدور گواهی عدم سازش، در صورتی‌ که زن دادخواست مطالبه نفقه، نحله و سایر حقوق قانونی را داده باشد، دادگاه در این خصوص حکم لازم را صادر کرده و شوهر را به پرداخت نفقه تا ایام عده نیز محکوم می‌کند.

ج) ارث بردن زن و شوهر از یکدیگر: یکی از مهم‌ترین آثار طلاق رجعی این است که اگر زن و شوهر در مدت عده فوت کنند، نفر دیگر از همسر سابق خود ارث می‌برد.

بر اساس ماده 943 قانون مدنی، «اگر شوهر زن خودرا به طلاق رجعی مطلقه کند، هریک ازآنها که قبل از انقضاءعده بمیرد، دیگری از او ارث می‌برد.»

د) ارث بردن زن از شوهر تا یک‌سال: بر اساس ماده 944 قانون مدنی، «اگر شوهر در حال مرض زن خود را طلاق دهد و طی یک سال از تاریخ طلاق، به همان مرض بمیرد زن از او ارث می‌برد.»

نکته آخر در خصوص طلاق رجعی این است، که رجوع در ایام عده به راحتی امکان‌پذیر است؛ در فقه اسلامی و قوانین موجود آمده است:

طلاق«رجوع در طلاق به هر لفظ یا فعلی حاصل می‌شود که دلالت بر رجوع کند، مشروط بر این‌که مقرون به قصد رجوع باشد.» البته پس از تحقق رجوع زوجین، رجوع از طلاق باید در دفتر رسمی ازدواج وطلاق ثبت شود.

شاهرخ صالحی کرهرودی - کارشناس ارشد حقوق خصوصی

ضمیمه تپش