جنگ غول‌ها در خاک آمریکا

حضور رقیب بوئینگ در خاک آمریکا چه پیامی برای صنعت هواپیما‌سازی ایالات متحده دارد؟ هدف از این حضور پرهیاهو چیست؟ گروهی از اقتصاددانان و تحلیلگران صنعت حمل‌و‌نقل هوایی این رویداد را به جنگ هواپیماسازان در خاک آمریکا تعبیر کرده‌ و گروهی هم اقتصاد باز و دموکراتیک را بهانه قرار داده‌اند.

معامله‌ای برد ـ برد

اولین کارخانه تولید ایرباس در شهر موبیل ایالت آلابامای آمریکا با هدف دستیابی به بازار پرسود قاره آمریکا و صرفه‌جویی هزینه‌های حمل‌ونقل و تولید در حالی افتتاح شدکه به گفته کارشناسان، این اولین‌بار است که از سال 1960 و پس از پایان جنگ جهانی دوم، شهر موبیل دوباره شاهد حضور گسترده هواپیماها و همچنین جنب‌و‌جوش کارخانه‌های تولید هواپیما بوده است. خط تولید جدید ایرباس با مساحتی معادل 116 جریب در پایگاه نیروی هوایی بروکلی به ارزش 600 میلیون دلار احداث شده است. این در حالی است که برای فعالیت این کارخانه، دولت آمریکا امکانات ویژه‌ای به سرمایه‌گذار خارجی نظیر معافیت‌های مالیاتی و مشوق‌های مالی اختصاص داده و تامین تمام زیرساخت‌های مورد نیاز آن را تقبل کرده است.

این در حالی است که سرمایه‌گذار خارجی یا همان کارخانه هواپیماسازی ایرباس متعهد شده است تا پایان سال آینده میلادی در این شهر با جمعیتی معادل200 هزار نفر که نرخ بیکاری آن بالاتر از 8 درصد تعیین شده 4 هزار فرصت شغلی مستقیم ایجاد کند. از این‌رو بسیاری از تحلیلگران اقتصادی با توجه به شرایط فعلی اقتصاد بین‌الملل و همچنین ایالات متحده این اتفاق را معامله‌ای برد ـ برد برای هر دوسوی معامله اعلام کرده‌اند، در حالی که گروهی دیگر از تحلیلگران اقتصادی امضای این قرارداد را از سوی ایرباس بیانگر آن می‌دانند که شرکت هواپیماسازی اروپایی، برنامه‌ای بلند‌مدت برای رقیب دیرینه خود بوئینگ در خاک خود آمریکا تدارک دیده و تصمیم گرفته‌اند بازار را ابتدا در زادگاه بوئینگ به‌دست آورند چون خارج از مرزهای آمریکا رقابت کمی ساده‌تر است.

یک تیر و دو نشان

استفان رودریگز، کارشناس صنعت حمل‌و‌نقل هوایی با تائید این فرضیه که ایرباس تصمیم گرفته حریف دیرینه خود را در خاک زادگاهش مغلوب کند، می‌گوید: ایرباس و بوئینگ در تجارت بین‌الملل همواره رقابت سرسختانه‌ای را تجربه کرده‌اند. به عنوان مثال با وجود این‌که ایرباس سال گذشته میلادی 69 میلیارد دلار درآمد داشته، اما در بازار ایالات متحده بازهم پشت سر رقیب دیرینه خود یعنی بوئینگ قرار دارد. این در حالی است که ایرباس دو مدل تک سالن خود یعنی A320 و A321 را به‌عنوان رقیب بوئینگ 737 وارد بازار کرده بود.

وی می‌افزاید: ایرباس با توجه به این که همواره در برخی بازار‌ها میدان را به بوئینگ واگذار کرده، اما این بار سیاست جدیدی اتخاذ کرده است و تصمیم دارد بوئینگ را در سرزمین خود ضعیف کند تا بتواند خارج از مرزهای آمریکا بازی را به نفع خود تغییر دهد.

این تحلیلگر صنعت حمل‌و‌نقل هوایی تصریح می‌کند: با توجه به زیرساخت‌های موجود در شهر موبیل مثل بنادر مناسب برای پهلوگرفتن کشتی‌های غول‌پیکر حامل قطعات بدنه هواپیما و همچنین خطوط راه‌آهن مناسب برای حمل این قطعات به کارخانه، نکته ‌اصلی این است درست وقتی اتحادیه اروپا درگیر مسائل اقتصادی بوده و تصمیم به کاهش بودجه نظامی خود گرفته است شرکت ایرباس که به‌عنوان اصلی‌ترین تامین‌کننده تجهیزات حمل‌‌و‌نقل هوایی نظامی مثل جت‌های جنگنده و هلیکوپتر است تصمیم به تغییر سیاست کاری خود و ورود به بازار پررونق حمل‌و‌نقل هوایی ایالات متحده گرفته تا با یک تیر دو نشان را هدف بگیرد.

