چرایی مصرف داروی ضداسترس

　ایده مصرف دارو برای مقابله با استرس زمانی مطرح شد که دانشمندان مدت‌ها پیش طی یک آزمایش، دارویی به موش‌ها دادند که به نظر می‌رسید می‌تواند از آنها در برابر اثرات منفی حوادث استرس‌زا محافظت کند، اما آیا برای تجویز چنین دارویی دلایل منطقی وجود دارد؟ همه ما در زندگی بارها انواع رویدادهای مختلفی را که فشاری روانی بر ما تحمیل کرده، تجربه کرده‌ایم.

کد خبر: ۸۱۵۶۳۰

برخی از این رویدادها زودگذر هستند؛ اما برخی حالت مزمن به خود می‌گیرند؛ برای نمونه می‌توان به نگرانی‌های روزمره درخصوص کسب درآمد و گذران زندگی اشاره کرد. با این که بیشتر افراد می‌توانند برای کنار آمدن با این فشارهای روانی راهی بیابند، گاهی اوقات حوادثی پیش می‌آید که استرس حاصل از آنها ممکن است به آغاز یک دوره افسردگی منجر شود.

داروی کتامین

مدتی پیش وقتی دانشمندان در حال انجام آزمایش روی موش‌هایی بودند که نشانه‌های افسردگی داشتند، به طور کاملا تصادفی به ایده استفاده از دارو برای افزایش انعطاف‌پذیری افراد در برابر حوادث استرس‌زا دست یافتند. آنها برای این کار از کتامین استفاده کردند. کتامین (Ketamin) دارویی است که برای تضعیف سلسله اعصاب مرکزی و هوشبری به کار می‌رود و نسبت به داروهای رده خود خطر کمتری دارد. نتایج این آزمایش جالب بود. اگرچه موش‌هایی که کتامین مصرف کرده بودند به استرس مزمن دچار بودند، با این حال در برابر استرس ناگهانی نیز واکنش نشان دادند. برای مثال، هنگامی که موش‌ها را یکباره در آب انداختند (که یک اتفاق استرس‌زا از نوع ناگهانی برای موش‌ها به شمار می‌رود)، برای نجات جان خود به طرف یکی از خروجی‌ها شنا کردند. در مقابل موش‌هایی که کتامین مصرف نکرده بودند، تلاشی برای فرار نکردند. گفتنی است تلاش نکردن برای نجات جان خود، یکی از نشانه‌های افسردگی در جوندگان به شمار می‌رود. مصرف این دارو هیچ تغییر خاصی در متابولیسم یا توانایی‌های شناختی موش‌ها ایجاد نکرده بود و در ضمن به نظر می‌رسید موش‌ها به هیچ وجه استرس ندارند. مصرف کتامین سبب متوقف شدن علائم افسردگی آنها پس از قرار گرفتن در معرض حوادث استرس‌زا تا چهار هفته بعد شد. گفتنی است مصرف این دارو به هیچ عنوان در کاهش اضطراب تاثیر خاصی نداشت.

فواید و مضرات کتامین

کتامین از سال 1960 به عنوان یک داروی شناخته شده برای هوشبری و در حال حاضر به عنوان داروی ضدافسردگی به کار می‌رود. مصرف کتامین می‌تواند برای سربازان، افرادی که در محل کارشان احتمال رخ دادن حوادث طبیعی و خطرناک وجود دارد و کسانی که به بیماری‌های مزمن مبتلا هستند، مفید باشد. کتامین برخلاف بسیاری از داروهای موجود، نتایج سریعی دارد و از جنبه‌های منفی آن می‌توان به توهم‌زایی اشاره کرد. استفاده مداوم از آن می‌تواند به مغز و مثانه نیز آسیب برساند. استرس بخشی طبیعی از زندگی انسان و دیگر موجودات زنده به شمار می‌رود و در بسیاری از موارد به نجات ما می‌انجامد. اما شاید این ماده دارویی بتواند جلوی بروز افسردگی ناشی از استرس مزمن را بگیرد. البته ناگفته نماند این پژوهشگران تمایل دارند محتاطانه عمل کنند و مواد دیگری بیابند که اثرات مشابه کتامین را داشته، ولی فاقد عوارض جانبی آن باشد.