ماموریت غیرممکن در گردشگری ایران

به گزارش جام‌جم، درحالی‌که دوست و دشمن متفق‌القول بر اهمیت جاذبه‌های گردشگری ایران صحه می‌گذارند و جایگاه رفیعی برای گردشگری ایران قائلند، اما به گفته کارشناسان، این سرزمین پهناور هشتادمین کشور جذب گردشگر در دنیا به شمار می‌آید. این کارشناسان که یکی از راهکارهای مهم برای ارتقای جایگاه گردشگری ایران را برندسازی گردشگری می‌دانند، با محوریت پروفسور جعفر جعفری از متخصصان برجسته حوزه گردشگری در دنیا، دور هم جمع شدند تا کاری دشوار اما به نظر مرتضی رحمانی موحد، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، «شدنی» را آغاز کنند.

کاری که به گفته احمد روستا، استاد دانشگاه بهشتی اگر عملی شود، ایران تا پنج سال دیگر به اعتبار جهانی شایسته‌ای می‌رسد. مرتضی رحمانی موحد، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی در تعریف برند می‌گوید: «آنچه در کمترین زمان بیشترین تأثیر را بر مخاطب داشته باشد.» به گفته او، گردشگری ایران نیاز به برندی دارد که بیانگر ایران اسلامی با همه ابعاد فرهنگی، تاریخی، طبیعی و ... باشد. همایش برند گردشگری، که با حضور رئیس سازمان میراث فرهنگی، استاندار اصفهان و جمعی از مقامات دیگر کشوری و استانی برپا شد، وظیفه زمینه‌سازی برای ایجاد این برند را به عهده داشت؛ همایشی تا آن اندازه مهم که طالب ریفاعی، دبیرکل سازمان جهانی جهانگردی در تعطیلات ژانویه برای آن پیام تصویری بفرستد و در این پیام با تجلیل از مهمان‌دوستی ایرانیان و حمایت سازمان متبوعش از گسترش گردشگری در ایران، نقش فناوری‌های دیجیتال و ظرفیت‌های آن در برندسازی گردشگری را به مسئولان ایرانی گوشزد کند.

اولویت‌های گردشگری

اما عمده‌ترین چالش‌های برندسازی گردشگری در ایران چیست؟ جعفر جعفری دبیر علمی همایش گردشگری برند، در پاسخ به این پرسش به جام‌جم می‌گوید: اگر پاسخ را داشتم نیازی به برپایی چنین کنفرانسی نبود.

اما در حالی‌که بیهو وو، استاد دانشگاه پکینگ چین از ورود 150 میلیون گردشگر چینی در جاده ابریشم خبر می‌دهد و بیان می‌کند ایران به عنوان یکی از کشورهای مهم این جاده زیرساخت‌های لازم را برای پذیرایی از این همه گردشگر ندارد، برای ساختن برند گردشگری نباید به این زیرساخت‌ها و بهبود تصویر ایران در ذهن گردشگران خارجی پرداخت؟

مهدی جهانگیری، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی تهران، درحالی‌که ایران‌هراسی ظالمانه سال‌های اخیر علیه کشور ما را برای گردشگری بسیار زیانبار می‌‌خواند، بر تلاش هر چه بیشتر حاکمیت و دولت در معرفی چهره واقعی ایران تأکید می‌کند. به باور رئیس گروه مالی گردشگری، اولویت اول حضور ایران در فضای اقتصاد جهانی باید شعار ملی گردشگری و برند گردشگری ایران باشد.

از سوی دیگر، دکتر احمد روستا به نمایشگاه‌های گردشگری ایران در خارج از کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: غرفه‌های ایران با یک درهم‌گسیختگی همراه است و در هر نمایشگاه، ایران با یک غرفه و برند متفاوت شرکت می‌کند. این جریان چه مناسبتی با برندسازی دارد؟!

به نظر کارشناسان گردشگری زمانی که در مهم‌ترین مکان گردشگری تاریخی اصفهان، یعنی میدان نقش جهان، سرویس‌های بهداشتی مناسبی وجود ندارد، زمانی که حمل و نقل هوایی ما با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند و مهم‌تر از همه زمانی‌که ارائه خدمات مهمانداران هتل‌های ما به گردشگران داخلی و خارجی با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد و زمانی‌که به گفته عبدالوهاب سهل‌آبادی، رئیس اتاق بازرگانی اصفهان، شهرش از داشتن یک موزه بزرگ محروم است، گام برداشتن در اصلاح این امور شاید اساسی‌ترین اقدامات برای فراهم کردن برند گردشگری ایران باشد.

اما آیا یک برند می‌تواند نمایانگر ایران با ظرفیت‌های بی‌همتای گردشگری باشد؟ جعفری در پاسخ به این پرسش جام‌جم، عنوان می‌کند: یکی از مباحث ما تولید چند برند است، اما باید توجه داشت که برند نشانه و هویت ماست و نمی‌توان بعد از یکی دو سال آن را عوض کرد. ما برای طراحی این برند هیچ عجله‌ای نداریم و شتابزده عمل نخواهیم کرد.

برند گردشگری؛ از آرزو تا واقعیت

فارغ از اینها، تاکنون برند گردشگری کشوری مانند فرانسه یا اسپانیا را دیده‌اید؟ اگر به دیدن این کشورها علاقه دارید، آیا برند گردشگری آنها موجب علاقه مندی شما شده است یا تصویر ذهنی‌تان از این کشورها؟ به‌نظر می‌رسد تصویر ذهنی نقش ویژه‌ای در این زمینه داشته باشد و برای ایجاد یک برند گردشگری باید ابتدا تصویر ذهنی مناسبی از کشور در ذهن مخاطبان ایجاد کرد. با این همه، باید منتظر ماند و دید فراخوان معاونت گردشگری برای طراحی برند گردشگری ایران که به گفته رحمانی موحد به زودی اعلام می‌شود، چه نتیجه‌ای در پی خواهد داشت.

توصیه کارشناسان خارجی

یکی از ویژگی‌های همایش برند گردشگری حضور چند متخصص برجسته حوزه گردشگری درآن بود. پروفسور جعفری، دبیر علمی همایش «برند گردشگری» توصیه کارشناسان خارجی را این گونه جمع‌بندی می‌کند:

در جستجوی گوگل چهره‌ای منفی از ایران به نمایش گذاشته می‌شود؛ اما آیا این ایران واقعی است؟ باید چهره واقعی ایران را در این شبکه‌ها نشان داد.

آنها نیز مانند طالب ریفاعی بر آنند که باید بازاریابی چاپی را فراموش کرد و به جرگه بازاریابی دیجیتال پیوست.

درها را به روی بخش خصوصی باز کنید و اجازه دهید آنها نقش اصلی را در برندسازی ایفا کنند.

محصولات زیادی برای برند انتخاب نکنید. ببینید برای بازار هدف شما چه چیزهایی جذاب است و بر آنها متمرکز شوید.

برای ترویج ایران به عنوان مقصد گردشگری، ایرانی‌ها نیز باید به عنوان گردشگر به کشورهای دیگر سفر کنند تا به این صورت مردم کشورهای دیگر نیز برای سفر به ایران ترغیب شوند.

کمیل انتظاری