جنجال 23 نفر

یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که بیم بن‌بست در مذاکرات را دوچندان کرده، درخواست‌های مصاحبه با برخی چهره‌های ایرانی است؛ چهره‌هایی که ادعا می‌شود نقشی در برنامه هسته‌ای کشورمان دارند؛ البته هنوز دقیقا روشن نیست طرف مقابل ایران در مذاکرات خواستار مصاحبه با چه افرادی است، اما آن‌طور که علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی گفته، برای مصاحبه با 23 نفر درخواستی مطرح شده است؛ 23 نفری که گویا در صدر آنها، نام خود شمخانی قرار دارد، البته علاوه بر دبیر شورای عالی امنیت ملی از افراد دیگری هم نام برده می‌شود.

مهرداد بذرپاش، عضو هیات رئیسه مجلس در این‌باره گفته افزون بر نام اشخاصی چون علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان، فریدون عباسی رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی و برخی دیگر از مسئولان دولت سابق همچون کامران دانشجو نیز در فهرست 23 نفره آمریکایی‌ها برای بازجویی قرار دارد. همچنین از «فرماندهان نظامی» کشورمان هم قصد بازجویی دارند. او البته تاکید کرده است: قطعا غیرت رئیس‌جمهور و آقای ظریف بازجویی از فرماندهان نظامی کشورمان را قبول نخواهد کرد. پیش از این ظریف هم درباره مصاحبه با دانشمندان و بازرسی از مراکز نظامی گفته بود: در این‌باره دیدگاه‌هایی را‌ از قبل مطرح کرده ‌بودیم و رهبر معظم انقلاب هم تاکید کردند و ما هم در این باره تاکید کردیم و قرار شد راهکارهای دیگری برای حل و فصل‌ مسائل موجود بررسی شود.

البته در رسانه‌ها بجز شمخانی، دانشجو و عباسی، از چهره‌های دیگری هم به‌عنوان افرادی که دنبال مصاحبه با آنها هستند، نام برده می‌شود. هفته قبل بود که نیویورک‌تایمز نوشت در مذاکرات، بر مصاحبه با «محسن فخری‌زاده مهابادی» تاکید شده است؛ فردی که سایت دیپلماسی ایرانی نوشته رسانه‌های آمریکایی او را «مردی در سایه مذاکرات هسته‌ای» می‌خوانند. نشریه انگلیسی ساندی‌تایمز فروردین ۸۷ با اشاره به اسنادی که ادعا می‌شود از یک دستگاه لپ‌تاپ ایرانی‌ها به دست آمده، فخری‌زاده را «افسر سپاه پاسداران»و «استاد دانشگاه امام حسین» معرفی کرده است.

گفته شده است «سیدعباس شاه‌مرادی زواره» دانشمند دیگری است که به‌عنوان هدف مصاحبه از او نام برده می‌شود.

به گزارش دیپلماسی ایرانی، شاه‌مرادی از شروع به کار مرکز تحقیقات فیزیک در سال ۱۳۶۸ تا زمان تبدیل آن به پژوهشگاه دانش‌های بنیادی در سال ۱۳۷۶ مسئولیت این مرکز علمی را به‌عهده داشته است. گرچه این مرکز نقشی در چرخه دانش هسته‌ای ایران ندارد، ولی گفته شده آژانس دو بار فرصت یافته درباره دانشگاه شریف با شاه‌مرادی مصاحبه کند، اما وی از صحبت کردن درباره فعالیت‌های مرکز تحقیقات فیزیک خودداری کرده است.

