روزی‌ به‌یاد فراموشی

روزی به نام بیماری آلزایمر

براساس آمار سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر 47.5 میلیون نفر در سراسر جهان دچار زوال عقل هستند و هر سال، بیش از 7 میلیون مورد جدید نیز گزارش می‌شود. از طرف دیگر، نباید فراموش کنیم این بیماری تنها خود فرد را درگیر نمی‌کند، بلکه زندگی یک خانواده را تحت تاثیر قرار می‌دهد و متاسفانه هنوز هم بسیاری از افراد نسبت به این بیماری آگاهی کافی ندارند.

بر همین اساس همه ساله، روز 21 سپتامبر مصادف با 30 شهریور به عنوان روز جهانی آلزایمر گرامی داشته می‌شود تا یادمان بماند این بیماری با چه نشانه‌هایی بروز می‌کند، چه عوارضی بر جای می‌گذارد و چطور می‌توان از ابتلا به آن پیشگیری کرد.

آلزایمر چیست؟

هر فراموشی‌ای، نشانه آلزایمر نیست و نباید تمام این موارد را به آلزایمر مربوط دانست. آلزایمر یک بیماری پیشرونده و تحلیل‌برنده است که طی آن، سلول‌های ناحیه حافظه دچار مشکل می‌شود.

معصومه صالحی، مدیرعامل انجمن آلزایمر ایران ضمن بیان این مورد، به جام‌جم می‌گوید: در بیماری آلزایمر، بیمار ابتدا حافظه کوتاه‌مدت و پس از آن به مرور زمان، حافظه بلندمدتش را از دست می‌دهد و خاطرات و نکاتی که بتدریج از دوران کودکی آموخته است، شروع به تحلیل رفتن می‌کند.

وی به دمانس‌های (زوال عقل) قابل برگشت و دمانس‌های غیرقابل برگشت اشاره می‌‌کند و یادآور می‌شود: گروهی از زوال عقل‌ها، قابل برگشت است که به علت مشکلاتی مانند بیماری‌ها و اختلالات جسمی، افسردگی، بیماری‌های عفونی، بدخیمی‌ها و... ایجاد می‌شود و ممکن است به بروز علائمی مانند دمانس و فراموشی در فرد منجر شود.

در مقابل، دمانس‌های غیرقابل برگشت را داریم که متاسفانه 60 درصدشان نیز به آلزایمر منتج خواهد شد و بر اثر آن، حافظه فرد به مرور از دست می‌رود و کم‌کم علاوه‌بر خاطرات نزدیک، خاطرات گذشته و دور را نیز از یاد می‌برد.

بنابراین می‌توان گفت در مراحل اولیه بیمار مبتلا به آلزایمر فقط دچار اختلال حافظه می‌شود و اتفاقات و حوادث اخیر را فراموش می‌کند.

صالحی با تاکید بر این که سه مرحله برای بیماری آلزایمر تعریف می‌شود، در این‌‌باره توضیح می‌دهد: در مرحله اول بیماری، فرد به تدریج موارد و اتفاقات اخیر را فراموش می‌کند. به عنوان مثال یادش می‌رود روز گذشته چه کاری انجام داده یا کلیدهایش را کجا گذاشته است. در مرحله دوم نیز شناختش نسبت به اطرافیان و بستگان دورتر، کم می‌شود و ممکن است دچار اختلال عملکرد، گفتار و رفتار شود. در این مرحله، بیمار نمی‌تواند کلمات مناسب را پیدا کند و در صحبت کردن کند خواهد شد. همچنین گاهی ممکن است دچار توهم و هذیان شود که این حالت‌ها نیز می‌تواند مقطعی باشد؛ به این معنی که گاهی فرد بهتر است و گاهی شرایط بدتر می‌شود.

در این مرحله، معمولا افراد خانواده نیز متوجه می‌شوند مشکلی برای فرد پیش آمده است و به همین دلیل خانواده نیز درگیر این بیماری خواهد شد. همچنین این افراد دچار حالت غروب‌زدگی می‌شوند؛ به این معنی که صبح‌ها وضعیت بهتری دارند و هنگام غروب، مشکل‌شان شدت می‌یابد.

در مرحله سوم که متاسفانه مراحل آخر بیماری آلزایمر نیز به حساب می‌آید، فرد بیمار با مشکلات جدی‌تری روبه‌رو خواهد شد و به گفته صالحی، بیمار ممکن است حرکت کردن و حرف زدن را نیز به کلی از یاد ببرد و تغذیه‌اش با مشکل مواجه شود.

در این مرحله حتی کنترل حواس پنجگانه‌اش را هم از دست می‌دهد و دچار بی‌اختیاری ادرار و مشکلات جسمی بیشتری می‌شود. بر همین اساس، خانواده و مراقبین بیمار مبتلا به آلزایمر نیز شرایط سختی را تجربه خواهند کرد زیرا فردی که به این بیماری مبتلاست، به مراقبت شدید و کامل نیاز دارد.

مقابله با آلزایمر با تغییر شیوه زندگی

مهم‌ترین نکته برای پیشگیری از بروز این بیماری تغییر شیوه زندگی است؛ به طوری که هرچه ذخیره‌های مغزی، افزایش پیدا ‌کند احتمال بروز این بیماری هم کمتر خواهد شد.

بر همین اساس متخصصان توصیه می‌کنند برای مقابله با این بیماری تا می‌توانید نکات و موارد جدید بیاموزید؛ حفظ کردن شعر، یادگیری یک زبان جدید و انجام فعالیت‌های اجتماعی همگی از جمله کارهایی است که به بهبود وضع و مقابله با بیماری آلزایمر کمک خواهد کرد.

صالحی با اشاره به این موارد، تاکید می‌کند: همان طور که ورزش و فعالیت جسمی به حفظ سلامت ما کمک می‌کند، باید ورزش‌های ذهنی و فعالیت‌های مغزی را نیز در زندگی‌مان داشته‌ باشیم.

وی می‌افزاید: کنترل فشار و چربی خون در دوران میانسالی نیز یکی از اقدامات مهمی است که می‌تواند در پیشگیری از آلزایمر موثر باشد.

نیلوفر اسعدی‌ بیگی‌ - جام‌جم