خال​ها را دستکاری نکنید

جام جم سرا: نکته مهمی که ذهن بسیاری از افراد را درگیر می‌کند، آن است که برداشتن خال به سرطانی و بدخیم شدن آن منجر شود، اما به گفته دکتر سیدمسعود داوودی، متخصص پوست چنین برداشتی نادرست است. به بیان دیگر، برداشتن خال به سرطانی شدن آن منجر نمی‌شود و فقط گاهی تشخیص این که خالی سرطانی است، پیش از برداشتن و انجام نمونه‌برداری ممکن نیست.به همین دلیل شخص پس از برداشتن خال از سرطانی بودن آن مطلع می‌شود، اما در اغلب موارد، مشخصات ظاهری خال‌های غیر مادرزادی از جمله شکل حاشیه، رنگ بندی و بروز زخم‌های مزمن روی خال به تشخیص بدخیمی این نوع لکه‌های پوستی کمک می‌کند.

اصولا خال‌ها به دو نوع ملانوسیتی اکتسابی و مادرزادی تقسیم می‌شود.در مورد خال‌های مادرزادی همان طور که از نامش پیداست از بدو تولد ظاهر می‌شود و گاهی ممکن است اندازه آن طی چند هفته یا ماه افزایش پیدا کند که در این صورت باید نسبت به برداشتن آن بسرعت اقدام کرد.

خال‌های مادرزادی خطرناک

به گفته دکتر داوودی خال‌های مادرزادی، بویژه خال‌هایی که قطرشان بیش از 20 سانتی‌متر است، مستعد بدخیمی هستند. به همین علت توصیه می‌شود این نوع خال‌ها به محض آن که وضعیت عمومی نوزاد در بدو تولد اجازه دهد، از طریق جراحی برداشته شود، اما در مورد خال‌های کوچک مادرزادی، امکان کمتری برای بدخیمی وجود دارد و در صورتی که اندازه یا شکل این خال‌ها دچار تغییراتی نشود، می‌توان از کنارشان بدون نیاز به اقدام درمانی خاصی گذشت.

خال‌های اکتسابی معمولا بی‌‌خطر است

برخلاف خال‌های مادرزادی، خال‌های اکتسابی در سنین بالاتر و بتدریج ظاهر می‌شود. اوج پیدایش این نوع خال‌ها در سنین دبیرستان و بالاتر است. البته علاوه بر عامل بلوغ، عوامل دیگری چون حاملگی یا تجویز هورمون‌های غدد فوق‌کلیه نیز ممکن است در بروز یا تشدید این نوع خال‌ها نقش داشته باشد.

دکتر داوودی معتقد است تا زمانی که شواهد و مستندات تشخیصی مبنی بر بدخیمی خال اکتسابی وجود نداشته باشد، اجباری برای برداشتن آن وجود ندارد. حتی بسیاری افراد تصور می‌کنند که قرار گرفتن خال‌های اکتسابی در معرض ساییدگی با لباس یا وسایل ریش‌تراشی به سرطانی شدن آن منجر می‌شود، در حالی که چنین باوری کاملا اشتباه است.

خال‌های سرطانی

اما بسیاری از خال‌های بدخیم دارای مشخصات ظاهری خاصی هستند که از سوی متخصص پوست، حتی قبل از نمونه‌برداری قابل تشخیص‌اند. دکتر داوودی می‌گوید: معمولا ابعاد خال‌های اکتسابی بدخیم بیش از شش میلی‌متر است. حاشیه این نوع ضایعات نامنظم و موج‌دار است و دارای رنگ‌بندی یکنواختی نیست. همچنین گاهی این نوع ضایعات بدخیم به طور مکرر زخم و دوباره بهبودی پیدا می‌کند. گاهی نیز زخم‌ها به طور کامل خوب نمی‌شود و با خارش و ترشحات خونی همراه است. بعلاوه هر نوع تغییری که در ظاهر یک خال در عرض چند روز یا چند هفته بروز پیدا کند، قابل بررسی و پیگیری است.

برداشتن خال، همیشه بدون درد نیست

خال‌ها حتی اگر سرطانی نباشند، ولی به دلیل اثراتی که بر زیبایی شخص می‌گذارند، می‌توانند برای برخی افراد آزار‌دهنده باشند. در چنین شرایطی برداشتن خال و انتخاب روشی موثر و کم عارضه برای این منظور و مهم‌تر از آن باقی نماندن اثر یا جای زخم پس از برداشتن خال، بسیار پر اهمیت است.

دکتر داوودی با اشاره به این که خال‌ها را می‌توان از طریق دو روش لیزر و جراحی برداشت، می‌گوید: خال‌های مسطح را که دارای اختلاف رنگ زیادی با پوست اطرافش باشد، می‌توان با لیزر برداشت، ولی خال‌های عمیق، بویژه اگر روی آن مو وجود داشته باشد با روش جراحی و زدن بخیه قابل برداشتن است. البته گاهی امکان آن که جای برداشتن خال در ناحیه باقی بماند زیاد است که در چنین شرایطی توصیه به برنداشتن خال می‌شود. معمولا خال‌های ناحیه کتف، شانه، بازوها و سینه با خطر بیشتری از نظر ایجاد گوشت اضافه، پس از برداشتن خال همراه است.

این متخصص پوست تاکید می‌کند: شانس باقی ماندن جای خال پس از برداشتن در افراد مختلف بسته به رنگ و سطح ترمیم پوست‌شان متفاوت است. بعلاوه در کسانی که در نقاط مختلف پوست خود خال‌های متعدد دارند خطر عود مجدد خال‌های برداشته شده نیز وجود دارد.

پونه شیرازی ‌/ ‌گروه سلامت