نشانه‌هایی که در سلامت تیروئید نادیده گرفته می‌شود

تیروئید کم‌کار یا پرکار؟

معمولا افراد با افزایش سن دچار افزایش وزن هم می‌شوند، ولی باید گفت این مساله همیشه صادق نیست. در این میان، شیوع بیش از حد کم‌کاری و پرکاری تیروئید در سال‌های اخیر نگرانی‌هایی به دنبال داشته و محققان و متخصصان غدد بر لزوم آگاهی از علائم این بیماری و نکات هشداردهنده آن تاکید می‌کنند، زیرا شناخت علائم هشداردهنده در تشخیص و درمان بیماری نقش بسزایی ایفا می‌کند.

کد خبر: ۷۴۵۳۱۱

جام جم سرا: در حال حاضر حدود 200 میلیون نفر در دنیا به نوعی از اختلالات تیروئیدی مبتلا هستند که حدود 50 درصد از مبتلایان به دلیل ناآگاهی از وضع جسمی وعدم مراجعه به پزشک برای انجام معاینات لازم از بیماری خود مطلع نیستند. این بیماری در هر سنی ممکن است سراغ افراد بیاید. نوزادان، کودکان، زنان باردار و حتی سالمندان نیز در معرض ابتلا به این اختلال هستند. این بیماری در 8‌‌/‌‌0 تا 5 درصد جمعیت‌ها دیده می‌شود و در زنان بین چهار تا هفت برابر شایع‌تر از مردان است.

خستگی و اضافه‌وزن علامتی است که در بسیاری از بیماری‌ها خودنمایی می‌کند و به نوعی نشانه مشترک شماری از اختلالات به شمار می‌رود که از آن جمله می‌توان به اختلال تیروئید اشاره کرد. طبق بررسی‌های صورت‌گرفته در انجمن تیروئید آمریکا، در حال حاضر بیش از 20 میلیون آمریکایی به این بیماری مبتلا هستند که از این میان حدود 60 درصد آنها بدون تشخیص بیماری باقی مانده‌اند و این امر بیماران را در معرض ابتلا به مشکلات جدی‌تری از قبیل بیماری‌های قلبی، پوکی استخوان و ناباروری قرار می‌دهد.‌ تیروئید، غده‌ای پروانه‌ای‌شکل در جلوی گردن است که هورمون‌هایی برای کنترل سرعت سوخت‌وساز بدن تولید می‌کند.

شایع‌ترین نوع اختلالات تیروئید عبارتند از:

کم‌کاری تیروئید: در این حالت غده تیروئید هورمون کافی ترشح نمی‌کند. این اختلال معمولا با علائمی چون کاهش تعداد ضربان قلب، ضعف عضلانی و خستگی مفرط، افزایش وزن، حساسیت به سرما، پوست پف‌کرده یا پوست خشک، کاهش فرآیند مغزی و ضعف حافظه، یبوست و بزرگی اندازه غده تیروئید همراه است.

پرکاری تیروئید: در این حالت غده تیروئید هورمون بیشتر از حد معمول تولید می‌کند که از جمله علامت‌های آن می‌توان به بالارفتن سرعت ضربان قلب، لرزه در اندام‌ها، ضعف عضلانی، کاهش وزن با وجود افزایش اشتها، بی‌قراری و اضطراب و بی‌خوابی، تعریق شدید و تحمل نکردن گرما، اسهال، تغییرات چشمی و بزرگ شدن غده تیروئید اشاره کرد.پزشکان معتقدند آگاهی افراد از علائم بیماری در زمان مناسب در تشخیص زودهنگام بیماری به پزشکان کمک می‌کند.

برخی نشانه‌های تیروئید عبارتند از:

اضافه‌وزن و خستگی: افزایش وزن از شایع‌ترین و مهم‌ترین علائم کم‌کاری تیروئید به شمار می‌رود. معمولا افراد هرگونه اضافه‌وزنی را به کم‌کاری تیروئید نسبت می‌دهند، ولی هر اضافه‌وزنی دلیل بر وجود اختلال در عملکرد غده تیروئید نبوده و تنها علامتی است که با مشاهده آن، فرد باید با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های لازم، از سلامت خود اطمینان یابد. در افراد چاق و کسانی که اضافه‌وزن معمولی دارند، اغلب اندازه دور کمر افزایش می‌یابد؛ ولی در مبتلایان به کم‌کاری تیروئید معمولا مشکلات هورمونی مشاهده می‌شود که با آزمایش خون قابل تشخیص است. بنابراین نمی‌توان در همه اضافه‌وزن‌ها، علت را کم‌کاری تیروئید دانست. در این اختلال تیروئیدی غالبا افزایش حجم مایعات بدن اتفاق می‌افتد، نه چاقی ناحیه معده. احساس خستگی و کرختی بعد از اضافه‌وزن، شایع‌ترین علائم اختلال کم‌کاری تیروئید است. متخصصان بر این باورند رعایت برخی اصول و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و میزان انرژی دریافتی بدن باعث بهبود کیفیت زندگی می‌شود.