فابریس بریجر، مدیر اجرایی شرکت هواپیمایی ایرباس در ساختمان اداری تولوز فرانسه نیز در این زمینه اظهار می‌کند: ایرباس تصمیم گرفته در صنعت حمل‌و‌نقل هوایی بین‌الملل بازار گسترده‌تری در اختیار گیرد. بنابراین با تجربیاتی که ازاحداث این کارخانه به‌دست خواهیم آورد بدون تردید کارخانه آلاباما تنها کارخانه ایرباس در ایالات متحده نخواهد بود، بلکه به‌زودی در دیگر نقاط این کشور نیز کارخانه احداث خواهیم کرد.

اقتصاد موبیل در گرو صنایع هوایی

تابستان گذشته بود که عملیات ساخت سالن مونتاژ 200 هزارفوت مربعی ایرباس در شهر موبیل آلاباما تمام شد و به سرعت پس از آن قطعات تازه رسیده هواپیماهای پهن‌پیکر ایرباس شروع به یکی شدن کردند. همه به‌سرعت در حال نصب تجهیزات و سیم‌کشی‌های داخل کابین خلبان بودند و با توجه به تایمرهای قرمزرنگی که در سالن تولید وصل بود با دقت و سرعت کار می‌کردند. اما واقعیت این است که در حال حاضر سرعت تولید خط ایرباس در شهر موبیل نسبت به کارخانه‌های ایرباس در آلمان، فرانسه و چین که روی هم سالانه بیش از 600 فروند هواپیمای تجاری تولید می‌کنند بسیار پایین است. اما حتی این حرکت آرام، نقطه عطفی در توسعه منطقه موبیل خواهد بود.

ماتیو اس متکالف، 84 ساله و رئیس پیشین فرودگاه بروکلی در این باره می‌گوید: هرچند اکنون تعداد کارگران این فرودگاه زیاد نیست، اما به‌طور کلی نمی‌توان جایگاه بروکلی را با 17 هزار پرسنل در منطقه فراموش کرد؛ وقتی از هر ده نفر کارمند در این منطقه یکی در بروکلی کار می‌کرد و این شروع مجدد می‌تواند نوید موقعیت قبلی را به آلاباما بدهد. متکالف در ادامه با تعبیر بروکلی به‌عنوان موتور اقتصاد منطقه آلاباما افزود: در آن دوران طلایی (دوران جنگ) بسیاری از مناطق روستایی آرکانزاس برای یافتن کار به این منطقه می‌آمدند، اما با تعطیل شدن بروکلی در سال 1969 پس از مدتی یکی یکی کارخانه‌ها تعطیل و بیکاری فراگیر شد.

وی تصریح کرد: هرچند موبیل در دو دهه پس از آن برای دوباره جان گرفتن با استفاده از امتیازهای دولتی سعی کرد روی‌پای خود بایستد اما هرگز موفق نشد‌؛ به عنوان مثال صنایع نساجی و کاغذ‌سازی‌ها شروع به کار کردند، ولی پس از مدتی با بحران اقتصادی یا تعطیل شدند یا به خارج از کشور نقل مکان کردند و دوباره بیکاری بر منطقه حاکم شد.

چرا خاک آمریکا؟

شاید یکی از سوال‌های اصلی درباره حضور ایرباس در آمریکا در ذهن افراد این است که چرا خاک آمریکا؟ ویلیام روزنبرگ کارشناس صنعت حمل‌و‌نقل هوایی در این زمینه گفت: با یک نگاه ساده درخواهیم یافت انتخاب ایرباس برای حضور در خاک آمریکا کاملا موضوعی اقتصادی است و هیچ ارتباطی با سیاست ندارد.

روزنبرگ در ادامه به کاهش هزینه‌های تولید توسط ایرباس اشاره کرد و افزود: با توجه به کاهش ارزش برابری یورو با دلار آمریکا هرسال ایرباس مجبور به هزینه کردن 5/16 میلیارد دلار برای تهیه برخی اقلام مورد نیازش از خاک آمریکاست؛ اما کار با این عدد تمام نخواهد شد چون هزینه نیروی کار در خاک آمریکا بسیار پایین‌تر از اروپاست.

این تحلیلگر صنعت حمل‌و‌نقل هوایی تصریح کرد: اگر از دو عامل بالا بگذریم دوباره به موضوع هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری پروژه‌های نظامی در این کارخانجات خواهیم رسید. اگر به آمار ارائه شده از سوی دو شرکت نگاه کنیم متوجه تفاوت فاحش قراردادهای نظامی دو شرکت برای تامین هزینه‌ها و رهایی از وابستگی به جت‌های تجاری می‌شویم، به صورتی که ایرباس تنها 18 درصد از قراردادهایش به مسائل نظامی مربوط می‌شود و بوئینگ 34 درصد از هزینه‌های خود را مدیون تحقیقات نظامی دولت آمریکاست. به همین دلیل ایرباس به امید دستیابی به قراردادهای تحقیقاتی و تولید تجهیزات نظامی واردخاک آمریکا شده است‌؛ هرچند راه طولانی و سختی در مقابلش وجود دارد.

منبع: نیویورک تایمز

عماد عزتی

اقتصاد