مرگ پیش از تولد ۳۲۳ هزار ایرانی

موارد مجاز سقط جنین در بیماری‌های مادر

ردیف

بیماری

انواع

1

بیماری‌های قلبی

هر بیماری دریچه‌ای که به نارسایی قلبی فانکشنال کلاس2 و 4 برسد و غیرقابل برگشت به 2 باشد

هر نوع مساله حاد قلبی غیر از بیماری عروق کرونر (رگ‌های تغذیه‌کننده قلب) که به نارسایی قلبی فانکشنال کلاس 3 و 4 رسیده باشد؛ از قبیل میوکاردیت (التهاب دیواره‌های میانی و خارجی قلب) و پریکاردیت

سابقه بیماری کاردیومیوپاتی دیلاته در بارداری‌های قبلی

نشانگان مارفان (یک اختلال ژنتیکی نادر) در صورتی که قطر آئورت صعودی بیش از 5 سانتی‌متر باشد

آیزن منگر (نقص در دیواره‌های داخلی حفرات قلب)

2

بیماری‌های گوارشی

کبد چرب بارداری، واریس مری درجه3، سابقه خون‌ریزی از واریس مری به دنبال افزایش فشار ورید پورت، هپاتیت خودایمنی غیرقابل کنترل

3

بیماری‌های داخلی کلیه

نارسایی کلیه، فشارخون غیرقابل‌کنترل با داروهای مجاز در دوران بارداری

4

بیماری‌های ریوی

هر بیماری ریوی اعم از آمفیزم، فیبروز، کیفواسکولیوز و برونشکتازی (این بیماری‌ها از بیماری‌های‌ مزمن ریوی هستند که عملکرد ریه را مختل می‌کنند) به شرط ایجاد هیپرتانسیون پولمونر، (فشارخون شریان ریوی بالا می‌رود و به قلب آسیب می‌رسد) حتی از نوع خفیف

5

بیماری‌های خونی

مشکلات انعقادی که با تجویز هپارین منجر به تشدید بیماری دیگری شوند که جان مادر را تهدید کند. آلفاتالاسمی (به شکل هیدروپس فتالیس)، اختلال ترومبوتیک مثل کمبود پروتئین C و فاکتور 5 لیدن

6

بیماری‌های عفونی

ابتلا به ویروس HIV که وارد مرحله بیماری ایدز شده باشد

7

بیماری‌های مفصلی

لوپوس فعال غیرقابل کنترل با درگیری یک ارگان ماژور

واسکولیت‌ها: بیماری‌هایی که علت اصلی آنها التهاب و درگیری رگ‌ها باشد

8

بیماری‌های جراحی اعصاب

تمامی توده‌های فضاگیر CN8 با توجه به نوع و محل آن که شروع درمان در جنین و عدم شروع درمان در مادر باعث خطر جانی شود

9

بیماری‌های پوست

پمفیگوس وولگاریس، پسوریازیس شدید و ژنرالیزه و ملانوم نوع پیشرفته که باعث خطر جدی جانی برای مادر شود

10

بیماری‌های داخلی اعصاب

صرع مقاوم به درمان

ام‌اس‌هایی که بیمار، ناتوان و از کار افتاده شده باشد

میاستنی‌ گراو (یک اختلال خودایمنی است که بدن به بافت‌های خودی حمله می‌کند) در مراحل پیشرفته، به شرط اینکه خطر جانی برای مادر داشته باشد

11

بیماری‌های جراحی و ارتوپدی

استئوژنزیس ایمپرفکتای مادرزادی (اختلال در تشکیل استخوان‌ها)

دیسپلازی استخوانی - غضروفی کشنده یا استیل اپی فیزال (نوعی اختلال در رشد غضروف و استخوان‌ها که بسیار کشنده است)

بیماری استئوپتروزیس انفانتیل (فرم بدخیم) (بیماری بدخیم مرتبط با استخوان‌ها که تراکم آنها را غیرطبیعی می‌کند)

12

بیماری‌های جراحی کلیه

آژنزی دو طرفه کلیه (عدم تشکیل کلیه‌ها)

کلیه پلی‌کیستیک نوع مغلوب (وجود کیست‌های متعدد در کلیه‌ها که عملکرد کلیه را مختل می‌کند)

دیسپلازی مولتی سیستیک کلیه‌ها (رشد و تکامل ناکافی کلیه‌ها به خاطر وجود کیست‌های متعدد)