کاهش وزن: علاوه بر اضافه‌وزن، برخی دچار کاهش وزن می‌شوند که همواره علت آن را پرکاری تیروئید می‌دانند؛ ولی باید بدانید در چنین حالتی، فرد دچار کاهش وزن ناگهانی یا شدید می‌شود و پزشک با آزمایش خون قادر به تشخیص بیماری است. پرکاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید هورمون‌های زیادی بسازد و در نتیجه سوخت‌وساز بدن افزایش بیابد. این اختلال عوارض متعددی دارد که از این میان می‌توان به تعریق شدید در طول روز، لرزش دست‌ها و تشدید ضربان قلب اشاره کرد. متخصصان معتقدند این قبیل علائم گاه پیش از بروز علامت‌های جسمانی پرکاری تیروئید ایجاد می‌شود.

درد در ناحیه گردن:تورم، درد یا وجود غده لنفاوی در ناحیه گردن یکی از شایع‌ترین علائمی است که در اختلال تیروئید دیده می‌شود و بسیاری از افراد آن را با تیروئید اشتباه می‌گیرند و همچنین ممکن است نشانه ابتلا به سرطان به شمار رود. بسیاری از سرطان‌های تیروئید روند بسیار آهسته‌ای دارد و معمولا آرام و بی‌صدا به رشد خود ادامه می‌دهد. ولی در موارد شدید غالبا تومورهای سرطانی رشد بسیار سریعی در ناحیه گردن دارد و بیماران براحتی قادرند آن را ببینند. حدود 98 درصد مبتلایان به سرطان تیروئید طول عمر حدود 5 سال دارند.‌ایجاد درد و تورم در ناحیه گردن به دلیل شماری از مشکلات تیروئیدی ایجاد می‌شود. از این رو پزشکان توصیه می‌کنند افراد با مشاهده درد و تورم در ناحیه گردن بلافاصله برای بررسی باید به پزشک مراجعه کنند.

هیچ‌وقت برای شروع دیر نیست

از آنجا که علائم اختلال تیروئید با طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها مشترک است، پزشکان همیشه توصیه می‌کنند افراد با مشاهده علائم مشابه حتما به پزشک مراجعه کنند و هیچ علامتی را پشت گوش نیندازند. به گفته محققان، آزمایش تشخیصی اختلال تیروئید دشوار یا دردناک نیست و از طریق یک آزمایش خون ساده موسوم به TSH یا آزمایش خون هورمون تحریک‌کننده تیروئید می‌توان به وجود این بیماری پی برد. این بیماری در صورت تشخیص در مراحل ابتدایی، براحتی مهارکردنی و قابل ‌درمان است، ولی چنانچه درمانی در این زمینه صورت نگیرد ممکن است به اختلالی مرگبار تبدیل شود و جان مبتلایان را در معرض خطر مرگ قرار بدهد. از سوی دیگر، اختلال در عملکرد غده تیروئید خطرناک است، زیرا تولید بیش از حد یا کمتر از میزان معمول هورمون‌های تیروئیدی ممکن است به بروز مشکلات حاد برای قلب مبتلایان منجر شود. آگاهی از علائم خطرناک بیماری مانع از بروز عوارض ناشی از تیروئید می‌شود.‌ محققان در بررسی‌های اخیر خود روی علل اصلی بروز اختلال تیروئید دریافتند که سابقه خانوادگی و وراثت نقش تأثیرگذاری بر روند ابتلا به این بیماری دارد. علاوه بر این، پژوهشگران بر این باورند افرادی که از ناحیه گردن و به دنبال ابتلا به سرطان مری در معرض انواع اشعه قرار می‌گیرند و نیز افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس بیش از دیگران در معرض ابتلا به اختلال تیروئید قرار دارند.