کفال ها در خزر می میرند

این درحالی است که آلوده دریا همچنان ادامه دارد و اطلاعات دقیق درخصوص علت مرگ این ماهیان از سوی مرجع رسمی رسیدگی به این مساله اعلام نشده است.

برخی افراد سودجو نیز در نبود اطلاع رسانی درخصوص انتقال یا عدم انتقال بیماری به انسان ، اقدام به فروش این آبزیان می کنند.

به گفته کارشناسان ، قابل انتقال بودن این بیماری به انسان و سایر گونه های آبزی هنوز مشخص نیست و نیاز به تحقیقات دارد.

کفال ماهیان از گونه های مهم اقتصادی خزر

کفال ماهیان از حدود 50 سال پیش وارد خزر شده اند واکنون دو گونه سالینس و اوراتوس

(auratus Liza و Liza saliens ) در حوزه جنوبی دریای خزر زندگی می کنند.

این ماهی یکی از مهمترین ذخایر ماهیان استخوانی اقتصادی است به گونه ای که در سالهای قبل گاه نیمی از میزان صید را به خود اختصاص می داد .

هردو گونه از بقایای موجودات جانوری و گیاهی بستر دریا که می توانند با آلاینده هایی مثل سموم نباتی، هیدروکربورهای نفتی، فلزات سنگین و پروتئین های سمی همراه باشد، تغذیه می کنند و از این جهت بیشتر در معرض آلودگی ها و عوامل بیماری زا قرار می گیرند.

یک دهه پیش در تمامی سواحل حوزه جنوبی دریای خزر در کفال ماهیان نوعی بیماری با نشانه باد کردن شکم و شنای غیر عادی و تلفات مشاهده شد که بیشتر در فصول گرم بویژه تابستان ظاهر می شد.

طبق بررسی صورت گرفته از اواخر زمستان 1383 تا اواخر تابستان 1384 از آستارا تا بندر ترکمن در دو فصل زمستان و تابستان، 53 درصد گونه اوراتوس و 92 درصد سالینس دارای علائم بیماری بادکردگی شکم بودند.

ارتباط نزدیک آلودگی آب دریا و بیماری

بر اساس این تحقیق؛ اختلاف بین درصد آلودگی در دو فصل و در دو نوع کفال مورد بررسی ، معنی دار بود .

به گفته محققان؛ بر اساس بررسی های انجام شده روی رسوبات ، آب دریا ، دتریت ها ، آزمایشات باکتری شناسی و انگل شناسی و آزمایشات هماتولوژی ( لکوپنی شدید ) بنظر می رسد در بین عوامل بیماری کفال ماهیان در حوزه جنوبی دریای خزر ویروس (Necrosis Viral Nervous ) و یا VER ) viral Encephalopathy and Retinopathy) عامل اصلی این بیماری باشد.

پژوهشگران در آن زمان اعلام کردند این بیماری در لیست بیماری های OIE قرار دارد و می تواند برای برخی ذخایر آبزیان دریای خزر تهدید کننده باشد .

بیماری نوظهور

امسال اما بیماری بین کفال ماهیان علائم جدید و شیوع بسیار بالایی داشت، لاغری مفرط ماهیان و درصد بالای تلفات نشان از بیماری جدیدی در این گونه دارد؛ بیماری که قطعا باید توسط مراکز پژوهشی آبزیان مورد بررسی جدی و دقیق قرار گیرد.

پژوهشکده آبزی پروری آب های داخلی در بندرانزلی مرکز مرجع ویروس شناسی آبزیان و مورد تائید اتحادیه اروپا است .

محققان این مرکز ملی هر ساله پژوهش هایی در خصوص آبزیان انجام می دهند و دستاوردهای خوب بدست آمده، منجر به دریافت تائیدیه از اتحادیه اروپا شده است.

تحقیقات مشتری محور است

رییس پژوهشکده آبزی پروری آب های داخلی با تائید وجود بیماری بین کفال ماهیان گفت : پاییز سال گذشته با مشاهده مرگ و میر در این گونه آبزی، موضوع را از طریق نامه به استانداری گیلان اطلاع دادیم .

ˈمریم فلاحیˈ با اشاره به اینکه در گذشته نیز ویروس و بیماری در کفال ماهیان خزر مشاهده شده بود، اظهار کرد: علائم بیماری جدید متفاوت و به صورت لاغری مفرط است و نمی توانیم بگوییم آیا همان ویروس است و یا این که امکان انتقال به آبزیان دیگر و یا انسان را دارد یا خیر .

وی در مورد این که چرا تاکنون تحقیق در زمینه این بیماری جدید صورت نگرفته، پاسخ داد : پژوهش های این مرکز مشتری محور است و باید از سوی متولیان امر به مرکز سفارش داده شده و بودجه آن تخصیص داده شود.

وی با قدردانی از کمک های استانداری گیلان تصریح کرد : در سالهای اخیر بودجه های تخصیصی به این مرکز بسیار اندک بوده است .

متولی رسیدگی به این تهدید کیست ؟!

با توجه به اهمیت این مساله و تلفات گسترده این ماهی در استان های ساحلی شمال کشور و همچنین احتمال انتقال آن به سایر گونه ها به ویژه گونه های ارزشمند و کمیابی چون ماهیان خاویاری و ماهی آزاد و همچنین احتمال سرایت ویروس به انسان از طریق مصرف آبزیان علاوه بر لزوم حساسیت ، توجه و پی گیری بیشتر کارشناسان و پژوهشگران ، مسئولان کشور باید اعتبار ملی را برای تحقیق در این زمینه اختصاص دهند .

از سوی دیگر مشترک بودن خزر بین کشورهای حاشیه و احتمال دخیل بودن همسایگان آن در آلوده سازی این دریا ، این معضل را از صورت ملی به منطقه ای در آورده و امکان و لزوم همکاری های تحقیقاتی مشترک را فراهم می آورد.

قطعا بی توجهی به این مساله از سوی محققان و مسئولان می تواند عواقب وخیمی برای خزر و آبزیان و مصرف کنندگان ماهیان آن به همراه داشته باشد.(ایرنا)