نشانگان پوتر (نشانگان نادری که در آن تحلیل کلیه‌ها، اختلال اسکلتی و فرم خاص ظاهری به فرد می‌دهد)

نشانگان نفروتیک مادرزادی به شرط ایجاد هیدروپس (اختلال مادرزادی ساختمان کلیوی همراه با درجاتی از ادم یا ورم مایع در بافت‌ها)

اختلال کروموزومی که موجب ضایعات پیشرفته و به ویژه گرفتاری مغز و کلیه شود (مانند نشانگان واکترل)

هیدرونفروز شدید دوطرفه کلیه‌ها (اتساع و تجمع ادرار در کلیه‌ها)

موارد سقط در بیماری‌های جنین

ردیف

بیماری

علایم

1

تریزومی 13

کپی اضافه از کروموزوم 13، هنگام تولد که عامل اختلال در سیستم اعصاب مرکزی، عقب‌ماندگی ذهنی، لب‌شکری و کام‌شکری، و اختلالات پوستی و قلبی و تناسلی است

2

تریزومی 18

کپی اضافه از کروموزوم 18 که با عقب‌ماندگی ذهنی، ناهنجاری جمجمه، افتادگی پلک، کری، کوتاهی انگشتان و مشکلات قلبی همراه است

3

تریزومی 16

کپی اضافه از کروموزوم 16 که باعث مرگ جنین می‌شود

4

آنانسفالی

تشکیل نشدن قسمتی از مغز به خاطر نبود قسمت فوقانی استخوان‌سر

5

هیدروپس فتالیس

تجمع مایع در بافت‌های بدن جنین به هر علت

6

نشانگان فریاد گربه

نقص در کروموزوم‌ 5 که منجر به عقب‌ماندگی‌های مختلف می‌شود و نوزاد صدای گریه شبیه گربه و سر کوچک‌تر از حد عادی دارد

7

هولوپروزنسفالی

دراین ناهنجاری چشمها به یکدیگر متصل می‌شوند

8

سیرنگومیلیا

به وجود آمدن کیست‌هایی در نخاع و متسع شدن آن که باعث نقص حس لامسه و حرارت در فرد می‌شود

9

کرانیوشیسیس

شکاف مادرزادی در جمجمه

10

مننگوانسفالوسل

شکل گیری غیرطبیعی و کشنده دستگاه اعصاب مرکزی

11

مننگوهیدروانسفالوسل

بیرون‌زدگی پرده مننژ و ماده مغزی از شکاف جمجمه

12

دیسپلازی تاتاتوفوریک

(یا کوتولگی کشنده نوزادی) رشد ناکامل و غیرطبیعی کشنده جنین

13

سیکلوبیا همراه با هولوپروزنسفالی

نقص تکاملی که فقط با یک حفره چشم یا فقدان بینی همراه است

14

ایگتیوزیس گراویس مادرزادی

هر مشکل شدید اختلال پوستی که با خشکی و سفتی پوست مشخص می‌شود

15

شیزنسفالی

داشتن شکاف‌های اضافی و غیرطبیعی درون ماده مغزی

16

اگزانسفالی

ناهنجاری‌ رشدی با جمجمه ناکامل

17

مشاهده ویژگی ناشناخته کروموزمی

توضیح: در صورتی که پدر و مادرهم همان ویژگی‌ها را در کروموزوم‌ها داشته و سالم باشند، سقط انجام نمی‌شود

نظر مراجع تقلید درباره سقط جنین

ردیف

نام مرجع

فتوا

1

امام خمینی (ره)

ختم بارداری به دلایل اقتصادی، حتی اگر خانواده در شرایط دشوار مالی قرار بگیرند، و یا به علت سن مادر و یا کثرت فرزندان مجاز نیست. حتی اگر مادر دچار اختلال روانی نیز باشد سقط جنین برای او مجاز نیست.

2

حضرت آیت الله خامنه ای

- سقط جنین شرعا حرام است و در هیچ حالتی جایز نیست مگر آن‌که استمرار حاملگی برای حیات مادر خطرناک باشد که در این صورت سقط جنین قبل از ولوج روح، اشکال ندارد، ولی بعد از دمیدن روح جایز نیست حتی اگر ادامه حاملگی برای حیات مادر خطرناک باشد مگر آن‌که استمرار بارداری، حیات مادر و جنین هر دو را تهدید کند و نجات زندگی طفل به هیچ وجه ممکن نباشد ولی نجات زندگی مادر به تنهایی با سقط جنین امکان داشته باشد.