بدبینی به اهداف پنهان طرح موضوع مصاحبه با مقامات و دانشمندان هسته‌ای کشورمان وقتی بیشتر می‌شود که به یاد آوریم نیویورک‌تایمز تیرماه سال گذشته نوشت: «سیا اکنون تیمی از کارشناسان را برای مطالعه در مورد فخری‌زاده و لابراتورهای دانشگاهی تشکیل داده است». بنابراین آیا این موضوع سوال‌برانگیز نیست که ادعای درخواست مصاحبه آژانس با چنین فردی، چه نسبتی می‌تواند با برنامه‌های سازمان سیا در این رابطه داشته باشد؟

گفت‌وگوهای 6 ساعته بی‌نتیجه ماند؟

اما جان‌کری که اکنون به‌خاطر سانحه دوچرخه‌سواری در بیمارستانی در ژنو بستری است، افزون بر چالش‌هایی که با طرف ایرانی درباره مصاحبه با شخصیت‌های عالی‌رتبه کشورمان دارد، بر سر بازدید از برخی سایت‌ها نیز دچار اختلافاتی است. خبرگزاری فرانسه این اختلافات را در سطحی دانسته که مدعی شده «تهران با درخواست کلیدی غرب برای بازدید از سایت‌هایش مخالفت کرد و این مخالفت موجب شد تا همچنان شاهد باقی ماندن اختلافات میان جان کری و همتای ایرانی او باشیم.»

به نوشته این رسانه غربی، یکی از مذاکره‌کنندگان ارشد ایرانی اعلام کرده مذاکرات ژنو میان کری و ظریف برای ایجاد پلی میان اختلافات موجود بین تهران با کشورهای غربی بی‌نتیجه مانده است.همزمان خبرگزاری مهر نیز از قول سیدعباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه کشورمان نوشته «اختلافات همچنان وجود دارد»؛ همان موضعی که محمدجواد ظریف هم آن را تکرار کرده است.

ظریف: سه، چهار هفته، تمام‌وقت کار می‌کنیم

وزیر خارجه کشورمان پس از پایان نشست هسته‌ای یک‌روزه ژنو گفت: تصمیم گرفتیم سه، چهار هفته آینده تمام‌وقت کار کنیم تا ببینیم آیا امکان رسیدن به توافق وجود خواهد داشت یا نه. او با بیان این‌که اختلافات موجود میان طرف‌های مذاکره هم فنی و هم سیاسی است، افزود: به نظر می‌رسد این وظیفه مذاکره‌کنندگان است تا تلاش کنند با راه‌حل‌هایی که در لوزان به توافق رسیدیم، بدون زیاده‌خواهی و وارد کردن مسائل جانبی کار نگارش متن را به پایان برسانیم. وی با اشاره به این‌که همچنان نکات اختلافی متعددی وجود دارد، اضافه کرد: در نشست‌های متعدد تلاش خواهد شد تا این اختلافات به حداقل برسد و در جلسه آینده وزرا بررسی شود.

زمزمه‌های تمدید مذاکرات

خوش‌بینی‌ها و بدبینی‌ها به فرجام مذاکرات هسته‌ای، اما در شرایطی ادامه دارد که رایزنی‌های پیدا و پنهانی با موضوع برنامه هسته‌ای کشورمان در حال انجام است. در حالی‌که دو طرف، پنجشنبه همین هفته بار دیگر در وین مذاکرات خود را در سطح کارشناسان و معاونان از سر خواهند گرفت، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در دیدار با وزیر امور خارجه آلمان، بار دیگر از برنامه هسته‌ای کشورمان ابراز نگرانی کرده است.

همین فضاسازی‌ها علیه کشورمان در کنار موارد اختلافی باقیمانده میان ایران و 1+5 درباره بازرسی از مراکز غیرهسته‌ای، مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای و چگونگی لغو تحریم‌ها، باعث شده تا برخی گمانه‌زنی‌ها حکایت از احتمال تمدید ضرب‌الاجل دستیابی به توافق نهایی داشته باشد. بر همین اساس رویترز به نقل از «مارک فیتزپاتریک» از مقامات پیشین وزارت خارجه آمریکا و عضو فعلی اندیشکده مطالعات راهبردی نوشته «توافق در ماه جولای (تیر/ مرداد) به دست می‌آید».

با این حال باید دید کار تمام‌وقت ایران و 1+5 برای به‌ نتیجه رسیدن توافق نهایی در سه چهار هفته آینده، می‌تواند بن‌بست گفت‌وگوهای هسته‌ای را بگشاید یا این‌که با وجود پای شکسته جان کری، باید گفت همچنان یک پای مذاکره، می‌لنگد!