- ناقص‏الخلقه بودن جنین، مجوز شرعی برای سقط جنین حتی قبل از ولوج روح در آن محسوب نمی‏شود، ولی اگر تهدید حیات مادر بر اثر استمرار حاملگی مستند به نظر پزشک متخصص و مورد اطمینان باشد، سقط جنین قبل از ولوج روح در آن اشکال ندارد.

- (در پاسخ به استفتایی درباره سقط جنین مبتلا به بیماری‌های ژنتیکی لاعلاج) اگر تشخیص بیماری در جنین قطعی است و داشتن و نگهداشتن چنین فرزندی موجب حرج می‏باشد، در این صورت جایز است قبل از دمیده شدن روح، جنین را اسقاط کنند ولی بنا بر احتیاط، دیه آن باید پرداخت شود.

3

آیت الله سیستانی

انداختن حمل پس از انعقاد نطفه، جایز نیست و دیه و کفاره (دو ماه روزه متوالی) دارد، مگر این که باقی ماندن حمل برای مادر ضرر جانی داشته باشد، یا مستلزم حرج شدیدی باشد که معمولاً تحمل نمی‏شود، که در این صورت قبل از دمیدن روح و جان گرفتن جنین اسقاط آن جایز است، و بعد از آن مطلقاً جایز نیست. و اگر مادر حمل خود را بیاندازد، دیه آن بر مادر واجب است، و باید آن را به پدر یا دیگر ورثه‏ اش بپردازد. و اگر پدر حمل را بیاندازد، دیه‏اش بر او واجب است، و باید آن را به مادر بپردازد. و اگر پزشک این عمل را انجام دهد، دیه بر او واجب است، مگر اینکه وارث ببخشد، هر چند اسقاط جنین به درخواست پدر و مادر باشد.

4

آیت الله مکارم شیرازی

اسقاط جنین حرام است، ولی هرگاه جنین در مراحل ابتدایی باشد، و به صورت انسان کامل در نیامده باشد، و باقیماندن جنین در آن حالت و سپس تولد ناقص آن به تصدیق اهل اطلاع متدین باعث عسر و حرج شدید برای پدر و مادر گردد، پایان دادن به حاملگی جایز است، و احتیاطاً باید دیه را بدهند.

5

آیت الله صافی گلپایگانی

کشتن جنین مطلقا حرام است و دیه دارد که به وارث او در صورتی که سبب سقط نباشند می‌رسد و چنانچه ولوج روح هم شده باشد (جنین روح داشته باشد) کفاره هم دارد ولی تا زنده به دنیا نیامده باشد مطلقاً قصاص ندارد.

6

آیت الله بیات زنجانی

سقط جنین چه روح در آن دمیده شده باشد و یا خیر، حرام است ولی اگر پزشک متخصص و مورد اعتماد، زنده بودن مادر را متوقف بر سقط جنین تشخیص دهد و یا بقای آن در رحم را غیر قابل تحمل برای مادر و یا موجب نقص عضو برای وی بداند، سقط جنین در اینجا مانعی ندارد ولی کفاره را باید بپردازد.

7

آیت الله سبحانی

- سـقط جنین توسط هر کسی و با هر وسیله ای جایز نیست.

- اگر مادر در غیر ضرورت کاری کند که فرزندش سقط شود علاوه بر اینکه فعل حرامی را مرتکب شده، باید دیه آن را بپردازد و از آن دیه چیزی به خود مادر به عنوان ارث نمی رسد.

- حفاظت از بچه در رحم واجب است. (یعنی مادر باید تمام شرایط لازم جهت حفظ و سلامتی بچه را فراهم کند.)

8

آیت الله وحید خراسانی

سقط جنین در صورتی که پدر و مادر یا یکی از آنها مسلمان باشند جایز نیست و بنابر احتیاط واجب از سقط جنینی که پدر و مادرش هر دو غیر مسلمان باشند باید اجتناب نمود.

9

آیت الله صانعی

سقط جنین مطلق حرام است. یعنی چه قبل از روح پیدا کردن و چه قبل از آن، لکن برای رفع خطر از مادر با توجه به نظر کارشناسی و حرج غیرقابل تحمل در صورتی که هنوز روح پیدا نکرده، نمی‏توان گفت حرام است؛ هر گاه شرایط بارداری یا جنین به بروز مشکلات جدی (عسر و حرج) برای مادر یا خانواده بینجامد انجام عمل سقط جنین مجاز است.